0 ‘z b e k is t 0n respublikasi oliy уа 0 ‘rta m axsus ta’lim vazirligi
Q ovurg'alarning umurtqa va t o ‘sh suyagi bilan birlashuvi
Yüklə 4,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Q ovurg'alarning umurtqa va t o ‘sh suyagi bilan birlashuvi Qovurg'alar ko'krak umurtqalari bilan ikkita bo'g'im: qovurg'a boshi va qovuig'a ko'ndalang o'simta bo'g'imini hosil qilib birikadi. Qovurg'a boshi bo'g'imi (articulatio capitis costae) ikkita qo'shni ko'krak umurtqalarining qovuig'a yariin chuqurchalari va qovurg'a boshining bo'gcim yuzasi o'rtasida bo'ladi. Il-X qovurg'alarda bo'g'im ichida qovuig'a boshchasi qirrasidan boshlanib, umurtqalararo diskka birikuvehi bo'g'im ichi qovurg'a boshi boylami (lig, capitis costae interarticulare) bo'ladi
I, XI, XII qovuig'alaming boshida qirrasi bo'lmagani uchun ularda bunday boylam yo'q. Bo'g'im xaltasi qovuig'a boshining oldingi yuzasidan boshlanib, shu’la kabi tarqalib umurtqalar tanasiga va umurtqalararo diskka birikuvehi
qovurg'a boshining shu’lasimon boylami (lig. capitis costae radiatum) bilan mustahkamlanadi. Qovurg'a-ko'ndalang o'simta bo'g'imi
qovurg'a do'mbog'i bo'g'im yuzasi va ko'ndalang o'simtaning qovurg'a chuqurchasi o'rtasida hosil bo'ladi. Bu bo'g'imning xaltasi yupqa bo'lib, uni qovurg'a-ko'ndalang o'sim ta boylami (lig . costotran sversariu m ) mustahkamlab turadi. Bu boylam tutamlari lig. costotransversarium superior va
lig. costotransversarium laterale ga bo'linadi. XI, XII qovurg'alarda bu bo'g'im bo'lmaydi. Qovurg'alar to'sh suyagiga bo'g'im va sinxondrozlar hosil qilib birikadi. 1 qovurg'a tog'ayi to'sh suyagi bilan sinxondroz hosil qilib biriksa, II—VII qovuig'a tog'aylari to'sh suyagi bilan to'sh-qovuig'a bo'g'imi (articulatio steraocostalis) ni hosil qiladi. Bu bo'g'imni hosil qilishda qovurg'alar tog'ayining oldingi uchi to'shning qovuig'a o'ymalari bilan birlashadi. To'sh-qovurg'a bo'g'imida bo'g'im xaltasi bo'lmaydi, uning vazifasini to'sh suyagiga o'tuvchi qovurg'a tog'ayini qoplagan tog'ay usti parda bajaradi. Bo'g'im ichida
bor. Bo'g'imning oldingi va orqa yuzalarini shu’lasimon to'sh-qovuig'a boylami
mustahkamlab turadi. Bu boylamlar old tomondan to'shning suyak pardasi bilan birikib ketib, zich to'sh pardasini (membrana sterni) hosil qiladi. VIII, IX, X qovuig'a tog'aylari to'sh suyagiga birikmaydi. Ulaming tog'aylari bir-biriga chetlari bilan yondashib tog'aylararo bo'g'imlar (articulationes interchondrales) hosil
qiladi. VIII qovuig'a tog'ayi esa VII qovuig'a tog'ayiga birikadi. Ko'krak qafasi (thorax) 12 ta ko'krak umurtqasi, 12 juft qovurg'a va to'sh suyagining o'zaro birikishidan hosil bo'ladi. Odamda u oldindan orqaga qarab yassilashgan kesik konus shaklida bo'ladi. Uning shakli o'zgaruvchan (yassi, silindrsimon va konussimon) bo'lib, uni o'rab turgan mushaklarga, ichki a’zolaming joylashishi va kasbga bog'liq. Ko'krak qafasida yuqori va pastki aperturalar tafovut qilinadi. Uning yuqori aperturasi
I ko'krak umurtqasi, birinchi qovurg'alaming ichki chekkalari va to'sh sopining ustki chekkasi bilan chegaralangan. Uning oldingi-orqa o'lchami 5-6 sm, ko'ndalang o'lchami esa 10-12 sm bo'lib, biroz oldinga egilgan bo'ladi. Ko'krak qafasining pastki aperturasi
