0 ‘z b e k is t 0n respublikasi oliy уа 0 ‘rta m axsus ta’lim vazirligi



Yüklə 4,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə63/63
tarix13.04.2017
ölçüsü4,47 Mb.
#13873
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   63

(radix  unguis), 

tanasi 


(corpus 

unguis) 

va  timoq  o'midan  tashqarida joylashgan  erkin  chekkasi 



(margo) 

tafovut qilinadi. Timoqni ildizi va yon tomonidan chegaialagan teri burmalar 

timoq  bolishlari 

(vallum  unguis) 

deyiladi.



Teri  hosilalari

Ter bezlari 



(glandulae  sudoriferae) 

oddiy naysimon bez bo'lib, dermani 

chuqur qavatida yotadi. Ulaming uzun chiqaruv nayi teri yuzasiga ter teshigi 

bo'lib ochiladi. Ter bezlari terida bir xil tarqalmagan. Ular qo'ltiq osti, chov 

sohalari, qo'l va oyoq kaftida ko'p bo'lsa, 

glans penis 

va labjiyaklarida  bo'lmaydi. 

Ter  bezlari  suyuqlik  bilan  biiga  turli  modda  almashinuvida  hosil  bo'lgan 

moddalami ajratadi va termoregulatsiyada katta ahamiyatga ega.



Moy  bezlari 

(glandulae  sebaceae) 

tuzilishi jihatidan  oddiy  alveolyar 

bezlar turkumiga kirib so'rgichsimon va to‘r qavat chegarasida yotadi. Ulaming 

naylari soch qopchasiga ochiladi. Qo‘l va oyoq kaftida moy bezlari yo‘q.

Sut  bezi 

(glandula  mammaria) 

juft  a’zo  bo'lib,  ter bezlarida  takomil 

etgan sut ishlab chiqarishiga moslashgan.  U  III-VI  qovurga sohasida katta 

ko'krak mushagini ustida joylashgan. Bezning o'rta qismida so'rg'ichi 



(papffla 

mammaria) 

bo'lib, uchida  10-15 ta sut naychalari 



(ductus lactiferi) 

bo'ladi. 

So'rg'ich  atrofidagi  soha  so'rgich  yoni  doirasida 

(areola  mammae) 

va 


so'rg'ichda pigment ko'p bo'ladi. Sut bezining tanasi  15-20 tabo'laklardan 

(lobi  glandulae  mammariae) 

iborat  bo'lib,  ular  o'zaro  yumshoq  tolali 

biriktiruvchi  to'qima  va  yog'  to'qimasi  bilan  ajralgan.  Bulami  sut  bezini 

ko'taruvchi boylam 



(lig. suspensoria mammaria) 

deb ataladi. Bez bo'laklari 

murakkab  alveolyar bez tuzilishiga  ega bo'lib,  so'ig'ichga  nisbatan  radiar 

joylashgan. Ulaming chiqaruv nayi sut bezi so'rg'ichi uchiga ochiladi.

Yangi tug'ilgan qiz bolaning sut bezi uncha takomiJ etmagan bo'ladi. U 

qiz bola balqg'alga yetgan davrida kattalashadi. Homiladoriik davrida bez to'qimasi 

o'sib takomillashadi.

Hid  sezish  a’zosi

Hid sezish a’zosi 



(organum olfactus) 

bumn bo'shlig'ining yuqori qismida 

yuqori bumn chig'anog'i va bumn to'sig'ining o'rta qismi shilliq pardasida 

(regio olfactoria) 

joylashgan alohida sezuvchi hujayralardan iborat. Bu sohani 

yuzasi  480  mm2  bo'lib,  hidlov  hujayralarining  soni  160  millionga  yaqin, 

ular  hidlov  va  qo'llab  turuvchi  hujayralarga  bo'linadi.  Hidlov  hujayralari 

ko'p  sonli  kiprikchalar  bilan  qoplangan  bo'lib,  ular  uni  havo  bilan 

uchrashadigan yuzasini ko'paytirib turadi va umumiy yuzasi 5-7 m2 yetadi. 

