Ə
sas m
ə
qamlar
•
Ayrı-seçkilikl
ə
ba
ğ
lı el
ə
bir hal yaranır ki,
şə
xs müdafi
ə
olunan
ə
saslara malik oldu
ğ
undan
qeyri-b
ə
rab
ə
r v
ə
ziyy
ə
t
ə
dü
ş
ür.
•
Ayrı-seçkiliyin müxt
ə
lif fomaları mövcuddur: birba
ş
a ayrı-seçkilik, dolayı ayrı-seçkilik, qısnama,
h
ə
mçinin ayrı-seçkiliy
ə
m
ə
ruz qoyma göst
ə
ri
ş
l
ə
ri.
66
Vintersberqerin Avstriya Respublikasıına qar
ş
ı A
İ
HM-d
ə
ki (dostcasına h
ə
ll olunmu
ş
) 57448/00 saylı, 5 fevral 2005-
ci il tarixli i
ş
i.
34
•
Birba
ş
a ayrı-seçkilik f
ə
rqli r
ə
ftarla s
ə
ciyy
ə
l
ə
ndirilir: z
ə
r
ə
r ç
ə
km
ə
si ehtimal olunan
şə
xsin
müdafi
ə
olunan
ə
saslar kateqoriyasına aid
ə
lam
ə
tl
ə
r
ə
gör
ə
qeyri-münasib r
ə
ftara m
ə
ruz
qaldı
ğ
ı nümayi
ş
etdirilm
ə
lidir.
•
Qeyri-münasib r
ə
ftar, z
ə
r
ə
r ç
ə
km
ə
si ehtimal olunan
şə
xsin ox
ş
ar v
ə
ziyy
ə
td
ə
olan, lakin
müdafi
ə
olunan
ə
saslara malik olmayan
şə
xsl
ə
müqayis
ə
d
ə
mü
ə
yy
ə
nl
əş
dirilir.
•
Ola bilsin ki, müdafi
ə
olunan
ə
saslar f
ə
rqli r
ə
ftarın birba
ş
a yaranma s
ə
b
ə
bi deyil. F
ə
rqli r
ə
ftarın
birba
ş
a yaranma s
ə
b
ə
binin müdafi
ə
olunan
ə
saslardan ir
ə
li g
ə
lm
ə
si kifay
ə
tdir.
•
A
Ə
M v
ə
milli m
ə
hk
ə
m
ə
l
ə
r
ə
laq
ə
l
ə
ndirm
ə
ə
sasında ayrı-seçkilik anlayı
ş
ını q
ə
bul etmi
ş
dir:
hansısa
şə
xs müdafi
ə
olunan
ə
saslara malik olan ba
ş
qa bir
şə
xsl
ə
ə
laq
ə
l
ə
ndiril
ə
r
ə
k qeyri-
münasib r
ə
ftara m
ə
ruz qalır.
•
A
İ
qanunvericiliyind
ə
ayrılıqda n
ə
z
ə
rd
ə
n keçiril
ə
n qısnama
ə
m
ə
li birba
ş
a ayrı-seçkiliyin
konkret bir t
ə
zahürüdür.
•
Birba
ş
a ayrı-seçkilikl
ə
müqayis
ə
d
ə
dolayı ayrı-seçkilik, f
ə
rqli t
ə
sir gücü il
ə
v
ə
ya n
ə
tic
ə
l
ə
rl
ə
s
ə
ciyy
ə
l
ə
ndirilir: hansısa qrupun müqayis
ə
vasit
ə
si kimi götürülmü
ş
ba
ş
qa bir qrupla
müqayis
ə
si n
ə
tic
ə
sind
ə
çıxarılmı
ş
q
ə
rara
ə
sas
ə
n birincil
ə
r qeyri-b
ə
rab
ə
r r
ə
ftara m
ə
ruz qalırlar.
•
Dolayı ayrı-seçkilik faktının sübuta yetirilm
ə
si müdafi
ə
olunan
ə
saslara malik olan bir qrupun
bel
ə
ə
lam
ə
tl
ə
r
ə
malik olmayan qrupla müqayis
ə
d
ə
f
ə
rqli t
ə
sirli r
ə
ftarla v
ə
ya m
ə
ruz qaldı
ğ
ı
r
ə
ftar n
ə
tic
ə
sind
ə
f
ə
rqli n
ə
tic
ə
l
ə
rl
ə
üzl
əş
m
ə
sin
ə
aid d
ə
lill
ə
rin t
ə
qdim edilm
ə
sini n
ə
z
ə
rd
ə
tutur.
