Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 20 noyabr 2009-cu il tarixli
Yüklə 2,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 117 MÜXTƏLİF İNFEKSİYALARDA ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ BÖYÜKLƏRDƏ YUXARI TƏNƏFFÜS YOLLARININ KƏSKİN RESPİRATOR İNFEKSİYALARI VƏ QRİP ZAMANI ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ Yuxarı tənəffüs yollarının kəskin respirator əksər xəstəliklərinin viruslar tərəfindən törədildiyini nəzərə alaraq, müalicə məqsədilə antibiotiklərin təyin olunması əsassızdır (A). Faringit, rinosinusit və bronxit əlamətləri KRİ –lər üçün tipik hesab olunur və bakterial mənşəli fəsadların yüksək ehtimalını göstərən əlavə simptomlar olmadan antibiotiklərlə müalicəyə göstəriş hesab olunmurlar (А). Bədən hərarətinin 38,5°C-dən yuxarı qalxdıqda və ağrılar olduqda qəbulu üçüm əks göstəriş olmadığı halda qızdırmasalan və qeyri-steroid iltihab əleyhinə preparatların təyini tövsiyə olunur (C). Antibakterial terapiyanın istifadəsi üçün göstəriş bakterial infeksiyanın qoşulmasıdır. Əgər KRİ-li xəstədə 7-10 gün aparılan simptomatik müalicədən sonra simptomların kəskinliyi azalmır və ya simptomlar proqressiv şəkildə pisləşirsə, bakterial infeksiyanın qoşulması haqqında fikirləşmək lazımdır. Antibakterial terapiyaya göstəriş olan hallar beta-hemolitik streptokokla törədilən tonzillit və bakterial sinusitdir. Beta-hemolitik streptokokla törədilən tonzillit Beta-hemolitik streptokokla törədilən tonzillitin yüksək ehtimalı haqqında aşağıda göstərilən əlamətlərdən 3-4 olması xəbər verir (həssaslıq və spesifiklik 75%): ► Titrətmə ► Öskürəyin olmaması ► Limfadenopatiya (boyun limfa vəzlərinin böyüməsi, ağrılı və hərəkətli olması) ► Badamcıqların üzərində ağ-sarımtıl eksudatın olması ► Boğaz ağrısı Ölkədə ekspress-diaqnostika metodları olmadıqdan aşağıdakı tədbirləri səmərəli hesab olunur: ► Streptokok mənşəli tonzillitin 3-4 meyarı olduqda antibakterial müalicə təyin etmək (A) ► 2 meyar olduqda – qərarı epidemioloji vəziyyəti və fəsadların əmələ gəlməsi ehtimalını (streptokok etiologiyalı tonzilliti sübuta yetirilmiş xəstə ilə kontaktın olması, regionda və ya məktəblilər, və ya hərbiçilər və s. arasında streptokok infeksiyalarının geniş yayılması) nəzərə almaqla qəbul etmək Beta-hemolitik streptokokla törədilən tonzillitin müalicəsi: Birinci sıra dərmanlar ► Fenoksimetilpenisillin 500 mq x gündə 2-4 dəfə 10 günə qədər (A) ► Penisillinlərə qarşı allergiya olduqda: Eritromisin 500 mq x gündə 2 dəfə və ya 250 mq х gündə 4 dəfə 10 gün (daha az yanaşı təsir verir) Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 118 10 günlük müalicə infeksiyanın eradikasiyasına zəmanət verir. Amoksisillin və digər geniş spektrli penisillinlər həssaslıq təyin olunmadan istifadə olumamalıdır. Bakterial rinosinusit Bakterial rinosinusit KRİ ilə xəstələrin 2%-də rast gəlir. Rentgenoqramda burunətrafı sinuslarının selikli qişasının dəyişilməsi və burundan selikli-irinli ifrazatın gəlməsi antibiotikoterapiyaya göstəriş