Bu hujayralarining markaziy o'simtalari  15-20 hidlov nervlari 

(nn.olfactorii) 

ni  hosil  qiladi.  Hidlov  nervi  g'alvir  suyakning  ilma-teshik  plastinkasidan 

o'tib kalla ichiga kiradi va hidlov so'g'onida tugaydi. Hidlov so'g'onida joylashgan

II  neyron o'simtalari hidlov yo'lini hosil qilib,  hidlov  uchburchagi oldingi 

ilma-teshik plastinkada tugaydi. Bu erdan uchinchi neyron hid sezish markaziga 

(gyrus  parahyppocampalis  va  uncus) 

boradi.


Odamda hid bilish a’zosi homila hayotining 4 haftasida juft  hid bilish 

chuqurchasini qoplagan ektodermadan juft kengayma shaklida paydo bo'ladi. 

boshning taraqqiyoti bilan birga, hid bilish chuqurchasi chuqurlashib burun 

bo'shlig'ini  hosil  qilishda  ishtirok  etadi.  Hid  bilish  a’zosi  kurtagi  bumn 

bo'shlig'i shilliq pardasiga o'sib kiradi.

Ta’m  bilish  a’zosi

Ta’m bilish a’zosi 



(organum gustus) 

til so'rg'ichlarida, tanglay, tomoq 

va  hiqildoq  usti  tog'ayi  shilliq  pardalarda joylashgan  2000  ga  yaqin  ta’m 

bilish piyozchalaridan iborat. Ta’m bilish piyozchalari ko'tarma bilan o'ralgan



so‘rg‘ichlarda hom ila hayotining uchinchi oyida paydo bo'la boshlaydi.  U lar 

takom illashm agan  epiteliydan  unga  til-yutqun  nervi  tolalari  o'sib  kirishi 

ta ’sirida rivojlanadi.  Dastlab piyozchalar juda ko'p bo'ladi. Yangi tug'ilgan 

chaqaloq zam burug'sim on so'rg'ichida jud a ko'p  piyozchalar bo'lib,  keyin 

yo'qolib  ketadi.  K atta  odam larda  tam   bilish  piyozchalarining  k o 'p   qismi 

ko'tarm a bilan o'ralgan, baigsimon so'ig'ichlarda, kam  qismi zamburug'simon 

so'ig 'ich lard a joylashgan.  T a’m   bilish  piyozchalari  shilliq  parda  yuzasiga 

teshikchalar  bilan  ochiladi,  ulardan  tam   bilish hujayralarining  o'sim talari 

chiqib turadi.  Tilning oldingi 2/3 qismidan tam  bilish yuz nervining nog'ora 

tori  tolalari,  orqa  1/3  qismi  tanglay  va  tom oq  shilliq  pardasidan  esa  til- 

yutqin  nervi  tolalari,  hiqildoq usti tog'ayi shilliq pardasidan adashgan nerv 

tolalari  qabul qilib oladi.  Ulam ing markaziy tolalari shu nervning sezuvchi 

o'zaklarida tugaydi. Bu o'zaklar hujayralari aksonlari ko'ruv bo'rtig'iga yo'naladi 

Bu  soha hujayralaridan  boshlangan  uchinchi  neyron  paragippokom pal 

pushtaning ilm oq sohasidagi po'stloq markaziga boradi.


KIRISH.

.3

ANATOMIYANI 0 ‘RGANISH USULLARI..........................................................4

Anatomiya fanining qisqacha taibri............................................................................. 4

Yoshga doir anatomiyani o'rganish tarfad................................................................... 8

Yosh davriari............................................................................................................... 9

Sathlar haqida tushuncha va anatomik nomlanish.................................................... 10

Odam organizmining tuzilishi...................................................................................10

A’zo va a’zolar tizimi........................................................................................... ......12

Homila taraqqiyoti haqida tushuncha....................................................................... 14

XUSUSIY  QISM

TAYANCH-HARAKAT  A’ZOLARI  TIZIM I

OSTEOLOGIYA  -  SUYAKLAR HAQIDAGI  BILIM

Umumiy ma’lumotlar............................................................................................... 15

Suyaklar tasnifi............................................................................................ ............. 15

Suyaklaming rivojlanishi........................................................................................... 19

Tana skeleti................................................................................................................20

Umurtqalar................................................................................................................ 20

Bo'yin umurtqalari.................................................................................................... 21

Ko‘krak umurtqalari..................................................................................................22

