0 ‘z b e k is t 0n respublikasi oliy уа 0 ‘rta m axsus ta’lim vazirligi
Yüklə 4,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
raglenoidale) b o 'lib , u n d a n yelka ikki boshli m ushagining uzun payi boshlanadi. B o'g'im chuqurchasi tagjdagi bo'g'im osti b o 'rtig 'id a n (tuberculum inf-
boshli mushagining u zun boshi boshlanadi. Bo'g'im chuqurcha- sidan keyin toraygan kurak bo'yni (collum scapulae) bor. K urak ning yuqori qirrasida o'ym asi (iudsura scapulae) bo'lib, u bilan bo'yni o'rtasidan tumshuqsimon o'simta (processus corocoi-deus) ko'tarilib turadi. Rentgenoanatomiyasi. Old to'g'ri proyeksiyadagi rentgeno gramm ada kurak suyagi ko'krak qafasining yuqori tashqi qismida 2 —7 q o v u r g 'a l a r s o h a s id a uchburchak shaklida ko'rinadi. Kurak tashqi qirrasining quyuq soyasi uning bo'yniga o 'tib ketadi, b o 'g 'im chuqurchasining soyasi qism an yelka suyagi boshchasiga qavatlanadi va aniq chekkali, ikki 1 ->
tomonli qavariq linza shaklida bo'ladi. Bo'g'im f chuqurchasidan biioz yuqori va ichkariroqda tum shuqsim on o 'sim ta soyasi bukilgan shaklda ko'rinadi. Yon rentgenogram m ada kurak suyagining tanasi, kurak qirrasi va ; akromion o'sim tasini aniqlash m um kin. Kurak suyagining birinchi suyak nuqtasi homila hayotining ikkinchi oyi oxirida uning bo'yni sohasida paydo bo'ladi. Bu suyak nuqtadan kurak suyagi tanasi va qirrasi Yangi tug'ilgan chaqaloq kurak suyagi (14-rasm) kattalaiga nisbatan yuqoriroq va tashqari joylashgan. Uning yuqori chegarasi I —II , pastkisi esa IV —V q o v u rg 'a la r sohasida. Shakli kattalam ikiga o'xshasa ham , tanasi va tashqi qirrasidan tashqari qismlari tog'aydan iborat. Kurak o'ymasi katta, qirra 14-расм . C haqaloqning chap kurak suyagi. 1-angulus superior; 2-fossa supraspinata; 3-fossa infiaspina- ta; 4-maxgo medialis; 5-angulus infe rior; 6-maigo lateralis; 7-angulus lat eralis; 8-acromion; 9-processus coro- coideus; 10-spina scapulae; 11-incisura scapulae; 12-maigo superior.
usti chuqurchasini egallab turadi, b o ‘g‘im yuzasi ovalsimon. Em izikli davr oxirida tum shuqsim on o ‘sim tada suyak nuqtasi paydo bo'ladi. E rta bolalik davrida suyaklanish suyak tanasidan bo'g'im yuzasi asosiga tarqaydi. Bo‘g‘im yuzasi tez o ‘sib, bolalikni birinchi davrida tuxum shaklini oladi va b o ‘g‘im usti b o'rtig'i yuzaga keladi. Balog‘at va o'smirlik davrlarida akrom ion, ostki burchagi va ichki qirrasida qo'shim cha suyak nuqtalari paydo bo'ladi. Ak rom ion va tum shuqsim on o ‘sim ta kurak suyagi bilan 18—21 yoshda, ichki qirra va pastki burchagi (, ,
* r . j 21 yoshda qo'shiladi. Q o‘lning erkin qismi suyaklari Yelka suyagi (humerus, 15 -rasm ) uzun naysimon suyaklar turkumiga kiradi. U nda tanasi (corpus hum eri) va 2 ta: yuqorigi (proksimal) va pastki (distal) uchlari tafovut qilinadi. Uning yuqori uchida ichkariga va biroz orqaga qaragan shaisimon boshchasi (caput humeri) bor. Uning chekkasidan uncha chuqur bo'lm agan egat— anatomik bo'yin (collum anatomicum) o'tadi. Bu egat boshchani tashqariroq joylashgan katta bo'rtiq (tuberculum majus) va u n d an o ldinda joylashgan kichik bo'rtiqdan (tuberculum minus) ajratib turadi. Har bir bo'rtiqdan pastga qarab katta va kichik bo'rtiq qirralari (crista tuberculi majoris