•
H
ə
r bir
şə
xsin mövcud olan hüquqlardan b
ə
rab
ə
r s
ə
viyy
ə
d
ə
istifad
ə
sini t
ə
min etm
ə
k
m
ə
qs
ə
dil
ə
dövl
ə
tl
ə
r, i
şə
götür
ə
nl
ə
r v
ə
xidm
ə
t göst
ə
r
ə
nl
ə
r öz hüquqi normalarını v
ə
mövcud
t
ə
crüb
ə
l
ə
rini f
ə
rqli
ə
saslara malik qruplara uy
ğ
unla
ş
dırmaq üçün xüsusi v
ə
ya spesifik t
ə
dbirl
ə
r
h
ə
yata keçirm
ə
lidirl
ə
r.
•
“Xüsusi t
ə
dbirl
ə
r” v
ə
“spesifik t
ə
dbirl
ə
r” terminl
ə
ri müdafi
ə
olunan
ə
saslara malik olan qrupların
keçmi
ş
d
ə
m
ə
ruz qaldıqları b
ə
rab
ə
rsizlikl
ə
ri aradan qaldırmaq üçün istifad
ə
olunan t
ə
dbirl
ə
r
ə
ş
amil olunur. Bu t
ə
dbirl
ə
r qar
ş
ıya qoyulmu
ş
m
ə
qs
ə
dl
ə
rl
ə
müt
ə
nasiblik t
əş
kil etdikd
ə
ayrı-
seçkiliyin
ə
saslandırılması üçün d
ə
istifad
ə
oluna bil
ə
rl
ə
r.
2.6. Ayrı-seçkiliyin qada
ğ
an olunması sah
ə
sind
ə
Avropa
qanunvericiliyin
ə
ə
sas
ə
n qeyri-münasib r
ə
ftarın müdafi
ə
edilm
ə
si
2.6.1. Giri
ş
Mü
ə
yy
ə
n
şə
raitd
ə
m
ə
hk
ə
m
ə
l
ə
r f
ə
rqli r
ə
ftarın ba
ş
verm
ə
faktını t
ə
sdiql
ə
s
ə
d
ə
, bunun q
ə
bul
edil
ə
n oldu
ğ
unu bildirir. A
İ
qanunvericiliyi
ə
sasında ayrı-seçkiliyin müdafi
ə
edilm
ə
si m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
rin
ə
yana
ş
ma A
İ
HM-in yana
ş
ma t
ə
rzind
ə
n f
ə
rql
ə
ns
ə
d
ə
, bu yana
ş
malar mahiyy
ə
tc
ə
çox ox
ş
ardır.
Ayrı-seçkiliyin qada
ğ
an olunması sah
ə
sind
ə
Avropa qanunvericiliyin
ə
ə
sas
ə
n müdafi
ə
“ümumi müdafi
ə
” v
ə
ya “daha m
ə
hdud, spesifik müdafi
ə
” terminl
ə
ril
ə
ifad
ə
oluna bil
ə
r. A
İ
HM-in
yana
ş
ması ist
ə
r birba
ş
a, ist
ə
rs
ə
d
ə
dolayı ayrı-seçkilik kontekstind
ə
ümumi müdafi
ə
nin t
ə
tbiq
edilm
ə
sini n
ə
z
ə
rd
ə
tutur. A
İ
qanunvericiliyi bu yana
ş
madan f
ə
rqli olaraq birba
ş
a ayrı-seçkilikl
ə
ba
ğ
lı yalnız daha m
ə
hdud, spesifik müdafi
ə
nin, dolayı ayrı-seçkilik kontekstind
ə
is
ə
yalnız
ümumi müdafi
ə
nin t
ə
min edilm
ə
sini n
ə
z
ə
rd
ə
tutur. Ba
ş
qa sözl
ə
, ayrı-seçkiliyi qada
ğ
an ed
ə
n
direktivl
ə
r
ə
ə
sas
ə
n birba
ş
a ayrı-seçkilik halları yalnız o t
ə
qdird
ə
ə
saslandırıla bil
ə
r ki, h
ə
min
hallar sözüged
ə
n direktivl
ə
rd
ə
birm
ə
nalı
şə
kild
ə
t
ə
sbit olunmu
ş
m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
xidm
ə
t etsin.