deyil. Sinusitin müalicəsində antibiotiklərdən istifadə özünü yalnız o zaman doğruldur ki, əgər aşağıda göstərilən simptomlar 7 gündən artıq davam etmiş olsun: burundan irinli ifrazatın gəlməsi, titrətmə, baş ağrısı, sinuslar ətrafında ağrının və dartılma hissinin olması. (C) Bakterial rinosinusitin müalicəsi Birinci sıra dərmanlar ► Amoksisillin x 500 mq x gündə 3 dəfə 7 gün və ya (A) ► Fenoksimetilpenisillin 250 mq x gündə 4 dəfə və ya 500 mq x gündə 2 dəfə 7 gün (A) və ya ► Doksisiklin 200 мг 1-ci gün bir dəfəyə, 100 mq x gündə 1 dəfə sonrakı 6 gün ərzində (cəmi 7 gün) və ya ► Oksitetrasiklin 250 mq x gündə 4 dəfə 7 gün və ya ► Eritromisin 250 mq x gündə 4 dəfə və ya 500 mq x gündə 2 dəfə 7 gün İkinci sıra dərmanlar ► Ko-amoksiklav 625 mq x gündə 3 dəfə 7 gün və ya ► Siprofloksasin 250 -500 mq x gündə 2 dəfə + metronidazol 400 mq x 2-3 dəfə 7 gün KƏSKİN ORTA OTİTİN ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ Kəskin orta otitin müalicəsi ağrını aradan qaldırmaq, orta qulağın drenaj funksiyasını bərpa etmək və perforativ mərhələdə irinin tezliklə xaric edilməsinə şərait yaratmaqdan ibarətdir. Bəzi hallarda orqanizmin infeksiya ilə mübarizəsinə şans vermək üçün antibiotiklər təyin olunmur. Ədəbiyyatda uşaqların 61%-də antibiotiklərin verilib- verilməməsindən asılı olmayaraq 24 saatdan sonra yaxşılaşma qeyd olunmuşdur. Amoksisillin hələ də seçim antibiotiki sayılır. ► Birinci xətt: yüksək dozada Amoksisillin (C) ► Amoksisillin allergiyası olan pasiyentlərə yüksək dozada azitromisin. ► Amoksisillinlə müalicəyə baxmayaraq, davam edən əlamətlər olduqda yüksək doza Amoksisillin/klavulanat və ya azitromisin (C) ► Ciddi bakterial infeksiyaya şübhə olduqda seftriakson istifadə etmək. (C) Antibiotik terapiyası 5 gün davam edir. Yaxşılaşma 48-72 saatdan sonra qeyd olunsa da, infeksiyanın residivinin qarşısını almaq üçün antibiotiklər həmin qayda ilə 5-14 gün təyin olunmalıdır, çünki bütün patogen flora məhv olunmaya bilər. Amma kiçik dozalarda verilən bəzi antibiotiklərə rezistentlik yaranır və onların istifadəsi faydasız olur. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 119 Viral etiologiyalı kəskin otitlərdə antibiotiklərin istifadəsi məqsədəuyğun deyil və bu hallarda simptomatik terapiya aparılmalıdır. Viral otitlər 7-14 günə müalicəsiz keçir. Cədvəl 25. Kəskin orta otitin müalicəsi Əlamətlər Müalicə və antibiotiklərin dozası Zəif simptomatikalı İbuprofen (D) Adi simptomatikalı İbuprofen + amoksisillin Böyüklər: 875 mq, 10 gün Pediatrik: 4 yaşa qədər 80 mq/kq, 5-10 gün 4 yaşdan yuxarı 40-60 mq/kq, 5-10 gün Amoksisillinə həssaslıq yoxdursa, Azitromisin Böyüklər: gündə 500 mq, 3 gün Pediatrik: 30 mq/kq 1 doza Digər simptomlar (intoksikasiya) Yanaşı gedən xəstəlikləri aşkar etmək üçün laborator müayinələr aparılır Seftriakson (C) Böyüklər: 1-2 q ə/d gündə, 1-3 gün Pediatrik: 50-75 mq/kq/gündə 1-3 gün Əgər simptomlar davam edirsə Amoksisillin/klavulant (C) Böyüklər: 875/125mq, 10 gün Pediatrik: 80mq/kq gündə, 10 gün və yaxud azitromisin (C) Böyüklər: 1q gündə, 3 gün Pediatrik: 20mq/kq gündə, 3 gün Kiçik yaşlı uşaqlarda antibiotiklərin təyini məhduddur. (А) Ağrını azaltmaq üçün yağ damcılarından istifadə etmək tövsiyə olunmur. (В) Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 120 XƏSTƏXANADAN KƏNAR PNEVMONİYANIN MÜALİCƏSİNDƏ ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ Ambulator şəraitdə müalicə Əvvəl sağlam olmuş və Streptococcus pneumoniae qarşı rezistentlik (SPR) riski olmayan pasiyentlər ► Makrolidlər (azitro misin, klaritromisin) (A) və ya ► Beta-laktamlar (amoksisillin 0.5-1q 3 dəfə/sutkada) Yanaşı xəstəlikləri olan pasiyentlər (ürək, ağ ciyər, qara ciyər və ya böyrəyin xroniki xəstəlikləri; şəkərli diabet, alkoqolizm, bədxassəli şişlər, aspleniya, immun sisteminin zəifləməsi və ya immunsupressiv dərmanladan istifadə, son 3 ay ərzində AB preparatlardan istifadə) və ya SPR infeksiyasının digər risk amili olanlar ► Beta-laktamlar + makrolidlər (A) [amoksisilinə yüksək dozada (1 q gündə 3 dəfə) və ya amoksisillin klavulanata (2 q gündə 2 dəfə) üstünlük verilir, alternativ preparatlar: seftriakson, sefpodoksim və sefuroksim 500 mq gündə 2 dəfə) və ya ► Respirator flüorxinolonlar (moksifloksasin, gemifloksasin və ya levofloksasin (750 mq) (A) Xəstəxana şəraitində müalicə ► Beta-laktamlar + makrolidlər (A) (üstünlük verilən beta-laktamlar – sefotaksim, seftriakson və amoksisillin klavulanat; ertapenem – bəzi hallarda). Penisillinə qarşı allergiyası olan pasiyentlərdə respirator ftorxinolonlar istifadə olunmalıdır. və ya ► Respirator flüorxinolonlar (A) İntensiv terapiya şöbəsində müalicə ► Beta-laktamlar (sefotaksim, seftriakson və ampisillin-sulbaktam) + azitromisin (C) və ya flüorxinolonlar (A). Penisilinə qarşı allergiyası olanlara respirator flüorxinolonlar və aztreonam tövsiyə olunur. Xüsusi hallar Pseudomonas infeksiyasına qarşı antipnevmokokk, antipsevdomonal beta- laktamlardan istifadə etmək tövsiyə olunur: ► (Piperasillin-tazobaktam, sefepim, imipenem və ya meropenem+seftazidim) + siprofloksasin və ya levofloksasin (750 mq) və ya ► Yuxarıda göstərilmiş beta-laktamlar + aminoqlikozidlər və ya ► Yuxarıda göstərilmiş beta-laktamlar + aminoqlikozidlər və antipnevmokokk flüorxinolonlar. Penisillinə qarşı allergiyası olanlarda beta-laktamları aztreonamla əvəz etmək olar (C). Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 121 Xəstəxanadan kənar yoluxmuş metisillin-rezistentli Staphylococcus aureus infeksiyası zamanı: ► Vankomisin və lizenolid əlavə edilir (C). Epidemioloji vəziyyətdən asılı olan müalicə Həkim mövcud epidemioloji vəziyyətdən və risk amillərindən xəbərdar olmalı və ehtiyac olduqda spesifik və alternativ antibiotikləri əlavə etməlidir. Patogen müəyyən olunduğu halda müalicə Pnevmoniyanın etiologiyası etibarlı mikrobioloji metodlarla müəyyən olunduğu halda antibakterial müalicə etioloji faktora uyğun seçilməlidir. (D) A tipli qrip zamanı oseltamivir və zanamivirlə erkən (ilk 48 saat ərzində) müalicə tövsiyə olunur. (A) Daha gec müddətdə (48 