et minoris) ketadi. Bo'rtiqlar va qirralar o'rtasida bo'rtiqlararo egat (sulcus intertubercularis) b o 'lib , unda yelkaning ikki boshli mushagi uzun boshining payi o'tadi.B o'rtiqlardan pastki qismi xipcharoq bo'Ub, xiruigik bo'yin (collum chirurgicum) deb ataladi. Suyak tanasining yuqori qismi silindr shaklida, pastki qismi uch qirrali bo'ladi. Bu qismida oldingi ichki yuza (facies anterior medialis), oldingi tashqi yuza (facies anterior lateralis) va orqa yuza (facies posterior) tafovut qilinadi. Suyakning orqa yuzasi ikkala oldingi yuzasidan ichki qirra (margo medialis) va tashqi qirra (margo lateralis) vositasida ajrab turadi. Suyak tanasining o'rtasidan yuqori qismida deltasimon mushak b irikad ig an b o 'r tiq (tuberositas deltoideus) joylashgan. U ndan pastda suyakning orqa yuzasida sp iralsim o n bilak nervi egati (sulcus nervi
to 15-rasm. Yelka suyagi. 1-caput hymeri; 2-tuberculum minus; 3 -s u lc u s in te rtu b e rc u la r is ; 4-collum chirurgicum; 5-fossa coronoidea; 6-epicondylus m e dialis; 7-trochlea humeri; 8-ca- pitulum humeri; 9-fossa radia lis; 10-tuberositas deltoidea; 11-c rista tu b ercu li m inoris; 12-tuberculum majus; 13-col- lum ananomicum. U suyakning ichki qirrasidan boshlanadi, uning orqa yuzasini aylanib o ‘tib tashqi qirrasida tugaydi. Yelka suyagining pastki uchi kengayib yelka suyagi do'ngini (condulus humeri) hosil qilib tugaydi. Uning ichki tom onida tirsak suyagi bilan birlashuvchi yelka suyagi g‘altagi (trochlea humeri), tashqi tomonida esa bilak suyagi bilan birlashuvchi yelka boshchasi (capituhim humeri) bor. Old tom onda g‘altak ustida toj chuqurchasi (fossa coronoidea), boshcha ustida kichikroq bilak suyagi boshchasi chuqurchasi (fossa radialis) joylashgan. Orqa tom onda g‘altak ustida katta tirsak o'simtasi chuqurchasi (fossa olecrani) bo'ladi. Yelka suyagi do'ngini ichki va tashqi tom onlarida ichki va tashqi o'sim talar (epicondulus medialis et lateralis) bor. Ichki o'sim taning orqa yuzasida tiisak nervi egati (sulcus nervi ulnaris) o'tadi. Yuqori tom onga ichki o 'sim ta ichki o'sim ta qirrasi (crista supracondularis medialis) bo'lib, yelka suyagining ichki qirrasiga davom etadi. Tashqi o'sim ta yuqoriga qarab tashqi o'sim ta qirrasini (crista supracondularis lateralis) hosil qilib, yelka suyagining tashqi qirrasiga o'tib ketadi.
ega. Yelka suyagi boshchasining zich moddasi tashqi chegarasi aniq shaisimon soya shaklida ko'rinadi va qisman kurak suyagi bo'g'im chuqurchasiga qavatlanadi. U ning boshchasi -g'ovak moddasi m ayda to 'r shaklida bo'lib, katta b o'rtiq bilan yelka suyagi boshchasi o'ltasida uncha katta bo'lmagan torayma anatomik bo'yin aniqlanadi. K atta bo'rtiqdan pastroqda suyak tanasida xirurgik bo'yin , ko'zga tashlanadi. Bu yeida zich modda yupqalashib, g'ovak m odda siyraklashgan tarkibga ega bo'lib, zich m oddaning g'ovak moddaga o'tishi ro'y beradi. Suyakning bir tarkibini boshqasiga o'tishi shu sohaning qarshiligini kamaytiradi. Yelka suyagi diaflzi rentgenogram m asida zich m odda qatlamlari o'rtasida joylashgan suyak iligi kanali ko'rinadi. Yelka suyagining pastki uchi uchburchak prizma shaklida bo'ladi. U nda tashqi va ichki o'simtalar ajratiladi. G'altakni yuqorisida suyak tarkibida aniq