Ayrı-seçkiliyi qada
ğ
an ed
ə
n direktivl
ə
r
ə
ə
sas
ə
n spesifik müdafi
ə
yalnız A
İ
HM t
ə
r
ə
find
ə
n
tanınmı
ş
ümumi müdafi
ə
nin daha geni
ş
kontekstind
ə
v
ə
presedent hüququnda t
ə
tbiq edil
ə
n
ümumi müdafi
ə
il
ə
uy
ğ
un g
ə
ldikd
ə
t
ə
min oluna bil
ə
r. Faktiki olaraq ayrı-seçkiliyi qada
ğ
an ed
ə
n
direktivl
ə
r
ə
ə
sas
ə
n spesifik müdafi
ə
i
ş
l
ə
k olan v
ə
m
əşğ
ulluq sah
ə
sin
ə
uy
ğ
unla
ş
dırılmı
ş
ümumi
müdafi
ə
nin bir tör
ə
m
ə
sidir.
35
2.6.2. Ümumi müdafi
ə
nin t
ə
hlili
Artıq qeyd olundu
ğ
u kimi, A
İ
HK-ya
ə
sas
ə
n ümumi müdafi
ə
ist
ə
r birba
ş
a, ist
ə
rs
ə
d
ə
dolayı
ayrı-seçkilikl
ə
ə
laq
ə
dar t
ə
min olunsa da, A
İ
qanunvericiliyin
ə
ə
sas
ə
n yalnız dolayı ayrı-seçkilikl
ə
ə
laq
ə
dar t
ə
min olunur. A
İ
HM-
ə
ə
sas
ə
n,
“
ə
g
ə
r nisb
ə
t
ə
n ox
ş
ar v
ə
ziyy
ə
td
ə
olan
şə
xsl
ə
rl
ə
r
ə
ftar sah
ə
sind
ə
ki f
ə
rql
ə
r heç bir m
ə
qs
ə
d
ə
xidm
ə
t etmirs
ə
v
ə
ya m
ə
ntiqli
şə
kild
ə
ə
saslandırılmırsa, ba
ş
qa sözl
ə
ə
g
ə
r qanuni m
ə
qs
ə
d
ə
xidm
ə
t etmirs
ə
v
ə
yaxud istifad
ə
edilmi
ş
vasit
ə
l
ə
rl
ə
qar
ş
ıya qoyulmu
ş
m
ə
qs
ə
d arasında m
ə
ntiqli
uy
ğ
unluq mövcud deyils
ə
, bu r
ə
ftar diskriminativ xarakter da
ş
ıyır.”
67
Ayrı-seçkiliyi qada
ğ
an ed
ə
n A
İ
Direktivl
ə
rind
ə
dolayı ayrı-seçkilikl
ə
ba
ğ
lı ox
ş
ar t
ə
rifd
ə
n
istifad
ə
olunur. “
İ
rqi b
ə
rab
ə
rliy
ə
dair” Direktiv b
ə
yan edir ki,
“Dolayı ayrı-seçkilik o zaman ba
ş
verir ki, neytral norma, meyar v
ə
ya mövcud t
ə
crüb
ə
,
ə
laq
ə
dar
şə
xsi irqi m
ə
nsubiyy
ə
tin
ə
v
ə
ya etnik m
ə
n
şə
yin
ə
gör
ə
ba
ş
qa s
ə
xl
ə
rl
ə
müqayis
ə
d
ə
qeyri-b
ə
rab
ə
r v
ə
ziyy
ə
td
ə
qoyur (
ə
g
ə
r sözüged
ə
n norma, meyar v
ə
ya t
ə
crüb
ə
qanuni
m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
uy
ğ
un v
ə
obyektiv
şə
kild
ə
ə
saslandırılmayıbsa v
ə
qar
ş
ıya qoyulmu
ş
m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
nail olmaq üçün istifad
ə
edil
ə
n vasit
ə
l
ə
r münasib v
ə
z
ə
ruri deyils
ə
).”
68
A
İ
HM t
ə
r
ə
find
ə
n v
ə
ayrı-seçkiliyi qada
ğ
an ed
ə
n direktivl
ə
rd
ə
istifad
ə
olunmu
ş
ifad
ə
l
ə
r
ə
ə
sas
ə
n bu ayrı-seçkiliyin birba
ş
a müdafi
ə
si olmasa da, f
ə
rqli r
ə
ftarın
ə
saslandırılmasını n
ə
z
ə
rd
ə
tutur v
ə
ba
ş
vermi
ş
ayrı-seçkilik faktını ört-basdır edir. Lakin zahir
ə
n olmasa da, mahiyy
ə
tc
ə
m
ə
hk
ə
m
ə
l
ə
r ayrı-seçkiliyin
ə
saslandırılması m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
rini bu
ə
m
ə
lin müdafi
ə
olunması kimi q
ə
bul
edirl
ə
r.
F
ə
rqli r
ə
ftarı
ə
saslandırmaq m
ə
qs
ə
dil
ə
:
•
müvafiq hüquqi normanın v
ə
ya mövcud t
ə
crüb
ə
nin qanuni m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
xidm
ə
t etm
ə
si; v
ə
•
bu m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
nail olmaq üçün seçilmi
ş
vasit
ə
l
ə
rin (y
ə
ni f
ə
rqli r
ə
ftarla n
ə
tic
ə
l
ə
nmi
ş
t
ə
dbirl
ə
rin) uy
ğ
un v
ə
z
ə
ruri oldu
ğ
u mütl
ə
q nümayi
ş
etdirilm
ə
lidir.
Misal: A
Ə
M “Bilka-Kaufhaus GmbH”-nin “Veber fon Harts”-a qar
ş
ı i
ş
i
ə
sasında obyektiv
ə
saslandırma anlayı
ş
ının müf
ə
ss
ə
l izahını verir.
69
Bu i
şə
ə
sas
ə
n “Bilka” ma
ğ
azasının yarım
ş
tat
i
ş
çil
ə
ri öz
ə
l pensiya sistemind
ə
n xaric edilm
ə
l
ə
ri bar
ə
d
ə
ş
ikay
ə
t ed
ə
r
ə
k bildirmi
ş
dil
ə
r ki, bel
ə
bir
h
ə
r
ə
k
ə
t qadınlara qar
ş
ı dolayı ayrı-seçkilikdir, çünki qadınlar yarım
ş
tat i
ş
çil
ə
rin böyük
ə
ks
ə
riyy
ə
tini t
əş
kil edirl
ə
r. A
Ə
M mü
ə
yy
ə
n etmi
ş
dir ki,
ə
g
ə
r ma
ğ
azanın bu h
ə
r
ə
k
ə
ti
ə
saslandırılmazsa, bunu dolayı ayrı-seçkilik hesab etm
ə
k olar. Bu h
ə
r
ə
k
ə
ti
ə
saslandırmaq
m
ə
qs
ə
dil
ə
sübuta yetirilm
ə
lidir ki, ““Bilka” ma
ğ
azası t
ə
r
ə
find
ə
n seçilmi
ş
t
ə
dbirl
ə
r bu
mü
ə
ssis
ə
nin real ehtiyaclarına uy
ğ
undur, qar
ş
ıya qoyulan m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
nail olmaq nöqteyi-
n
ə
z
ə
rind
ə
n münasibdir v
ə
bununla
ə
laq
ə
dar olaraq z
ə
ruridir”. Bilka ma
ğ
azası t
ə
r
ə
find
ə
n
bildirilmi
ş
dir ki, f
ə
rqli r
ə
ftarın arxasında duran m
ə
qs
ə
d yarım
ş
tat i
ş
çil
ə
ri t
ə
nbeh etm
ə
kd
ə
n, tam
ş
tatda olan i
ş
çil
ə
ri is
ə
h
ə
v
ə
sl
ə
ndirm
ə
kd
ə
n ibar
ə
t idi, çünki yarım