orqadan XII ko'krak umurtqasi, oldindan to'sh suyagining xanjarsimon o'simtasi, yon tomondan pastki qovurg'alar bilan chegaralangan. Uning oldingi-orqa o'lchami 13—15 sm, ko'ndalang o'lchami esa 25—28 sm. O'ng va chap qovurg'a ravoqlari yon tomondan to'sh osti burchagini
chegaralab turadi. Ko'krak qafasining ustki aperturasi orqali kekirdak, qizilo'ngach, qon tomir va ner/lar o'tadi. Uning pastki aperturasi diafragma bilan bekilgan bo'lib, unda qizilo'ngach, aorta va pastki kovak vena o'tadigan teshiklarbor. Yangi tug'ilgan chaqaloqning ko'krak qafasi ikki yonidan siqib qo'yilgan kesik konus shaklida bo'ladi. Uning oldingi-orqa o'lchami (7,5-7,7 sm), ko'ndalang o'lchamidan (6,9-7,2 sm) katta bo'lib, ularda ko'krak qafasining yuqori qismi yaxshi taraqqiy etmagan, pastki qismi esa keng bo'ladi. To‘sh osti burchagi 90-96°. Bola hayotining birinchi yilida ko'krak qafasining aylanasi 1,5 marta kattalashadi va to'sh osti burchagi 60—70° gacha kamayadi. Erta bolalik davrida ko'krak qafasi uzayib konus shaklini oladi. Bu davming oxirida uning oldingi-orqa va ko'ndalang o'lchamlari tenglashadi. Bolalikning birinchi davri oxirida ko'krak qafasining ko'ndalang o'lchami oldingi-orqa o'lchamidan kattalashib, kattalamikiga o'xshash shaklga ega bo'ladi. Ko'krak qafasining taraqqiyoti o'smirlik davrida tugallanib, uning shaxsiy va jinsiy belgilari paydo bo'ladi.
Yelka kamari suyaklari o'rtasida ikkita: to'sh-o'mrov va akromion-o'mrov bo'g'imlari hosil bo'ladi. To'sh-o'mrov bo'g'imi (articulatio sternoclavicularis) to'sh suyagi sopining o'mrov o'ymasi bilan o'mrov suyagining to'sh uchi o'rtasida hosil bo'ladi. Bu suyaklaming bo'g'im yuzalari bir-biriga mos kelmagani uchun ular o'rtasida fibroz tolali tog'aydan iborat bo'g'im diski bo'ladi. Uning chekkalari bo'g'im xaltasiga yopishib, bo'g'im bo'shlig'ini ikki bo'lakka ajratadi. Bu bo'g'imni to'rtta pishiq boylam har tomondan mustahkamlab turadi. Bo'g'im xaltasini old va orqa tomonidan oldingi va orqa to'sh-o'mrov boylamlari
mustahkamlaydi. Bu boylamlar bo'g'im xaltasining fibroz pardasiga old va orqa tomondan birikib ketadi. Yuqori tomonda o'mrov o'ymasi ustida o'ng va chap o'mrov suyaklarining to'sh uchlari o'rtasida tortilgan o'mrov suyaklararo boylam
bor. O'mrov suyagining to'sh uchi pastki yuzasi bilan I qovurg'aning ustki yuzasi o'rtasida tortilgan qisqa keng va pishiq qovurg'a o'mrov boylami (lig. costoclaviculare) deb ataladi. To'sh-o'mrov bo'g'imi qisman egarsimon bo'g'imga o'xshagan bo'lib, bo'g'im xaltasi keng va ichida bo'g'im diski bo'lgani uchun erkin harakatlana oladi. Bo'g'imda asosiy harakat ikki o'q atrofida: sagittal o'q atrofida o'mrov suyagi yuqoriga va pastga, vertikal o'q atrofida oldinga va orqaga bo'ladi. Bundan tashqari, o'mrov suyagi o'z o'qi atrofida aylanma harakat ham qilishi mumkin. Yangi tug'ilgan chaqaloqning to'sh-o'mrov bo'g'imi sharsimon shaklda bo'lib, bo'g'im ichi diski o'lchamlari o'mrov va to'sh suyaklari bo'g'im yuzalari o'lchamlaridan ikki baravar katta bo'ladi. U bo'g'im xaltasiga yopishib, yuqori uchi o'mrov suyagiga, pastkisi esa I qovurg'a tog'ayiga birikadi. Bo'g'im xaltasi yupqa bo'lib, boylamlari bilinmaydi. Bola hayotining birinchi yilida o'mrov suyagining to'sh uchida egarsimon yuza hosil bo'lib, to'shning bo'g'im yuzasi chuqurlashadi. Bo'g'im diski o'lchamlari kichiklashadi. Akromion-o'mrov bo'g'imi