chegarali tojsimon va tiisak chuqurlari yorug'ligi bor. Yelka suyagining pastki uchi — suyak to'qim asi m ayda katakchali tuzilishga ega. Suyak trabekulalari asosan ko'ndalang yo'nalgan bo 'lib , zich qatlam i yupqa. Yelka suyagining birinchi suyak nuqtasi hom ila hayotining 8-haftasida uning diafizida paydo bo'ladi. Yangi 10 tug'ilgan chaqaloq yelka suyagi (16-rasm) nisbatan qisqa, uchlari katta; suyak tanasining katta, kichik bo'rtiqlari va ulam ing qirrasidan boshqa qismlari suyaklanib bo'lgan. 16-rasm . Chaqaloqning o ‘ng yelka suyagi (orqa tomondan k o‘rinishi). 1-c a p u t hymeri; 2-collum chirurgicum; 3-facies posterior; 4-fossa olecrani; 5-epicondylus medi alis; 6-trochlea humeri; 7-collum anatom icum ; 8-tuberculum majus; 9-foram en nitrcum ; 10-epicondulus lateralis. Yelka suyagining boshi tog'aydan iborat bo'lib, shakli yumaloq. K atta va kichik bo'rtiqlar, o'zaro chuqur egat bilan ajragan. D istal uchi tog'aydan tashkil topgan, uning relyefi kattalar suyagiga o'xshaydi. Emizikli davrda suyak boshida yum aloq suyak nuqtasi, tanasida esa so'rilish markazi paydo bo'ladi. Eita bolalik davrida katta bo'rtiqda, deltasimon bo'rtiq va pastki uchi boshchasida, bolalikning birinchi davrida kichik bo'rtiq, tojsimon va Ы1ак chuqurchalarida, ichki o'sim tada suyak nuqtalari paydo bo'ladi. Bolalikning birinchi davrida suyak o'sishi bilan birga uning relyefi yuzaga keladi. Bolalikning ikkinchi davri oxirlarida yelka suyagi tanasining taraqqiyoti tugab u kattalam ikiga o'xshab qoladi. Yuqori uchi tanasidan yupqa tog'ay qatlam bilan ajraladi. Bu davrda pastki uchida tashqi o'sim ta va g'altakda qo'shim cha suyak nuqtalari vujudga keladi. O'smirlik davrida suyakning pastki epifizi tanasi bilan suyaklanib qo'shiladi. Yuqori epifizi esa tanasi bilan 20—24 yoshda birikib, bir butun yelka suyagini hosil qiladi. Bilak suyaklari Bilak suyaklari ikkita uzun naysimon suyakdan iborat: ichki tom onda joylashgan tirsak suyagi harakat yo'nalishini aniqlasa, tashqi tom ondagi bilak suyagi tayanch vazifasini bajaradi. Bu suyaklaming rivojlanishi bevosita ulaming vazifasiga bog'liq. Tirsak suyagi T irsa k su y ag in i (ulna, 17 -ra sm ) y u q o ri u c h i kengaygan bo'lib, yelka suyagi g'altagi bilan birlashadigan g'altak o'ymasi (incisura trochlearis) bor. Bu o'ym a yuqori tom ondan katta tirsak o'sim tasi (olecranon), pastdan kichikroq tojsimon o'simta (processus coronoideus) bilan chegaralangan. Tojsimon o'sim taning tashqi tom onida bilak suyagi boshi birlashadigan bilak o'ym asi (incisura radialis) joylashgan. Old tom onda undan pastroqda tirsak suyagi bo'rtig'i (tuberositas ulnae) bor. Tirsak suyagining tanasi uch qirrali. Unda uchta: orqa yuzasi (facies posterior), oldingi yuzasi (facies anterior) va ichki yuzasi (facies medialis) farqlanadi. Bu yuzalami o'zaro uchta: oldingi qirra (margo anterior), orqa qirra (margo posterior), oldingi va orqa yuza o'rtasida joylashgan bilak suyagi tarafdagi suyaklararo 17-расм. Tirsak suyagi. 1-olecranon; 2-incisura trochlearis; 3-processus coronoideus; 4-incisura radialis; 5-tuberositas ulnae; 6-crista musculi supinatoris; 7-margo anterior; 8-margo interossea; 9-circuferentia articularis; 10-processus styloideus; 11-margo posterior.