ş
tat i
ş
çil
ə
r ax
ş
am saatları v
ə
istirah
ə
t günl
ə
ri i
ş
l
ə
m
ə
k ist
ə
mirdil
ə
r, bu is
ə
öz növb
ə
sind
ə
t
ə
l
ə
bl
ə
r
ə
cavab ver
ə
n i
ş
çi hey
ə
tin
saxlanması i
ş
ini daha da ç
ə
tinl
əş
dirirdi. A
Ə
M bu m
ə
qs
ə
din qanunauy
ğ
un oldu
ğ
unu mü
ə
yy
ə
n
etmi
ş
dir. Lakin yarım
ş
tat i
ş
çil
ə
rin pensiya sitemind
ə
n xaric edilm
ə
sinin bu m
ə
qs
ə
d
ə
nail olmaq
üçün n
ə
d
ə
r
ə
c
ə
d
ə
düzgün oldu
ğ
u aydın deyildi. Görül
ə
n t
ə
dbirl
ə
rin “z
ə
rur
ə
tinin” sübuta
yetirilm
ə
si b
ə
rab
ə
r r
ə
ftar prinsipin
ə
çox az bir s
ə
viyy
ə
d
ə
müdaxil
ə
y
ə
s
ə
b
ə
b ola bil
ə
c
ə
k dig
ə
r
67
Bördenin Böyük Britaniyaya qar
ş
ı A
İ
HM-d
ə
ki [GC] 13378/05 saylı, 29 aprel 2008-ci il tarixli i
ş
inin 60-cı paraqrafı.
68
“
İ
rqi b
ə
rab
ə
rliy
ə
dair” Direktivin 2(2)(b), “M
əşğ
ulluq sah
ə
sind
ə
b
ə
rab
ə
rliy
ə
dair” Direktivin 2(2)(b), “Mallar v
ə
xidm
ə
tl
ə
r sah
ə
sind
ə
gender b
ə
rab
ə
rliyin
ə
dair” Direktivin 2(b), “Gender b
ə
rab
ə
rliyin
ə
dair” (yenid
ə
n baxılmı
ş
)
Direktivin 2(1)(b) madd
ə
l
ə
ri.
69
“Bilka-Kaufhaus GmbH”-nin “Veber fon Harts”-a qar
ş
ı A
Ə
M-d
ə
ki 170/84 [1986] ECR 1607 saylı, 13 may 1986-cı il
tarixli i
ş
i.
36
ə
saslı, alternativ vasit
ə
l
ə
rin olmadı
ğ
ını nümayi
ş
etdirm
ə
yi n
ə
z
ə
rd
ə
tutur. Bu i
ş
in faktları il
ə
ba
ğ
lı
hansı qanunların t
ə
tbiq edilm
ə
si yerli m
ə
hk
ə
m
ə
nin ixtiyarına buraxılmı
ş
dır.
Misal: B.-nin Böyük Britaniyaya qar
ş
ı i
ş
ind
ə
70
ba
ş
a dü
ş
m
ə
k qabiliyy
ə
ti olmayan iddiaçı 3
u
ş
aq anası idi. O, vaxtı il
ə
öd
ə
ni
ş
l
ə
r etm
ə
d
ə
n Britaniya Hökum
ə
tind
ə
n 2 növ müavin
ə
t alırdı:
u
ş
aq pulu v
ə
ehtiyacı olanlar üçün maddi yardım. Müavin
ə
tl
ə
r müvafiq qeydiyyat jurnalına
verilmi
ş
sifari
ş
l
ə
r
ə
sasında öd
ə
nildiyind
ə
n faydalanan t
ə
r
ə
f x
ə
b
ə
rdar edilmi
ş
dir ki, o
himay
ə
sind
ə
olan v
ə
ya onunla ya
ş
ayan
şə
xsin ba
ş
qa bir ünvana köçm
ə
si bar
ə
d
ə
Ə
m
ə
k v
ə
Pensiya Departamentin
ə
m
ə
lumat verm
ə
y
ə
borcludur, çünki v
ə
ziyy
ə
tin ist
ə
nil
ə
n fromada
d
ə
yi
ş
m
ə
si onun bu cür müavin
ə
tl
ə
rd
ə
n faydalanmasına t
ə
sir göst
ə
r
ə
bil
ə
r. Eyni zamanda,
ondan u
ş