saatdan çox) oseltamivir və zanamivirlə müalicə tövsiyə olunmur, lakin xəstəxanada virusun yayılması və qrip virusunun törətdiyi pnevmoniyanın əlamətlərini azaltmaq məqsədilə istifadə oluna bilər. Antibakterial müalicənin müddəti Xəstəxanadan kənar pnevmoniyası olan pasiyent minimum 5 gün ərzində müalicə almalıdır (A), 48-72 saat ərzində afebril olmalıdır və müalicəni dayandırmazdan əvvəl xəstədə 1-dən çox XKP ilə əlaqəli klinik qeyri-stabillik əlaməti olmamalıdır (B). İlkin terapiya aşkar olunan patogenə qarşı aktiv olmadıqda, yaxud xəstəlik meningit və ya endokardit kimi ekstrapulmonar patologiya ilə fəsadlaşdığı halda müalicə daha uzun müddət davam edə bilər (D). Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 122 BAKTERİAL MENİNGİTLƏRİN MÜALİCƏSİNDƏ ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ Müalicənin məqsədləri: törədicinin eradikasiyası (məhv edilməsi), fəsadların və xəstəliyin yayılmasının qarşısının alınması. Meningitlər zamanı terapiya taktikası xəstəliyin formasından, klinik gedişin xüsusiyyətindən və ağırlaşmalardan asılı olaraq müəyyən edilir. Bütün hallarda aşkar və təsdiq edilmiş törədicinin antibakterial preparatlara həssaslıq dərəcəsi təyin edilməlidir. Lakin meningitə şübhə olduqda dərhal empirik antibakterial müalicə başlanmalıdır (C). ► Penisillin (Na duzu) 4 mln vah. v/d gündə 6 dəfə 14 gün (C) ► 3-cü nəsil sefalosporinlərin təyin edilməsi (B), məs., seftriakson 2q v/d hər 12 saatdan bir 7-14 gün və ya sefotaksim, seftazidim (2q v/d hər 8 saatdan bir) ► Yaşlı xəstələrdə 3-cü nəsil sefalosporinlərə əlavə olaraq ampisillin təyin olunması (500mq v/d) nəzərdən keçirilməlidir (D) ► Ehtimal olunan sadə herpes virusu ilə törədilən meningitlər zamanı asiklovir təyin olunur (10 mq/kq v/d 1 saat ərzində, 8 saatdan bir) (C) ► Böyüklərdə pnevmokok mənşəli meningitlərdə antibiotiklərin yeridilməsindən 15-20 dəqiqə əvvəl və ya onlarla eyni vaxtda Deksametazon 10 mq ∗ v/d sutkada 4 dəfə, 4 gün ərzində təyin olunmalıdır. (A) Cədvəl 26. Bakterial meningitlər zamanı təklif olunan empirik antibakterial müalicə Xəstənin yaşı Törədicilər Antibakterial terapiya <1 ay Streptococcus agalactiae, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, Klebsiella növləri Ampisillin + sefotaksim və ya ampisillin + aminoqlikozid 1-23ay Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, S. agalactiae, Haemophilus influenzae, E. Coli Vankomisin + üçüncü nəsil sefalosporin a,b 2-50 yaş N. meningitidis, S. pneumoniae Vankomisin + üçüncü nəsil sefalosporin a,b >50 yaş S. pneumoniae, N. meningitidis, L. monocytogenes, anaerob qram-mənfi basillər Vankomisin + ampisillin + üçüncü nəsil sefalosporin a,b Başın travması Kəllə əsasının sınığı S. pneumoniae, H. influenzae, A qrupu beta- hemolitik streptokoklar Vankomisin + üçüncü nəsil sefalosporin a,b Başın dəlici travması Staphylococcus aureus, koaqulaza-mənfi stafilokoklar (xüsusilə Staphylococcus epidermidis), aerob qram-mənfi basillər (Pseudomonas aeruginosa daxil olmaqla) Vankomisin + sefepim, vankomisin + seftazidim və ya vankomisin + meropenem Qeyd: Bütün tövsiyələr (B) dərəcəlidir. a Seftriakson və ya sefotaksim b Bəzi ekspertlər deksametazon verildiyi təqdirdə rifampin əlavə olunmasını təklif edirlər. ∗ Azərbaycan Respublikasında 4 mq/ml dozada dövlət qeydiyyatından keçmişdir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 123 Antibakterial terapiyanın müddəti xəstənin klinik vəziyyətindən və OBM göstəricilərinin yaxşılaşmasından asılı olaraq tənzimlənir. Cədvəl 27. Bakterial meningitlər zamanı tövsiyə olunan antibakterial müalicənin müddəti (B). Mikroorqanizm Müddət, günlərlə Neisseria meningitidis 7 Haemophilus influenzae 7 Streptococcus pneumoniae 10-14 Streptococcus agalactiae 14-21 Aerob qram-mənfi basillər 21 Listeria monocytogenes >21 Cədvəl 28. Güman edilən törədiciyə qarşı təklif olunan antibakterial terapiya Mikroorqanizm Təklif olunan terapiya Alternativ terapiya Streptococcus pneumoniae Vankomisin + 3-cü nəsil sefalosporin a,b Meropenem (D), flüorxinolon c (C) Neisseria meningitidis 3-cü nəsil sefalosporin a Penisillin G, ampisillin, xloramfenikol, flüorxinolon, aztreonam Listeria monocytogenes Ampisillin d və ya penicillin G d Trimetoprim-sulfametoksazol, meropenem (D) Streptococcus agalactiae Ampisillin d və ya penisillin G d 3-cü nəsil sefalosporin a (D) Haemophilus influenzae 3-cü nəsil sefalosporin a (A) Xloramfenikol, sefepim (A), meropenem (A), flüorxinolon Escherichia coli 3-cü nəsil sefalosporin a (A) Sefepim, meropenem, aztreonam, flüorxinolon, trimetoprim- sulfametoksazol Qeyd: Xüsusi işarələnməmiş bütün tövsiyələr (B) dərəcəlidir. a Seftriakson və ya sefotaksim b Bəzi ekspertlər deksametazon verildiyi təqdirdə rifampin əlavə olunmasını təklif edirlər (D). c Qatifloksasin və ya moksifloksasin d Aminoqlikozid əlavə edilməsi nəzərdən keçirilməlidir Antibakterial müalicəni ambulator şəraitdə davam etdirmək üçün meyarlar: ► 6 gündən az olmayaraq stasionar müalicə ► Ambulator müalicənin başlanmasından 24-48 saat əvvəl hərarətin olmaması ► Mərkəzi sinir sistemi tərəfindən heç bir ciddi dəyişikliklərin olmaması ► Klinik yaxşılaşma və ya xəstənin vəziyyətin stabilləşməsi ► Mayeni yaxşı qəbul etməsi ► Ev şəraitində antibakterial terapiyaya nəzarət edən şəxsin olması ► Vena daxilinə müalicə aparmaq üçün lazımi təchizat ► Həkim və tibb bacısının xəstəyə baş çəkməsinin tərtib olunmuş planı Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 124 BÖYÜKLƏRDƏ KƏSKİN İNFEKSİON İSHALIN MÜALİCƏSİNDƏ ANTİMİKROB VASİTƏLƏRİN TƏTBİQİ İshalı törədən etioloji agentlərə bakteriyalar, viruslar və sadələr aiddir. İshalın etiologiyası, patogenezi, klinikası və laborator göstəriciləri əhəmiyyətli dərəcədə bir-biri ilə bağlıdır. Bu amil etioloji faktorun mikrobioloji metodlarla aşkar etməmişdən əvvəl empirik terapiyanın böyük ehtimal ilə əsaslandırmağa imkan yaradır. Klinik-laborator göstəricilərin nəticələrinə əsaslanaraq bağırsaq infeksiyalarının bir neçə növü ayırd edilir. Cədvəl 29. Bağırsaq infeksiyalarının klinik-laborator