18-rasm. Chaqaloqning o ‘ng tirsak snyagi (old to m o n d an ko'rinishi). 1-olecranon; 2-incisura trochlearis; 3-processus coronoideus; 4-tuberositas ulnae; 5-for. nitricum; б-maigo interosseus; 7-circum- ferentia articularis; 8-processus styloideus; 9-margo anterior; 10-facies medialis; 11-corpus ulnae; 12-facies anterior, 13-caput ulnae. qiira (margo interossea) ajratib turadi. Suyakning pastki uchi yuqorisiga nisbatan ingichkaioq bo‘Iib, tiisak boshchasi
bilan birlashadigan b o 'g 'im yuzasi (circumferentia articularis) joylashgan. Boshchaning pastki yuzasi yassi. Suyak boshchasining ichki tom onida bigizsimon o'sim ta (processus styloideus) bor. Tirsak suyagini birinchi suyak nuqtasi uning diafizida homila hayotining 8-haftasida paydo bo'ladi. Yangi tug'ilgan chaqaloqning tirsak suyagi (18- rasm) asosi yuqoriga qaragan konus shaklida, tanasi suyaklanib bo'lgan. Uning yuzasi silliq bo'lib, suyaklararo qiira yaxshi ko'rinadi, suyak iligi bo'shlig'i yo'q. Suyakning yuqori uchi tog'aydan iborat, tojsimon o'simta asosi qisman suyaklangan. Pastki uchi ham tog'aydan tashkil topgan, bigizsimon o'simtasi uncha bilinmaydi. Tiisak suyagining o'sishi emizikli davrdan boshlanib, uch yoshda suyak iligi kanali hosil bo'la boshlaydi. Bolalikning birinchi davrida suyak bo'yiga va eniga tekis o'sib, suyak tanasi relyefi aniqlashadi. Bu davr oxirida pastki uchida oval shaldidagi suyak nuqtasi paydo bo'ladi. Bolalikning ikkinchi davrida tiisak suyagi bo'yiga o'sadi. Suyak relyefi aniq tojsimon o'simta uchidagi ingichka tog'ay hoshiyadan tashqari qismlari suyaklanib bo'lgan, hajmi eniga kattalashgan, g'altaksimon o'ymada qiira paydo bo'ladi Pastki uchidagi suyak nuqtasi o'sib suyak boshchasi va bigizsimon o'sim tani qoplaydi. Suyakning yuqori uchi tanasi bilan 16—17 yoshda, pastki uchi esa 20—24 yoshda qo'shiladi. Bilak suyagi Bilak suyagi (radius, 19-rasm )ning yuqorigi kichik uchida bilak suyagi boshchasi (caput radii) joylashgan. B oshchaning ust tom onida yelka suyagi boshchasi bilan bo 'g 'im hosil qiladigan yassi b o 'g 'im chuqurchasi (fovea
tas radii; 4-margo interosseus; 5-incisura ulnaris; 6-processus sty loideus; 7-facies anterior.
bilan b o 'g 'im hosil qiladigan yuza (circumferetia articularis) joylashgan. Suyakning boshchasi tanasidan toraygan bilak suyagi bo 'yni (collum radii) vositasida ajralib turadi. U ndan pastda mushak birikadigan bo'rtiq (tuberositas
ular o'zaro uchta oldingi qirra (margo anterior), orqa qirra (margo posterior) va tirsak suyagi tarafidagi suyaklararo qirra (margo interosseus) orqali bir- biridan ajralib turadi. Bilak suyagini pastki uchi kengaygan, uning ichki tomonida tiisak suyagi boshchasi bilan bo'g'im hosil qiladigan o'ym a (incisura
Pastki uchining kaft usti yuzasi (facies articularis carpea) botiq bo'lib, kaft usti suyaklari bilan b o 'g 'im hosil qilib qo'shiladi.