aqlarının himay
ə
y
ə
götürülm
ə
si bar
ə
d
ə
d
ə
Departament
ə
m
ə
lumat verm
ə
yi xahi
ş
olunmu
ş
dur. 2000-ci ilin oktyabr ayında iddiaçının u
ş
aqları himay
ə
y
ə
götürülmü
ş
dür. Lakin
iddiaçı bu bar
ə
d
ə
sözüged
ə
n Departament
ə
m
ə
lumat verm
ə
mi
ş
dir. 2001-ci ilin noyabr ayında
o, ba
ş
a dü
ş
m
ə
k qabiliyy
ə
ti olmayan insanları d
ə
st
ə
kl
ə
y
ə
n xeyriyy
ə
t
əş
kilatı t
ə
r
ə
find
ə
n yardım
alma
ğ
a ba
ş
lamı
ş
dır. Bir aydan sonra xeyriyy
ə
t
əş
kilatı iddiaçının u
ş
aqlarının himay
ə
y
ə
götürülm
ə
si bar
ə
d
ə
Departament
ə
m
ə
lumat vermi
ş
dir. Dövl
ə
t katibi g
ə
l
ə
c
ə
kd
ə
iddiaçıya
öd
ə
nil
ə
n yardımlarda ixtisarlar etm
ə
kl
ə
artıq öd
ə
nilmi
ş
m
ə
bl
əğ
l
ə
ri geri qaytarmaq q
ə
rarına
g
ə
lmi
ş
dir. Dövl
ə
t t
ə
minatı m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
ri üzr
ə
Komissar is
ə
görül
ə
n t
ə
dbirin m
ə
lumat verm
ə
m
ə
x
ə
tasına münasib olmadı
ğ
ını bildirmi
ş
dir, çünki iddiaçı qüvv
ə
d
ə
olan normativ hüquqi aktlarla
onun üz
ə
rin
ə
qoyulan öhd
ə
likl
ə
ri pozmu
ş
dur. A
İ
HM qeyd etmi
ş
dir ki,
şə
xsin mü
ə
yy
ə
n olunmu
ş
ə
lam
ə
tind
ə
n v
ə
ya statusundan ir
ə
li g
ə
l
ə
n f
ə
rqli r
ə
ftar A
İ
HK-nın 14-cü madd
ə
sinin
ə
hat
ə
dair
ə
si
ç
ə
rçiv
ə
sind
ə
ayrı-seçkilik
ə
m
ə
li hesab oluna bil
ə
r. Lakin bu madd
ə
mü
ə
yy
ə
n qruplar arasındakı
faktiki b
ə
rab
ə
rsizlikl
ə
ri aradan qaldırmaq m
ə
qs
ə
dil
ə
A
İ
HK-nı imzalamı
ş
dövl
ə
t
ə
bu qruplarla
f
ə
rqli
şə
kild
ə
r
ə
ftaretm
ə
yi qada
ğ
an etmir. H
ə
qiq
ə
t
ə
n d
ə
mü
ə
yy
ə
n
şə
raitd
ə
f
ə
rqli r
ə
ftar
ə
sasında
b
ə
rab
ə
rsizlikl
ə
ri aradan qaldırmama da A
İ
HK-nın pozulmasına s
ə
b
ə
b olur. Sözüged
ə
n i
ş
d
ə
ş
ikay
ə
tçi ayrı-seçkiliy
ə
m
ə
ruz qaldı
ğ
ını iddia edirdi, çünki onunla, hansısa fakt bar
ə
d
ə
m
ə
lumat
verm
ə
k öhd
ə
liyini ba
ş
a dü
ş
m
ə
k qabiliyy
ə
ti olmayan
şə
xsl
ə
bel
ə
bir
şə
rti ba
ş
a dü
ş
m
ə
k
iqtidarında olan
şə
xsl
ə
müqayis
ə
d
ə
eyni t
ə
rzd
ə
r
ə
ftar olunmu
ş
dur. Bununla
ə
laq
ə
dar olaraq,
A
İ
HM bildirmi
ş
dir ki, artıq öd
ə
nilmi
ş
müavin
ə
tl
ə
rin geri qaytarılıb-qaytarılmaması bar
ə
d
ə
q
ə
rar
q
ə
bul etm
ə
zd
ə
n
ə
vv
ə
l
ə
laq
ə