Bel umurtqalari........................................................................................................ .23

Dumg'aza umurtqalari...............................................................................................24

Umurtqalaming rivojlanishi va bolalardagi xususiyatlari.........................................25

To‘sh suyagi............................................................................................................... 27

Qovurg'alar................................................................................................................ 28

Qo'l skeleti............................................................................................ .................... 29

Qo‘l skeletining rivojlanishi................................................................................. ..... 29

Qo'l suyaklari.............................................................................................................30

Yelka kamari suyaklari...............................................................................................30

Kurak suyagi.............................................................................................................. 31

Qo'lning erkin qismi suyaklari..........................................................................  ...... 33

Bilak suyaklari........................................................................................................  . 35

Tirsak suyagi.............................................................................................................. 35

Bilak suyagi...........................................................;....................................................36

Qo‘l panjasi suyaklari.................................................................................................38

Barmoq suyaklari....................................................................................................... 39

Oyoq suyaklari........................................................................................................... 40

Oyoq suyaklarining rivojlanishi....:........................................................ ....................40

Oyoq kamari suyaklari............................................................................................... 40

Oyoqning erkin qismi suyaklari..................................................................................43

Oyoq panjasi suyaklari..................................................................................   ..........48

BOSH  SKELETI

Kalla suyaklarining taraqqiyoti................................................................................... 52

Kallaning miya qismi suyaklari.................................................................................. 53


Ensa suyagi................................................................................................................54

Tepa suyagi................................................................................................................ 55

Peshona suyagi........................................................................................................... 56

G ’alviisimon suyak....................................................................................................58

Ponasimon suyak...................................................................................................... 58

Chakka suyagi............................................................................................................ 61

Chakka suyagi ichidagi kanallar................................................................................ 63

Kallaning yuz qismi suyaklari....................................................................................64

Yuqori jag‘................................................................................................................. 64

Tanglay suyagi............................................................................................................67

Pastki jag‘ suyagi........................................................................................................68

Butun kalla.................................................................................................................70

Kallaning yuz qismi................................................................................................... 73

Chaqaloq kallasi.........................................................................................................77

SUYAKLARNING  0 ‘ZAR0  BIRLASHUVI  -   SYNDESMOLOGIA

Umumiy ma’lumotlar............................................................................................... 79

Bo‘g‘imlaming tasniflanishi...................................................................................... 81

Birlashmalaming taraqqiyoti va yoshga qarab o'zgarishi..........................................83

Kalla suyaklarining birlashuvi.................................................................................... 84

Tana suyaklarining birlashuvi umurtqalaming birlashuvi........................................ 85

Dumg'azaning dum suyagi bilan birlashuvi...............................................................87

Umurtqa pog'onasining kalla suyagi bilan birlashuvi............................................... 87

Umurtqa pog'onasi....................................................................................................88

Qovurg'alaming umurtqa va to'sh suyagi bilan birlashuvi....................................... 89

Qo'l suyaklarining biriashishi,  yelka  kamari  suyaklarining biriashishi................. 91

Qo'lning erkin qismi suyaklarining birlashuvi.......................................................... 92

Yelka bo'g'imi............................................................................................................92

Tiisak bo'g'imi...........................................................................................................93

Bilak suyaklarining o'zaro birlashuvi........................................................................ 95

Bilak-kaft  usti bo'g'imi va  qo'l panjasi suyaklarining  o'zaro birlashuvi..............95

Oyoq suyaklarining birlashuvi................................................................................... 99

Oyoq kamari suyaklarining birlashuvi....................................................................... 99

Butun chanoq..........................................................................................................100

Oyoqning erkin qismi suyaklarining birlashuvi.......................................................102

Chanoq-son bo'g'imi.............................................................................................. 102

Tizza bo'g'imi.......................................................................................................... 104

Boldir suyaklarining o'zaro birlashuvi.................................................................... 106

Oyoq panjasi  suyaklarining boldir suyaklari  bilan va  o'zaro  birlashuvi.............106

MUSHAKLAR  HAQIDAGI  ILM  -   MIOLOGIA

Umumiy ma’lumotlar............................................................................................. 111

MushakJaming tuzilishi........................................................................................... I ll

Mushaklaming tasniflanishi.....................................................................................112

Mushaklaming yordamchi apparatlari....................................................................113