suyaklar tuzilishi xususiyatlariga ega. U lam ing zich qatlam i diafizning m arkazida tashqi to m onda va suyak iligi kanali chetida joylashgan, g'ovak modda suyak epifizi va metafizlarida mayda katakchali tuzilishga ega Suyaklararo qirrada zich qatlam boshqa yuzalarga nisbatan qalin bo'ladi. Bilak suyagi diafizining metafizga o 'tish joyida zich m oddaning yupqalanishi va g'ovak m oddaning siyraklanishi kuzatiladi. Bu o'tish sohasi bilak suyagi qarshiligi kamaygan qismi bo'lib, ko'pincha bilak suyagini shu sohasining sinishi kuzatiladi. Old to 'g 'r i rentgenogram m ada tirsak suyagi tojsim on o'sim tasi tirsak suyagi tasviriga, tirsak o'sim tasi soyasi esa yelka suyagining pastki uchiga qavatlanadi. Orqa to 'g 'ri rentgenogrammada bilak suyaklarining o 'rta qism ida ikkala suyakning qalinligi bir xil bo'ladi. Tirsak suyagi yuqoriga qarab, bilak suyagi esa pastga qarab kengayadi. Bilak suyagining birinchi suyak nuqtasi uning diafizida homila 8 haftaligida paydo bo'ladi. Yangi tug'ilgan chaqaloqning bilak suyagi (20-rasm) nisbatan qisqa, uning uchlari y u m alo q shaklda b o 'lad i. T anasi suyaklanib bo'lgan, suyak iligi kanali bo'lm aydi. Suyakning yuqori va pastki uchi tog'aydan iborat bo'ladi. Bo'yni yaxshi bilinm aydi. Emizikli davr oxirida suyakni pastki uchida uchburchak shakldagi suyak nuqtasi vujudga keladi. Erta bolalik davrida suyak ikki m arta kattalashadi va suyak iligi kanali paydo bo 'la boshlaydi. Bolalikning birinchi davrida suyak bo'yiga tez o'sib, 7 yoshlarda suyak tanasi uch qirrali shaklni oladi; yuqori uchida suyak b o sh ch a si u c h u n suyak n u q tasi p ay d o b o 'lib , suyaklanish tanadan bilak bo'rtig'iga tarqaydi. Pastki uchidagi suyak nuqtasi o'sib bigizsimon o'sim ta asosini egallaydi. Bolalikning ikkinchi davrida suyak tez o'sadi va uning tanasi 20-rasm . Chaqaloqning o‘ng bilak suyagi (old tomondan ko'rm ishi). 1-circumferentia articularis; 2-collum radii; 3-facies anterior; 4-corpus radii; 5-processus styloideus; 6-tuberositas radii; 7-for. nitricum; 8-margo interosseus; 9-incisura ulnaris; 10-facies articu laris carpea. kattalamikiga o/xshaydi. Suyak boshchasi suyaklanib o ‘ziga xos shaklni oladi. Epifiz bilan m etafiz o'rtasidagi yupqa tog‘ay qatlam u lam i ajratib turadi. B alog'at davrida epifizlami suyaklanishi tugab, suyakning yuqori uchi tanasi bilan 17—18 yoshda, pastki uchi esa 20—25 yoshda qo'shiladi. Q o‘1 panjasi suyaklari Q o 'l panjasining skeleti kaft usti, kaft va barm oq suyaklariga bo'linadi. K aft usti suyaklari (ossa carpea, 21-rasm ) turli shakldagi ikKi qator joylashgan 8 ta m ayda g'ovak suyaklardan iborat. Yuqori (proksimal) qator bosh barm oq tom ondan hisoblaganda qayiqsimon, yarimoysimon, uch qirrali va n o'xatsim on suyaklar; pastki (distal) qator trapetsiya shaklidagi suyak, trapetsiyasim on suyak, boshchali suyak va ilmoqli suyakdan tashkil topgan. Bu suyaklam ing nom lari shakllariga mos, yuzalarida q o 'sh n i suyaklar bilan birlashadigan m os b o 'g 'im yuzalari bor. Q ayiqsim on suyak (os
bilak suyagining b o 'g 'im yuzasi bilan birlashadi. K aftga qaragan yuzasi botiq b o 'lib , lateral chekkasi qayiqsim on suyak d o 'm b o g 'in i (tuberculum
ustki yuzasi qavariq, pastki yuzasi esa botiq, boshchali suyak bilan b o 'g 'im hosil qiladi. U c h qirrali suyakning (os triquetrum) ustki yuzasi qavariq b o 'lib , bilak suyagining b o 'g 'im yuzasi bilan, tashqi yassi yuzasi esa no 'x atsim o n suyak bilan birlashadi. N o'x atsim o n suyak (os pisiforme) kaft ustining eng kichik suyagi, u q o 'l panjasini bilak to m o n g a bukuvchi m ushak payi ichida joylashgan. Proksim al q atom ing u ch ta suyagi o 'z aro birlashib ellipssim on b o 'g 'im yuzasini hosil qiladi. T rapetsiya shaklidagi suyakda (os trapezium) I kaft suyagi asosi bilan birlashadigan egarsimon bo'g'im yuzasi bor, uning kaft yuzasida do'm bog'i (tuberculum ossis trapezii) va egatcha mavjud. Shakli kattalamikiga o'xshasa ham, ular tog'aydan (21-rasm) iborat bo'ladi. T ra p e tsiy a sim o n suyak (o s trapezoideum ) 7 k ic h k in a b o 'lib , sh ak l jih a tid a n tra p e tsiy a g a 8 o 'x sh a sh . B osh ch ali suyak (o s capitatum ) k aft u sti suyaklari ichida eng kattasi. U n in g bo shch asi
y o 'n a lg a n . и Ilmoqli suyakda (os hamatum) kaft yuzasida i 2 ilm o g 'i (hamulus ossis ham ati) bo r. K aft usti )3 suyaklarining pastki chekkasi esa nisbatan tekis. Kaft ustining orqa yuzasi ko'tarilgan.