xüsusiyyətləri və etiologiyası. Klinik-laborator xüsusiyyətləri Etiologiya Bakteriyalar V.Cholerae Enterotoksigen E.coli Enteropatogen E.coli Salmonella spp. C.perfringens B. cereus S.aureus Viruslar Rotavirus "Sulu diareya" Çox miqdarda, tezliyi çox olmayan duru nəcis ifrazı Fekaliyalarda iltihab əlamətləri (leykositlər) yoxdur. Sadələr G.lamblia C.parvum Bakteriyalar Shigella spp. Enteroinvaziv E.coli enterohemorragik E.coli V.Parahaemolyticus S.enteritidis Aeromonas spp. Plesiomonas spp. Y.enterocolitica Campylobacter spp. C. difficile "Qanlı" diareya Tez-tez, az miqdarda nəcis ifrazı, ağrılı defekasiya aktı, tenezmlər Fekaliyalarda qanın, seliyin, leykosit qarışığının olması Sadələr E.histolytica Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 125 Qarın yatalağı və ümumi simptomatikanın üstünlüyü ilə olan infeksiyalar Müxtəlif ağırlıq dərəcəli diareya Bakteremiya Generalizə olunmuş infeksiyanın əlamətləri bağırsaqdankənar ocaqların mövcudluğu mümkündür (meningit, pnevmoniya və plevranın empieması, endokardit və perikardir, artrit, qara ciyər dalaq, yumşaq toxumaların absesi, piyelonefrit ) Bakteriyalar S.typhi S.paratyphi A, B, C Y.enterocolitica Y.pseudotuberculosis C.jejuni İshalı olan hər bir pasiyentdə aşağıdakılar müəyyənləşdirilməlidir (D): ► Yaş ► Immun statusunun aşağı olub-olmaması ► Antibiotiklərdən istifadə ► Yaxın zamanlarda səfərdə olub-olmaması ► Yaşadığı yerdə epidemik ocağın olması Pasiyentdə fiziki müayinə zamanı aşağıdakıların olub-olmamasını müəyyənləşdirmək lazımdır (D): ► Dehidratasiya əlamətlərinin araşdırılması: dəri turqorunun aşağı olması, postural hipotenziya, nəbzin tezləşməsi, dilin quruluğu, gözlərin çökəkliyi ► Yüksək hərarət ► Qarnın gərginliyi ► Nəcisdə qan İshalı olan pasiyentlərdə “təhlükə əlamətlərini” aşkarlamaq: ► Profuz sulu diareya, dehidratasiya əlamətləri ilə ► Nəcisin az miqdarda, qanlı və selikli olması ► Hərarətin 38 °C dərəcədən yüksək olması ► Nəcisin formasız və 24 saat ərzində 6 dəfədən çox olması ► Xəstəlik müddətinin 72 saatdan çox olması ► 50 yaşdan yuxarı pasiyentlərdə qarında şiddətli ağrıların olması ► Yaşın 70-dən yuxarı olması ► İmmunitetin aşağı olması Bu əlamətlərdən birinin və ya bir neçəsinin olması diareyanın ağırlığına dəlalət edir. Müayinələr ► Nəcisin əkilməsi (Salmonella, Şigella və Kampilobakter üzrə) yalnız uzun sürən diareyası olan pasiyentlərdə və ya diareyanın iltihab mənşəli olmasının klinik və ya biokimyəvi üsulla sübuta yetirilmiş hallarda aparılmalıdır (A). ► Hospitalizasiyadan 3 gün sonra əmələ gəlmiş və ya antibiotik və anti- neoplastiklərin istiadəsi nəticəsində yaranmış diareya zamanı Clostridium difficile infeksiyasını istisna etmək lazımdır (A). Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 126 ► Səyahətdə olan şəxsdə diareyanın təmizlənməmiş suyun istifadəsi nəticəsində əmələ gəldiyi və yeddi gündən çox davam etdiyi halda parazitar infeksiyanın olub-olmamasını nəzərdən keçirmək lazımdır (D) Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|