dar
şə
xsin ba
ş
a dü
ş
m
ə
k qabiliyy
ə
tinin v
ə
ya
ə
qli imkanlarının
qiym
ə
tl
ə
ndirilm
ə
si v
ə
zif
ə
sinin dövl
ə
tin üz
ə
rin
ə
qoyulması sonrada öd
ə
ni
ş
l
ə
rin geri qaytarılması
prosesin
ə
mane olacaq v
ə
sosial t
ə
minat fondlarında mövcud olan resursların azaldılmasına
g
ə
tirib çıxaracaq. Bundan ba
ş
qa, A
İ
HM qeyd etmi
ş
dir ki, iddiaçı il
ə
m
ə
lumat verm
ə
öhd
ə
liyini
ba
ş
a dü
ş
m
ə
k qabiliyy
ə
ti olan ba
ş
qa
şə
xsl
ə
rd
ə
n f
ə
rqli
şə
kild
ə
r
ə
ftaretm
ə
m
ə
bar
ə
d
ə
q
ə
rar sosial
müdafi
ə
sisteminin mane
ə
siz f
ə
aliyy
ə
tini t
ə
min etm
ə
kd
ə
n v
ə
artıq öd
ə
nilmi
ş
müavin
ə
tl
ə
ri b
ə
rpa
etm
ə
kd
ə
n ibar
ə
t qanuni m
ə
qs
ə
dl
ə
r
ə
xidm
ə
t edir. Bununla da, A
İ
HM iddıacı il
ə
m
ə
lumat verm
ə
öhd
ə
liyini ba
ş
a dü
şə
n
şə
xsl
ə
rd
ə
n f
ə
rqli
şə
kild
ə
r
ə
ftaretm
ə
m
ə
nin obyektiv v
ə
m
ə
ntiqli
şə
kild
ə
ə
saslandırıldı
ğ
ı bar
ə
d
ə
q
ə
na
ə
t
ə
g
ə
lmi
ş
dir. Bütün bunların n
ə
tic
ə
sind
ə
bar
ə
sind
ə
ş
ikay
ə
t edil
ə
n
davranı
ş
ə
sasında A
İ
HK-nın 1 saylı Protokolunun 1-ci madd
ə
sil
ə
birlikd
ə
baxılmı
ş
14-cü
madd
ə
nin pozulması mü
ə
yy
ə
n olunmamı
ş
dır.
Misal: Ravivin i
ş
ind
ə
71
qadın iddiaçı v
ə
onun ail
ə
si Avstriyada Milli Sosialist Partiyasının
y
ə
hudil
ə
r
ə
qar
ş
ı t
ə
qibl
ə
rind
ə
n
ə
ziyy
ə
t ç
ə
kdiyin
ə
gör
ə
1948-ci ild
ə
İ
zrail
ə
köçmü
ş
dür. 2002-ci
ild
ə
“
Ə
sas Sosial T
ə
minat haqqında” Qanuna edilmi
ş
d
ə
yi
ş
iklikl
ə
r
ə
sasında nasistl
ə
rin t
ə
qibi
zamanı pensiyanın sı
ğ
orta hiss
ə
sinin toplanması prosesind
ə
n k
ə
narda qalmı
ş
şə
xsl
ə
r
ə
pensiya üçün müraci
ə
t etm
ə
k imkanı verilmi
ş
dir.
İ
ddiaçı da bu imkandan istifad
ə
ed
ə
r
ə
k
pensiya üçün müraci
ə
t etmi
ş
dir. Lakin onun pensiyasının hesablanması zamanı u
ş
aqların
(iddiaçının 3 u
ş
a
ğ
ı var) böyüdülm
ə
si müdd
ə
ti xaricd
ə
keçirildiyind
ə
n u
ş
aqların Avstriyada
böyüdülm
ə
müdd
ə
tind
ə
n f
ə
rqli meyarlar
ə
sasında hesablanmı
ş
dır.
İ
nzibati m
ə
hk
ə
m
ə
onun
ş
ikay
ə
t
ə
riz
ə
sini
ə
sassız hesab ed
ə
r
ə
k t
ə
min etm
ə
mi
ş
dir.
70
B.-nin Böyük Britaniyaya qar
ş
ı A
İ
HM-d
ə
ki 36571/06 saylı, 14 fevral 2012-ci il tarixli i
ş
i.
71
Ravivin Avstriya Respublikasına qar
ş
ı A
İ
HM-d
ə
ki 26266/05 saylı, 31 mart 2012-ci il tarixli i
ş
i.
37
A
İ
HM xatırlamı
ş
dır ki, A
İ
HK-nın 14-cü madd
ə
sin
ə
ə
sas
ə
n v
ə
sat
ə
tin qaldırılması üçün
analoji v
ə
ya nisb
ə
t
ə
n ox
ş
ar v
ə
ziyy
ə
td
ə
olan
şə
xsl
ə
rl
ə
f
ə
rqli t
ə
rzd
ə
r
ə
ftar olunmalıdır. F
ə
rqli
r
ə
ftarın mü
ə
yy
ə
nl
əş
dirilm
ə
si üçün dövl
ə
tl
ə
r
ə
veril
ə
n qiym
ə
tl
ə
ndirm
ə
ç
ə
rçiv
ə
l
ə
rinin
ə
hat
ə
dair
ə
si
müvafiq i
ş
in
şə
rtl
ə
rind
ə
n, predmetind
ə
n v
ə
ilkin
şə
raitind
ə
n asılı olaraq d
ə
yi
şə
bil
ə
r. Ad
ə
t
ə
n
iqtisadi v
ə
ya sosial strategiya il
ə
ba
ğ
lı ümumi xarakterli t
ə
dbirl
ə
r
ə
g
ə
ldikd
ə
dövl
ə
t
ə
geni
ş
ç
ə
rçiv
ə
l
ə
r verilir.
Eyni zamanda, A
İ
HM qeyd etmi
ş
dir ki, Milli Sosialist Partiyasının t
ə
qibl
ə
rind
ə
n z
ə
r
ə
r ç
ə
kmi
ş
şə
xsl
ə
r üçün xüsusi rejimin yaradılması Avstriyanın sosial t
ə
minat qanunvericiliyinin
ə
sas
prinsipl
ə
rind
ə
n bir istisnanı t
əş
kil edir v
ə
bu cür
şə
xsl
ə
r üçün bir sıra f
ə
rqli hüquqi normaların
t
ə
tbiq edilm
ə
sini n
ə
z
ə
rd
ə
tutur. A
İ
HM bu cür maddi t
ə
minatın könüllü xarakterini v
ə
bu
t
ə
minatla ba
ğ
lı güz
əş
tli d
ə
r
ə
c
ə
l
ə
rin t
ə
tbiq edilm
ə
sini n
ə
z
ə
r
ə
alaraq mü
ə
yy
ə
n etmi
ş
dir ki,
qanuna edilmi
ş
düz
ə
li
ş
l
ə
r
ə
sasında bu sisteml
ə
ə
hat
ə
olunan
şə
xsl
ə
r Avstriyada
ə
m
ə
k
f
ə
aliyy
ə
til
ə
m
əşğ
ul olmaları s
ə
b
ə
bind
ə
n ya
ş
a gör
ə
pensiya sitemin
ə
mütamadi olaraq öd
ə
ni
ş
l
ə
r
etmi
ş
şə
xsl
ə
rl
ə
ox
ş
ar v
ə
ziyy
ə
td
ə
deyill
ə
r v
ə
xüsusi rejiml
ə
ə
hat
ə
olunan
şə
xsl
ə
rd
ə
n ibar
ə
t qrup
daxilind
ə
bu
şə
xsl
ə
rin hüquqi v
ə
ziyy
ə
tind
ə
n ir
ə
li g
ə
l
ə
n h
ə
r hansı bir elementl
ə
ba
ğ
lı f
ə
rqli
r
ə
ftara yol verilm
ə
mi
ş
dir. N
ə
tic
ə
d
ə
A
İ
HK-nın 1 saylı Protokolunun 1-ci madd
ə
sil
ə
birlikd
ə
baxılmı
ş
14-cü madd
ə
y
ə
ə
sas
ə
n xaricd
ə
u
ş
aq böyüdülm
ə
si dövrü il
ə
ə
laq
ə
dar olaraq ayrı-
seçkilikl
ə
ba
ğ
lı v
ə
sat
ə
tin qaldırılması mümkün deyil.
Dostları ilə paylaş: |