3-os scaphoideum; 4-os capitatum; 5-os lunatum; 6-os pisiforme; 7-os triquetrum; 8-os hama tum; 9-os metacarpal; 10-phalanx proximalis; 11-phalanx media; 12-phalanx distalis; 13-tubero- sitas phalangis. Oldingi kaft yuzasi botiq bo‘lib, kaft usti egatini (sulcus carpi) hosil qiladi. Yangi tug'ilgan chaqaloq kaft usti suyaklarining shakli kattalam ikiga o'xshasa ham , ular tog'aydan (21-rasm) iborat bo'ladi. Kaft usti suyaklarining suyak nuqtalari chaqaloqlik davrida boshchali suyakda (2-oyda), ilmoqli suyakda (3-oyda), uch qirrali suyakda (3 yoshda), yarimoysimon suyakda (4 yoshda), qayiqsim on suyakda (5 yoshda), trapetsiya shaklidagi va trapetsiyasim on suyaklarda (5—6 yoshlarda) paydo bo'ladi. No'xatsim on suyakda esa bolalikni ikkinchi davrida (7-12 yoshlarda) paydo bo'ladi. Kaft suyaklari (ossa metacarpalia) 5 ta kalta naysimon suyakdan iborat. H ar bir kaft suyagining asosi (basis), tanasi (corpus) va boshchasi (caput) tafovut qilinadi. Kaft suyaklarining uchlari kattalashgan, tanasi uchburchakka o'xshash, ulam ing tanasini kaft tom oni biroz bukilgan, orqa tom oni esa ko'tarilgan. Birinchi kaft suyagi (os metacarpale I) boshqalaridan seibar va qisqa bo'lib, uning asosida egarsimon, qolgan kaft suyaklarida yassi b o 'g 'im yuzasi bor. II kaft suyagi eng uzun. Kaft suyaklarining boshi sharsimon bo'lib, proksimal falangalar bilan birlashadigan bo'rtib chiqqan bo'g'im yuzasi bor. I kaft suyagini boshchasi boshqalarga nisbatan kichikroq. И —V kaft suyaklari asosida bir-biri bilan birlashishi uchun yon bo'g'im yuzalari mavjud. Rentgenoanatomiyasi. Q o'l kafti suyaklari o'ziga xos rentgenoanatom ik ko'rinish beradi. Ulardan trapetsiya shaklidagi va trapetsiyasimon suyaklaming soyasi bir-biriga qavatlanib n o to 'g 'ri shakldagi m anzarani hosil qiladi. N o'xatsim on suyak soyasi uch qirrali suyak soyasiga qavatlanadi, goho u bilan butunlay qo'shilib ketadi. Kaft va barmoq falangalari suyaklari diaflzida zich modda va suyak iligi kanali bilinadi. Suyak boshchasi yupqa zich modda qatlami bilan qoplangan. Suyak asosining bo'g'im chuqurchasida zich modda nisbatan qalin. Tim oq falangasini distal uchida taqasim on tim oq g'adir-budirligi bor. Kaft suyaklarining suyaklanish nuqtalari ancha barvaqt paydo bo'ladi. II—IV kaft suyaklari diafizida suyak nuqta homila hayotining 9—10 haftaligida, I kaft suyagida esa 10—11 haftaligida paydo bo'ladi. Epifizar suyak nuqtalari bola hayotining 3-yilida I kaft suyagi asosida, II—V kaft suyaklarida esa boshchasida paydo bo'ladi. Suyaklaming qarama-qarshi tomondagi tog'ay epifizlari suyak tanasidan suyaklanish jarayonining tarqalishi hisobiga suyaldanadi. Kaft suyaklarini epifizlari tanasi bilan 16—20 yoshlarda qo'shiladi.
Yüklə 4,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|