(41-rasm) akromionning bo'g'im yuzasi bilan o'mrov suyagi akromion uchi o'rtasida hosil bo'ladi. U yassi bo'g'imlar turkumiga kirib harakati chegaralangan. 4 1 -ra sm . A k ro m io n -o ‘mrov bo'g’imi. 1-clavicula; 2-lig. cora- coacromialis; 3-lig. trapezoideum; 4-lig. conoideum; 5-processus co- racoideus; 6-cavitas glenoidalis; 7-tendo m.bicepitis brachii; 8-ac romion; 9-lig. acromioclavicular. Bo‘g‘im xaltasini ustidan akromion- o'mrov boylami lig. acromioclaviculare mustahkamlab turadi. Bundan tashqari, bu bo'g'imni mustahkamlashda bo‘g‘imdan tashqarida joylashgan tumshuqsimon- o‘mrov boylami
ham ishtiro k etadi. Bu boylam tumshuqsimon o‘simtadan boshlanib ikki dastaga bo'linadi. Orqa va medial tomondagi konussimon dasta
o'mrov
suyagining konussimon bo‘rtig‘iga birikadi. Old va lateral tomondagi trapetsiyasimon dasta
o'm rov
suyagining trapetsiyasimon chizig'iga birikadi. Yelka bo'g'imi
(42-rasm) yelka suyagi boshchasi va kurak suyagining bo'g'im chuqurchasi o'rtasida hosil bo'ladi. Yelka suyagining bo'g'im yuzasi sharsimon shaklda bo'lib, kurakning yassilashgan b o 'g 'im chuqurchasidan taxminan 3 barobar katta bo'ladi. Bu bo'g'imda boylamlar mustahkam bo'lgani uchun harakati chegaralangan bo'lib uch o'q atrofida sodir bo'ladi. Q o‘lning erkin qismi suyaklarining birlashuvi. Yelka bo‘g ‘imi 42-rasm . O ‘og yelka b o ‘g ‘imi. 1-iig. coracohum erale; 2-scapula; 3-capsula articularis; 4-tendo m. bi- cepitis brachii; 5-vagina synovialis in tertubercularis. Kurak suyagining bo'g'im chuqurchasi yelka suyagi boshchasiga mos kelmagani tufayli uning atrofini qo'shimcha tog'ay halqa lab
o'raydi
Bu bo'g'im labi kurakning bo'g'im yuzasini chuqurlashtirib, yelka suyagining boshiga moslaydi. Bo'g'im xaltasi kurak suyagini bo'g'im labining tashqi yuzasi, qisman bo'g'im chuqurchasi chekkasi bo'ylab biriksa, yelka suyagining anatomik bo'yniga birikadi. Bo'g'im xaltasi yupqa va keng bo'lib, harakat vaqtida burmalar hosil qiladi. Uning yuqori qismi tumshuqsimon o'simtadan boshlanib yelka suyagining anatomik bynining yuqori qismiga yopishgan tumshuqsimon-yelka boylami lig. coracohumerale hisobiga qalinlashgan bo'ladi. Bu boylamning kengligi 3 sm gacha bo'lib, ko'pincha yaxshi rivojlangan. Yelka bo'g'imining xaltasi o'z
atrofida joylashgan mushaklar payi tolasi hisobiga qalinlashadi. Yelka bo'g'imining o‘ziga xos xususiyati shundaki, bo‘g‘im xaltasining ichida yelka ikki boshli mushagining uzun boshi payi o‘tadi. Yelka bo'g'imida boylami kam bo‘lgani uchun uning chiqishi tez-tez kuzatiladi. Bu bo'g'im ni mustahkamlashda uning atrofida joylashgan yelka kamari mushaklari ishtirok etadi. Yelka bo‘g‘imi shakl jihatidan shaisimon bo‘g‘im turkumiga kiradi. Uning boylamlari kam va bo‘g‘im xaltasi keng bo‘lgani uchun harakati erkin bo‘lib, uch o‘q atrofida sodir bo'ladi. Sagittal o‘q atrofida qlni tanaga yaqinlashtirish va uzoqlashtirish; frontal o‘q atrofida bukish va yozish; vertikal o‘q atrofida yelkani bilak va panja bilan biigalikda ichkariga va tashqariga burish, shuningdek, aylanma harakat qilish mumkin.