Mushaklar taraqqiyoti..............................................................................................114

Mushaklaming ishi.................................................................................................. 115

Xususiy miologia................................................................................................... ...116

Ko'krak mushaklari va fassiyalari............................................................................. 116

Ko'krak qafasining xususiy (autoxton) mushaklari................................................ 117

Diafragma................................................................................................................ 118

Ko'krak fassiyalari....................................................................................................119



Qorin mushaklari va fassiyalari................................................................................ 119

Qorinning yon devori mushaklari........................................................................... 119

Qorinning old devori mushaklari............................................................................ 121

Qorinning orqa devori mushagi............................... y............................................ 121

Qorin fassiyalari.......................................................................................................121

Qorinning oq chizig'i.............................................................................................. 122

Qorin to'g'ri mushagining qini............................................................................... 122

Chov kanali..............................................................................................................123

Orqa mushaklari va fassiyalari..................................................................................123

Orqaning yuza mushaklari...................................................................................... 123

Orqaning chuqur mushaklari..................................................................................125

Orqa fassiyalari........................................................................................................ 127

Qo'l mushaklari va fassiyalari.................................................................................. 127

Qo'lning erkin qismi mushaklari............................................................................. 129

Yelka mushaklari.....................................................................................................129

Bilak mushaklari......................................................................................................130

Bilakning oldingi guruh mushaklari........................................................................130

Bilakning orqa guruh mushaklari............................................................................ 132

Yuza qavat mushaklari.............................................................................................132

Qo'l panjasi mushaklari........................................................................................... 134

Bosh barmoq tepaligi mushaklari........................................................................... 134

Jimjiloq tepaligi mushaklari..................................................................................... 135

Kaftning o'rta guruh mushaklari............................................................................. 135

Qo'l fassiyalari va qo'lning pay qinlari.....................................................................136

Qo‘1 topografiyiasi................................................................................................... 137

Oyoq mushaklari..................................................................................................... 138

Chanoq mushaklari..................................................................................................138

Chanoqning ichki yuzasidagi mushaklar................................................................ 139

Chanoqning tashqi yuzasidagi mushaklar...............................................................139

Son mushaklari........................................................................................................141

Sonning oldingi guruh mushaklari.......................................................................... 141

Sonning orqa guruh mushaklari.............................................................................. 142

Sonning medial guruh mushaklari.......................................................................... 143

Boldir mushaklari....................................................................................................144

Boldirning oldingi guruh mushaklari...................................................................... 144

Boldirning orqa guruh mushaklari........................................................................... 145

Boldirning lateral guruh mushaklari........................................................................ 146

Oyoq panjasining mushaklari.................................................................................. 147

Oyoq panjasining ustki (dorsal) mushaklari...........................................................147

Oyoq panjasining ostki (kaft) mushaklari............................................................... 147

Oyoq kaftining medial guruh mushaklari................................................................ 147

Oyoq kaftining lateral guruh mushaklari.................................................................148

O'rta guruh mushaklari............................................................................................148

Oyoq fassiyalari........................................................................................................149

Oyoq topografiyasi.................................................................................................. 151

Bo'yin mushaklari.................................................................................................... 153

Bo'yinning yuza mushaklari.................................................................................... 153

O'rta qavat mushaklari............................................................................................. 153

Til osti suyagidan yuqorida joylashgan mushaklar.................................................. 154

Til osti suyagi ostidagi mushaklar............................................................................154

Bo'yinning chuqur guruh mushaklari..................................................................... 155

Lateral guruh mushaklari.................................... .................................................... 155

Medial guruh mushaklari.........................................................................................156


Bo'yin fassiyalari...................................................................................................... 157

Bo'yin topografiyasi.................................................................................................158

Bosh mushaklari va fassiyalari..................................................................................160

Ko'z yorig'ini o'ragan mushaklar............................................................................160

Burun teshigini o'ragan mushaklar..........................................................................161

Og'iz tirqishini o'ragan mushaklar.......................................................................... 161

Quloq suprasi mushaklari........................................................................................ 162

Chaynov mushaklari................................................................................................163

Bosh fassiyalari........................................................................................................ 164

ICHKI  A’ZOLAR  HAQIDAGI  ILM

Umumiy ma’lumotlar............................................................................................. 165