Yelka bo'g'imi sohasining rentgenogrammasida yelka suyagi boshchasidan yuqori joylashgan o'mrov-akromion bo'g'imidagi o'mrov suyagining tashqi qismi va tumshuqsimon o'simta ko'rinadi. Old to'g'ri rentgenogrammada kurakning bo'g'im chuqurchasi ikki tomoni qavariq linza shaklida bo'lib, uning ichki chegarasi nisbatan qalin, tashqisi yupqa bo'lgani uchun bo'g'im chuqurchasida aniq yarim halqa belgisi kuzatiladi. Yelka bo'g'imi rentgenogrammasida bo'g'im yorig'i bo'g'im chuqurchasining ichki quyuq chekkasi bilan yelka suyagi boshchasi o'rtasida joylashgan yorug'lik shakliga ega ekanligi ko'rinadi. Uning kengligi o'rtacha 4 mm bo'ladi. Yangi tug'ilgan chaqaloqda yelka bo'g'imini hosil qiluvchi suyaklaming bo'g'im yuzalari tog'ay holatida, kurakning bo'g'im yuzasi yassi, ovalsimon shaklda bo'ladi. Bo'g'im labi yupqa va past bo'lib, bo'g'im xaltasi pishiq, tarang faqat pastki qismlari burmalar hosil qiladi. Tumshuqsimon o'simta- yelka boylami yax-shi rivojlangan. U qisqa, pishiq, yassi fibroz qatlam hosil qilib, bo'g'im xaltasiga birikib ketadi. Bu boylam qisqa bo'lgani uchun bo'g'im harakatining hajmi chegaralangan bo'ladi. Bolalikning birinchi davrida bo'g'im yuzasi katta odamlarga xos shaklni oladi. Bo'g'im xaltasi bo'shashib, tumshuqsimon o'simta-yelka boylami uzayadi.
Tirsak bo'g'imi (articulatio cubiti) murakkab bo'g'im hisoblanadi. Uning hosil bo'lishida uchta suyak: yelka suyagining pastki (distal) uchi, bilak va tirsak suyaklarining yuqori uchi ishtirok etadi. Bu bo'g'imda bitta umumiy bo'g'im xaltasi ichida uchta alohida: yelka-tirsak, yelka-bilak va proksimal bilak-tirsak bo'g'imlari joylashgan bo'ladi. Yelka-tiisak bo'g'imi
yelka suyagi g'altagi bilan tirsak suyagi g'altak o'ymasi o'rtasida hosil bo'ladi. Shakl jihatidan g'altaksimon bo'g'im hisoblanadi. Ammo g'altakning o'rtasidagi o'ymacha bir tomonga qiyshayib tuigani uchun bo'g'im yuzasi vintsimon shaklni oladi. Bu bo'g'imda harakat bir o'q atrofida bo'lib, tirsakni bukish va yozish mumkin. Yelka-bilak bo'g'imi
yelka suyagi boshchasi bilan bilak suyagi boshchasidagi bo'g'im chuqurchasi o'rtasida hosil bo'ladi.
U shakl jihatidan sharsimon bo‘g‘im hisoblanadi. Bu bo'g'imda harakat ikki o'q atrofida bo'ladi. Frontal o'q atrofida bukish va yozish, vertikal o'q atrofida ichkariga va tashqariga burish
mumkin.