Hazm a’zolari tizimi................................................................................................ 166

Hazm a’zolari devorining tuzilishi.......................................................................... 166

Hazm a’zolari bezlari...............................................................................................167

Hazm a’zolarining taraqqiyoti................................................................................. 167

Birlamchi  ichak  nayining  boshlang'ich  qismidan  rivojlanuvchi  a’zolar...........168

Og'iz bo'shlig'i........................................................................................................ 168

Xususiy og'iz bo'shlig'i.............................................................................................169

Tanglay....................................................................................................................169

Tishlar...................................................................................................................... 171

HI.............................................................................................................................174

Tilning skelet mushaklari......................................................................................... 176

Og'iz bo'shlig'i bezlari............................................................................................. 177

Halqum................................................................................................................... 178

Qizilo'ngach.............................................................................................................181

Me’da.......................................................................................................................183

Ichaklar taraqqiyoti................................................................................................. 186

Ingichka ichak.........................................................................................................187

Yo'g'on ichak............ .............................................................................................. 190

Jigar.........................................................................................................................196

O't pufagi................................................................................................................. 200

Me’da osti bezi.........................................................................................................201

Qorinparda...............................................................................................................202

NAFAS  A’ZOLARI  TIZIMI

Nafas a’zolarining taraqqiyoti..................................................................................207

Burun....................................................................................................................... 208

Hiqildoq................................................................................................................... 211

Traxeya.....................................................................................................................217

Bosh bronx...............................................................................................................218

0 ‘pka........................................................................................................................220

Plevra....................................................................................................................... 222

Ko'ks oralig'i........................................................................................................... 224

SIYDIK VA TANOSIL APPARATI

Siydik ajratish a’zolarining rivojlanishi.................................................................... 225

Buyrak...................................................................................................................... 226

Siydik yo'li............................................................................................................... 231

Qovuq (siydik pufagi)............................................................................................... 232

Erkaklaming siydik chiqaruv nayi............................................................................ 234

Jinsiy a’zolar tizimi.................................................................................................. 235

Jinsiy a’zolaming taraqqiyoti....................................................................................235



Tashqi jinsiy a’zolaming rivojlanishi....................................................................... 236

Erkaklaming jinsiy a’zolari......................................................................................237

Moyak..................................................................................................................... 237

Moyak ortig'i........................................................................................................... 238

Uiug‘ olib ketuvchi nay........................................................................................... 239

Prostata bezi.............................................................................................................240

Bulbouretral bezlar...................................................................................................242

Urug* tizimchasi......................................................................................................242

Erkaklaming tashqi tanosil a’zolari......................................................................... 242

Ayollaming jinsiy a’zolari........................................................................................244

Tuxumdon.............................................................................................................. 244

Bachadon................................................................................................................ 246

Bachadon nayi.........................................................................................................248

Qin.......................................................................................................................... 249

Ayollaming tashqi tanosil a’zolari........................................................................... 250

Oraliq.......................................................................................................................252

Oraliq fassiyalari......................................................................................................253

ICHKI  SEKRETSIYA BEZLARI

Qalqonsimon bez.................................................................................................... 255

Qalqonsimon orqa bezlari........................................................................................257

Buyrak usti bezi....................................................................................................... 257

Me’da osti bezining endokrin qismi........................................................................ 259

Gipofiz.................................................................................................................... 260

Epifiz...................................................................................................................... 261

QON  TOMIRLAR TIZIMI  HAQIDAGI  ILM  -   ANGIOLOGIA

Qon tomirlar tizimining umumiy anatomiyasi...................................................... 262

Qon tomirlar tizimining filogenezi..........................................................................263

Yurakning taraqqiyoti..............................................................................................263

Yurak....................................................................................................................... 264

Yurak kameralari.....................................................................................................265

Yurak topografiyasi..................................................................................................269

Yurakning yoshga qarab o'zgarishi..........................................................................270

Perikard................................................................................................................... 272

Arteriyalar taraqqiyoti............................................................................................. 273

Arteriyalarning tuzilishi...........................................................................................274

Katta qon aylanish doirasi qon tomirlari................................................................ 275

Aorta.......................................................................................................................275

Aorta ravog'i tarmoqlari..........................................................................................276

Tashqi uyqu arteriyasi.............................................................................................277

Tashqi uyqu arteriyasining orqa guruh tarmoqlari.................................................278

Tashqi uyqu arteriyasining o‘rta guruh tarmoqlari.................................................278

Ichki uyqu arteriyasi................................................................................................ 280

0 ‘mrov osti arteriyasi..............................................................................................282

Qo'ltiq osti arteriyasi................................................................................................285

Yelka arteriyasi........................................................................................................ 286

Bilak va qo‘l panjasi arteriyalari............................................................................... 287

Pastga tushuvchi aorta............................................................................................. 290

Aortaning ko'krak qismi......................................................................................... 290

Ko'krak aortasining visseral tarmoqlari.................................................................. 290

Aortaning qorin qismi..............................................................................................291

Qorin aortasining pariyetal tarmoqlari....................................................................291


Qorin aortasining visseral tarmoqlari......................................................................291

Qorin aortasining toq tarmoqlari............................................................................292

Umumiy yonbosh arteriyasi.................................................................................... 295

Ichki yonbosh arteriyasi...........................................................................................295

Tashqi yonbosh arteriyasi........................................................................................ 296

Son arteriyasi........................................................................................................... 297

Taqim osti arteriyasi................................................................................................ 298

Boldir va oyoq panjasi arteriyalari................................................................:..........299

Arteriyalarning tarqalish qonuniyatlari................................................................... 301

A’zo sirti arteriyalari.................................................................................................301

Arteriyalarning asosiy o‘zanlardan a’zolarga borish qonuniyatlari..................... 302

A’zo ichi arteriyalarining tarmoqlanish qonuniyatlari.......................................... 302

VENA TIZIMI

Venalaming arteriyalardan farqi.............................................................................. 304

Venalarda qon oqishini ta’minlovchi moslamalar.................................................. 305

Venalaming taraqqiyoti........................................................................................... 305

Kichik qon aylanish doirasi venalari....................................................................... 306

Katta qon aylanish doirasi venalari......................................................................... 306

Yuqori kovak vena tizimi..........................................................................................307

Qo‘l venalari.............................................................................................................310

Pastki kovak vena tizimi........................................................................................... 311

Oyoq venalari...........................................................................................................313

Darvoza vena tizimi..................................................................................................314

Homilada qon aylanishi........................................................................................... 317

Limfa tizimi.............................................................................................................318

Limfa tuguni............................................................................................................ 320

Limfa poyalari va yo'llari..........................................................................................320

Oyoq limfa tomirlari va tugunlari............................................................................. 321

Chanoq limfa tomirlari va tugunlari........................................................................ 322

Qorin bo'shlig'i limfa tomirlari va tugunlari............................................................ 322

Ko'krak qafasi limfa tomirlari va tugunlari...............................................................323

Bosh va bo'yinning limfa tomirlari va tugunlari...................................................... 324

Qo'lning limfa tomirlari va tugunlari........................................................................325

Limfa tizimining taraqqiyoti va yoshga qarab o'zgarishi........................................ 326

Limfa tomirlari va tugunlarining tarqalish qonuniyatlari.......................................326

Qon ishlab chiqaruvchi va imniun tizimi a’zolari...................................................327

Immun tizimining markaziy a’zolari...................................................................... 328

Ayrisimon bez.......................................................................................................... 329

Immun tizimining periferik a’zolari........................................................................ 331

Taloq........................................................................................................................ 333

NERV TIZIM I  HAQIDAGIILM  (NEUROIOGIA)

Umumiy ma’lumotlar..............................................................................................335

Nerv tizimining fflogenezi....................................................................................... 337

Nerv tizimining taraqqiyoti.....................................................................................337

Markaziy nerv tizimi................................................................................................ 339

Orqa miya................................................................................................................ 339

Orqa miyaning taraqqiyoti........................................................................................341

Orqa miya pardalari.................................................................................................. 342

BOSH  MIYA

Umumiy ma’lumotlar..............................................................................................344



Miya so‘g‘oni...........................................................................................................346

Uzunchoq miya....................................................................................................... 346

Orqa miya................................................................................................................ 348

Ko'prik.....................................................................................................................348

Miyacha................................................................................................................... 349

To'rtinchi qorincha................................................................................................. 351

O'rta miya................................................................................................................ 353