Proksimal bilak-tirsak bo'g'imi (articulatio radioulnaris proximalis) bilak
suyagi boshchasinirig bo'g'im yuzasi bilan tiisak suyagining bilak o'ymasi o'rtasida hosil bo'ladi. U shakl jihatidan silindrsimon bo'g'imlar guruhiga kiradi. Tiisak bo'g'imining xaltasi umumiy, keng va erkin bo'ladi. U yelka suyagining o'simtalarini tashqarida qoldirib o'rasa, bilak suyagini boshchasi va tiisak suyagini tirsak o'simtasi qirrasidan o'raydi. Bo'g'im xaltasi yon tomondan qalinlashib, tashqi tomondan uchta boylam bilan mustahkamlanadi. Bo'g'imning yon tomonlarida joylashgan yonlama boylamlar bo'g'im xaltasiga birikib ketgan bo'ladi. Tirsak yonlama boylami (lig- collaterale ulnare) yelka suyagi o'simtasidan boshlanib, g'altak o'ymasini ichki chekkasiga birikadi. Bilak yonlama boylami
(lig. collaterale radiale) mustahkam va qalin bo'lib, yelka suyagining tashqi o'simtasidan boshlanadi, bilak suyagi boshchasi sohasida ikki dastaga bo'linadi. Oldingi dastasi bilak bo'yni oldidan o'tib, g'altak o'ymasining oldingi tashqi chekkasiga biriksa, orqa dastasi bilak bo'yni orqasidan o'tib bilakning aylanma boylamiga birikib ketadi, Bilak suyagining aylanma boylami (lig. annulre radii) bilak suyagi bo'ynini halqa shaklida o'rab, tirsak suyagi bilak o'ymasining oldingi va orqa chekkalariga birikadi. Tirsak bo'g'imida asosiy harakat frontal o'q atrofida bo'lib, bilakni bukish va yozishda yelka-tirsak hamda yelka-bilak bo'g'imlari ishtirok etadi. Bunda yelka suyagi g'altagidagi egat va g'altak o'ymasidagi qiira g'altakning ko'ndalang o'qiga ozgina burchak hosil qilib joylashgani uchun tiisak bo'g'iminibukkan vaqtda bilak medial tomonga biroz og'adi. Tirsak bo'g'imini to'liq yozganda, tirsak o'simtasi yelka suyagining tirsak chuqurchasiga tiralib qoladi va yelka bilan bir chiziqda turadi. Bilak suyagining bo'ylama o'qi proksimal bilak- tiisak bo'g'imida bilakni ichkariga va tashqariga burishda ishtirok etadi.
Tirsak bo'g'imining to'g'ri rentgenogrammasida uning tarkibiga kiruvchi suyaklar va ulaming bo'g'im yuzalari aniq ko'rinadi. Yelka suyagi bo'g'im yuzasi soyasi suyak boshchasi, g'altak va o'simtalar ko'rinishiga mos ravishda egilgan bo'ladi. Yelka suyagining distal uchi chekkalari, ichki va tashqi o'simtalari chiqqan uchburchak shaklida kengaygan. Ulaming o'rtasida yelka suyagi tojsimon va tirsak chuqurchalarining oval shaklidagi yorug'ligi joylashgan bo'ladi. Yelka suyagining ichki chetiga tirsak o'simtasi soyasi qavatlanadi. Yelka-bilak va yelka-tirsak bo'g'imlarining bo'g'im yorig'i aniq chegarali bo'lib, kengligi 3 mm bo'lgan to'lqinsimon hoshiya shaklida bo'ladi. Yon tomonining rentgenogrammasida yelka suyagi g'altagi va boshchasi ko'rinadi. Yelka suyagi g'altagining soyasi silindr shaklida bo'lib, uning chekkasi bo'ylab, yelka-tirsak bo'g'imining yarim oysimon bo'g'im yorig'i joylashadi. Bilak suyagi boshchasi va bo'yni, shuningdek, tirsak suyagining tirsak va tojsimon o'simtalari ham ko'rinadi. Yangi tug'ilgan chaqaloq tirsak bo'g'imini hosil qiluvchi suyaklaming uchlari tog'ay holatida bo'ladi. Bo'g'im xaltasi kaft tomonda qalinlashgan, orqa
tomonda yupqa va tarang tortilgan bo'lib, tirsak va bilak yonlama boylamlari uning fibroz qavatiga birikadi. Bilak suyagining aylanma boylami yaxshi taraqqiy etmagan bo‘lib uchlari qalinlashadi. Sinovial parda fibroz qavatga zich yopishib, bola o‘sgan sari bo‘g‘im xaltasi bo‘shashadi, yonlama va aylanma boylamlar uzayadi, bo‘g‘im harakati ortadi. Bolalikning ikkinchi davrida bo‘g‘im xaltasi va boylamlarining tuzilishi kattalamikiga o'xshash bo'ladi. Bilak suyaklarining o‘zaro birlashuvi Bilak suyaklari o'zaro uzluksiz va uzlukli birlashmalar hosil qilib birlashadi (43-rasm). Uzluksiz birlashma bilak va tirsak suyaklarining suyaklararo qirralari o'rtasida tortilgan fibroz m em branadan (m em b ran a in te r o ss e a antibrachii) iborat bo'lib, suyaklar diafizini birlashtirib turadi. Bu pardaning ustki va pastki qismlarida qon tomirlar o'tadigan teshiklar bor. Bilak suyaklari o'rtasidagi uzlukli birlashmalaiga proksimal va distal bilak-tirsak bo'g'imlari kiradi. Proksimal bilak-tirsak bo'g'imi tirsak bo'g'imi tarkibidajoylashadi. Distal bilak-tirsak bo'g'imi
tirsak suyagi boshchasidagi bo'g'im yuzasi bilan bilak suyagining tirsak o'ymasi o'rtasida hosil bo'ladi. Bilak suyagining tirsak o'ymasidan boshlangan uchburchak shakldagi bo'g'im diski (discus articularis) tiisak
suyagining bigizsimon o'simtasi tomon yo'nalib, bu bo'g'imni bilak-kaft usti bo'g'imidan ajratib turadi. Bo‘g ‘im xaltasi erkin bo'lib, u
suyaklaming bo g'rni yuzalan va bo g'rni tog ayi styloideus; 3_discus Bulans; chekkasi bo'ylab birikadi. Proksimal va distal 4 -processus styloideus; 5-m em - bilak-tirsak bo'g'imlari bi^galikda silindrsimon drana interossea antibrachii; 6-ra- hamkor bo'g'imni hosil qiladilar. Ularda harakat dius; 7-chorda oblique; 8-tuber- bo'ylama o‘q atrofida bo'lib, bilak ichkariga va ositas radii; 9' Ug anuIare rad“- tashqariga buriladi. Bilak-kaft usti bo‘g‘imi va qo‘I panjasi suyaklarining o ‘zaro birlashuvi Bilak-kaft usti bo'g'im i (articulatio radiocarpea, 44-rasm) bilak suyagining kaft usti yuzasi, medial tomondan bo'g'im diski
va kaft usti suyaklarining birinchi qatoridagi uchta: qayiqsimon, yarimoysimon va uch qirrali suyaklaming proksimal bo'g'im yuzalari o'rtasida hosil bo'ladi. Tuzilishi jihatidan bilak-kaft usti bo'g'imi murakkab bo'lib, shakl jihatidan ellipssimon bo'g'imlar guruhiga kiradi. Bo‘g‘im xaltasi suyaklaming bo'g'im yuzalari chekkasi bo'ylab birikkan bo'lib, orqa tomonda yupqa bo'ladi. Bo'g'im xaltasini yon tomonda joylashgan yonlama boylamlar mustahkamlab turadi. Kaft ustining bilak tomonidagi yonlama boylami
(lig. collaterale carpi radiale) bilak suyagining bigizsimon o'simtasidan boshlanib, qayiqsimon suyakka birikadi. Kaft ustining tirsak tomondagi yonlama boylami
tirsak
suyagining bigizsimon o'simtasi bilan uch qirrali va no'xatsimon suyaklar o'rtasida tortilgan bo'ladi. Bo'g'imning kaft yuzasida
^ suyagi bo'g'im yuzasining oldingi ticulatio radiocarpea; 2-lig.coUaterale chekkasidan boshlanib, kaft usti suyaklarining carpi radiale; 3-articulatio mediocar- birinchi qatoriga va boshchali suyakka alohida pea; 4-articuiatio carpometacarpea; dastalar shaklida birikadigan kaft bilak-kaft b°ylami
ulnare; 8-discus articularis. bo'ladi. Bo'g'immng orqa yuzasida bilak suyagining orqa yuzasidan boshlanib kaft usti suyaklarining birinchi qatoriga birikadigan orqa bilak-kaft usti boylami
joylashgan. Bo'g'imda harakat ikki o'q atrofida bajariladi, frontal o'q atrofida kaftni bukish va yozish, sagittal o'q atrofida esa kaftni uzoqlashtirish va yaqinlashtirish mumkin. Yüklə 4,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|