Oraliq miya..............................................................................................................355

Uchinchi qorincha...................................................................................................357

Oxiigi miya.............................................................................................................. 358

Bosh miya po'stlog'i................................................................................................ 362

Miya po'stlogining filo-ontogenezi......................................................................... 362

Bosh miya po'stlog'ida markazlarning joylashuvi................................................... 363

I.Ichki analizatoriaming po'stloqdagi markazlari.................................................. 364

II.Tashqi  ta’siriami  qabul  qiluvchi  analizatoriaming  po'stloqdagi  markazlari..... 364

Analizatoriaming po'stloq markazlari taraqqiyoti..................................................366

Bosh miya yarimsharlaming oq moddasi............................................................... 367

Oxirgi miyaning markaziy (bazal) o'zaklari............................................................369

Yon qorincha...........................................................................................................370

Hidlov miyasi.......................................................................................................... 371

Bosh miya pardalari................................................................................................. 371

Bosh va orqa miya o'tkazuv yo'llari......................................................................... 373

Proyeksion o'tkazuv yo‘Uari.................................................................................... 374

Afferent o'tkazuv yo'llari......................................................................................... 374

Orqa miya bilan miyacha o'rtasidagi o'tkazuv yo'llari............................................377

Efferent o'tkazuv yo'llari......................................................................................... 379

Ekstrapiramida yo'llari............................................................................................. 381

Periferik nerv tizimi.................................................................................................382

Orqa miya nervlari................................................................................................... 383

Orqa miya nervlarining orqa shoxlari....................................................................... 383

Orqa miya nervlarining oldingi shoxlari.................................................................. 384

Bo'yin chigali........................................................................................................... 384

Yelka chigali............................................................................................................ 385

Ko'krak nervlarining oldingi shoxlari  (qovurg'alararo nervlar)...........................389

Bel chigali................................................................................................................ 390

Dumg'aza chigali......................................................................................................392

Pereferik nervlaming tarqalish qonuniyatlari......................................................... 395

Bosh miya nervlari...................................................................................................396

Hidlov nervi............................................................................................................. 397

Ko'ruv nervi............................................................................................................. 397

Ko'zni harakatlantiruvchi nerv................................................................................ 397

G'altak nervi............................................................................................................ 398

Uch shoxli nerv........................................................................................................398

Uzoqlashtiruvchi nerv.............................................................................................. 401

Yuz nervi................................................................................................................. 402

Dahliz-chig'anoq nervi............................................................................................ 404

Til-yutqin nervi........................................................................................................404

Adashgan nerv......................................................................................................... 405

Qo'shimcha nerv...................................................................................................... 407

Til osti nervi..............................................................................................................407

Vegetativ nerv tizimi................................................................................................ 408

Vegetativ va somatik nerv tizimining o'zaro farqi..................................................409



Simpatik va parasimpatik nervlaming  o'zaro farqi................................................ 409

Vegetativ nerv tizimining simpatik qismi............................................................... 410

Simpatik poya.......................................................................................................... 411

Vegetativ nerv tizimining  parasimpatik qismi.......................................................413

Qorin va chanoq bo'shlig'i vegetativ chigallari...................................................... 415

SEZGI  A’ZOLARI

Umumiy ma’lumotlar............................................................................................. 417

Ko'rish a’zosi.......................................................................................................... 418

Ko'rish a’zosining taraqqiyoti................................................................................. 418

Ko'z.........................................................................................................................418

Ko'zning nur sindiruvchi apparati..........................................................................421

Ko'zning yordamchi apparati..................................................................................422

Dahliz-chig'anoq  (eshituv va muvozanat) a’zosi..................................................425

Dahliz-chig'anoq a’zosining taraqqiyoti................................................................ 425

Tashqi quloq............................................................................................................426

O'rta quloq.............................................................................................................. 427

Ichki quloq.............................................................................................................. 429

Teri va uning hosilalari.............................................................................................432

Teri hosilalari........................................................................................................... 433

Hid sezish a’zosi......................................................................................................434



Tam bilish a’zosi...................................................................................................... 434

AKMAL G'ANIYEVICH AHMEDOV 

ODAM  ANATOMIYASI

trilangan  va  qayta  ishlangan  I I&
Yüklə 4,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin