Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 21 may 2015-ci il tarixli
Gecikmiş sifilisin spesifik müalicəsi
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Neyrosifilisin spesifik müalicəsi
- Sifilislə xəstə donordan orqanların transplantasiyası nəticəsində sifilisə yoluxmuş resipiyentin müalicəsi
- XÜSUSİ HALLAR Hamilələr
- İİV-ə yoluxmuş hamilə qadınlarda
- Sifilislə xəstə hamilələrin müalicəsi
- Uşaqlar
|
Gecikmiş sifilisin spesifik müalicəsi – aşağıda sadalanan preparatlardan biri ilə aparılır. B i r i n c i s ı r a p r e p a r a t l a r :
Benzatin benzilpenisillin – 2,4 mln.vahid ə/d (2,4 mln.vahid birdəfəlik doza və ya hər sağrı payına 1,2 mln.vahid) 7 gündən bir, cəmi 3 inyeksiya (1, 8 və 15-ci günündə) (C) 7
Həlledici məhlulun yarısı 1%-li lidokainlə əvəz edildikdə inyeksiya ilə bağlı olan ağrı azaldıla bilər. Xəstə inyeksiyadan sonra 30 dəqiqə klinik nəzarət altında olmalıdır 7
Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 30
Prokain benzilpenisillin – 600 min vahid ə/d gündə 1dəfə, 17-21 gün ərzində (C) hər gün
7 ; 2 həftə fasilədən sonra ikinci müalicə kursu 10 gün ərzində analoji dozada 29
(hər 12 saatdan bir), 28 gün ərzində hər gün; 2 həftə fasilədən sonra ikinci müalicə kursu – 14 gün ərzində analoji dozada 10
Benzilpenisillin kristallik natrium duzu – 1 mln.vahid ə/d gündə 6 dəfə (hər 4 saatdan bir), 28 gün ərzində hər gün; 2 həftə fasilədən sonra ikinci müalicə kursu – 14 gün ərzində analoji dozada 10
A l t e r n a t i v p r e p a r a t l a r (penisillinə allergiyası olan, gündəlik çoxsaylı penisillin qəbulunu və ya parenteral müalicədən imtina edənlərə) 5 :
Doksisiklin – 0,2 q daxilə gündə bir dəfə və ya 0,1 q daxilə gündə 2 dəfə (hər 12 saatdan bir), 21-28 gün ərzində hər gün (C) 7
Tetrasiklin – 0,5 q daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 28 gün ərzində hər gün (D) 8
Eritromisin – 0,5 q daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 28 gün ərzində hər gün (D) 8
Amoksisillin – 2,0 q daxilə gündə 3 dəfə (hər 8 saatdan bir) + Probenesid 0,5 q gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 28 gün ərzində hər gün
15
Seftriakson – 2,0 q ə/d (lidokaində həll edilir!) və ya v/d (inyeksiya üçün suda həll edilir!) gündə 1 dəfə, 10-14 gün ərzində hər gün 15 ; 2 həftə fasilədən sonra ikinci müalicə kursu 10 gün ərzində analoji dozada 29
Qeyd:
Çəkisi 80 kq-dan çox və ya ürək-damar sisteminin sifilisi olan xəstələrə prokain penisillinin bir dəfəlik dozasının 1,2 mln.vahidə qaldırılması tövsiyə edilir 10
aparatının sifilislə zədələnməsinin ağırlıq dərəcəsini nəzərə almaqla xəstələrin müalicəsi terapevtik/kardioloji müəssisələrin stasionar şəraitində aparılması tövsiyə edilir. Dermatoveneroloq
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 31 tərəfindən təyin edilən spesifik terapiya terapevt/kardioloq tərəfindən tövsiyyə edilən simptomatik terapiya ilə yanaşı aparılır
Sifilisin gecikmiş visseral təzahürləri zamanı 2 həftəlik h a z ı r l ı q t e r a p i y a s ı geniş spektrli antibiotiklərlə (tetrasiklin, doksisiklin, eritromisin) tətbiq edilir, sonra isə penisillin terapiyası aparılır 27
Neyrosifilisin spesifik müalicəsi aşağıda sadalanan preparatlardan biri ilə aparılır: B i r i n c i s ı r a p r e p a r a t l a r :
ilə, gündə 2 dəfə (hər 12 saatdan bir), 14 gün ərzində hər gün. Antibiotikin bir dəfəlik dozası 400 ml izotonik natrium xlorid məhlulunda həll edilir və 1,5-2 saat ərzində v/d yeridilir (məhlul hazırlandıqdan dərhal sonra istifadə edilir) 10
Benzilpenisillin kristallik natrium duzu – 3-4 mln. vahid v/d şırnaqla, gündə 6 dəfə (hər 4 saatdan bir), gündəlik dozası 18-24 mln. vahid olaraq 10-14 gün ərzində hər gün (B) 7 .
məhlulunda həll edilir və 3-5 dəqiqə ərzində dirsək venasına yavaş-yavaş yeridilir 9 .
Prokain benzilpenisillin – 1,2-2,4 mln. vahid ə/d gündə 1 dəfə + Probenesid – 500 mq daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), hər ikisi 10-17 gün ərzində hər gün (B) 8 . V/d terapiya və Prokain benzilpenisillin terapiyası bitdikdən sonra +/ – Benzatin benzilpenisillin – 2,4 mln. vahid ə/d (2,4 mln.vahid birdəfəlik doza və ya hər sağrı payına 1,2 mln.vahid) 7 gündən bir, cəmi 3 inyeksiya (1-ci, 8-ci və 15-ci günündə) (C) 7 .
gündəlik çoxsaylı penisillin qəbulundan və ya parenteral müalicədən imtina edənlərə):
28 gün ərzində hər gün (D) 15
Amoksisillin – 2,0 q daxilə gündə 3 dəfə (hər 8 saatdan bir) + Probenesid
– 500 mq daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), hər ikisi 28 gün ərzində hər gün (D) 15
Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 32
Seftriakson – 2,0 q ə/d (lidokaində həll edilir!) və ya v/d (inyeksiya üçün suda həll edilir!) gündə 1 dəfə, 10-14 gün ərzində hər gün (C) 15
Qeyd:
Adi gedişli neyrosifilisin müddəti 5 ildən artıq olduqda və ya ağır gedişli erkən neyrosifilisin müddəti 2 ildən artıq olduqda xəstələrə 14-30 günlük fasilə ilə yuxarıda qeyd olunan müalicənin 2 kursla aparılması məqsədəuyğundur 29
Kəskinləşmə reaksiyasının qarşısını almaq üçün (nevroloji simptomatikanın təzahürü və ya ağırlaşması) penisillin terapiyasından 3 gün əvvəl kortikosteroid hormonlarının 25-75 mq/gündə (bir dəfə səhər) prednizolon ekvivalentində istifadəsi tövsiyə edilir
Baş və onurğa-beyin qummaları zamanı klinik simptomlarının azalmasını sürətləndirmək üçün kortikosteroid hormonları birinci penisillin terapiyası kursu müddətində paralel olaraq və ya penisillin terapiyasından bir-neçə gün əvvəl hazırlıq terapiyası kimi təyin olunur
Penisillinə allergiyası olan neyrosifilisli xəstələrin müalicəsi desensibilizəedici terapiya (antihistamin preparatlar, kortikosteroid hormonlar) fonunda penisillinlə aparılması tövsiyə edilir
simptomatikanın təzahür etməsilə əlaqədar olaraq xəstənin vəziyyətinin ağırlaşması müşahidə olunur və onların müalicəsinin aparılması nevroloji/psixiatrık stasionar şəraitində tövsiyə edilir. Spesifik müalicə məsləhətçi-dermatoveneroloq tərəfindən təyin edilir. Hazırlıq və simptomatik terapiya haqqında yaranan sual dermatoveneroloq, nevropatoloq, psixiatr, lazım gəldikdə oftalmoloq ilə birlikdə cavablandırılır
aparılır
10 :
Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 33 B i r i n c i s ı r a p r e p a r a t l a r :
ya hər sağrı payına 1,2 mln.vahid), birdəfəlik dozada. Həlledici məhlulun yarısı 1%-li lidokainlə əvəz edildikdə inyeksiya ilə bağlı olan ağrı azaldıla bilər. Xəstə inyeksiyadan sonra 30 dəqiqə nəzarət altında olmalıdaır
1 dəfə, 7 gün ərzində hər gün
Benzilpenisillin novokain duzu – 600 min. vahid ə/d gündə 2 dəfə (hər 12 saatdan bir), 7 gün ərzində hər gün A l t e r n a t i v p r e p a r a t l a r (penisillinə allergiya və ya parenteral müalicədən imtina edənlərə):
10 gün ərzində hər gün
Tetrasiklin – 0,5 q daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 10 gün ərzində hər gün
Eritromisin – 0,5 q daxilə gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 10 gün ərzində hər gün
Amoksisillin – 0,5 q + Probenesid – 0,5 q daxilə hər ikisi gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 10 gün ərzində hər gün
10 gün ərzində hər gün29
Oksasillin– 1 mln.vahid ə/d gündə 4 dəfə (hər 6 saatdan bir), 10 gün ərzində hər gün29
5 gün ərzində hər gün Sifilislə xəstə donordan orqanların transplantasiyası nəticəsində sifilisə yoluxmuş resipiyentin müalicəsi B i r i n c i s ı r a p r e p a r a t l a r :
birdəfəlik doza və ya hər sağrı payına 1,2 mln.vahid) 7 gündən bir, cəmi 2 inyeksiya (1-ci və 8-ci günlərində) (C) 7
Doksisiklin – 0,2 q daxilə gündə bir dəfə və ya 0,1 q daxilə gündə 2 dəfə (hər 12 saatdan bir), 21-28 gün ərzində hər gün
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 34 XÜSUSİ HALLAR Hamilələr: Sifilis hamiləliyin hər bir mərhələsində transplasentar olaraq dölə ötürülə bilər 15 . Hazırkı dövrdə sifilisin tez bir zamanda aşkar edilməsində effektli müalicə metodlarının olması ilə əlaqədar hamiləliyi dayandırmaq üçün yalnız tibbi göstərişlər mütləq deyil: hamiləliyi davam etmə və ya dayandırma haqqında son qərarını xəstə qadın verir. Bütün hamilələr ilk antenatal gəlişdə sifilisə görə yoxlanılmalıdırlar 12,15 . Yadda saxlanılmalıdır ki, hamilələrdə bioloji yanlış müsbət reaksiya yarana bilər. Azərbaycan Respublikasında hamiləliklə əlaqədar olaraq sifilisin seroloji testi hamilə qadının ilk gəlişində (12-ci hətəyə qədər) və hestasiya müddətinin 34-36-cı həftəsində aparılır 2
sifilisə yoluxmuş qadınları müəyyənləşdirərək, onları vaxtında mütəxəssis tərəfindən adekvat müalicə ilə təmin etməyə və dölün yoluxmasının qarşısını almağa imkan verir. Hamilədə erkən sifilis və SPR /VDRL titrinin yüksək olması anadangəlmə sifilis üçün risk faktorlarıdır, hətta gecikmiş gizli sifilisdə də ötürücü dərəcələri 10% təşkil edir. Bu hallarda hamiləliyin üçüncü trimestrində aparılan müalicə keyfiyyətsiz hesab edilir 15
Cinsi orqanlarının dəri və selikli qişalarında nəzərə çarpan sifilitik zədələnməsi olan hamilələrə qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı ilə doğuşun başa çatdırılması tövsiyə edilir 17 . İİV-ə yoluxmuş hamilə qadınlarda sifilisin yayılması yüksəkdir. Sifilisə görə müalicə almamış və ya keyfiyətsiz müalicə almış bu kateqoriya qadınlar öz yenidoğulmuş körpələrini anadangəlmə sifilis riskinə məruz edirlər. Hamiləlik vaxtı yanaşı gedən sifilis anadan uşağa İİV-in ötürülməsini daha da sürətləndirir 12 . Sifilislə xəstə hamilələrin müalicəsi 6,10
Hamilələrdə sifilisin preventiv və spesifik müalicəsi hestasiya müddətindən asılı olmayaraq müəyyən edilən diaqnoza müvafiq və sifilisin müalicə sxemi üzrə aşağıda sadalanan antibakterial dərman vasitələri ilə aparılır:
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 35 B i r i n c i s ı r a p r e p a r a t l a r :
Prokain benzilpenisillin
Benzilpenisillin novokain duzu
Benzatin benzilpenisillin (retarpen , ekstensillin) A l t e r n a t i v p r e p a r a t l a r (penisillinə allergiyası olduqda və ya gün ərzində çoxsaylı penisillin qəbulu və ya parenteral müalicədən imtina edənlərə):
Eritromisin
Seftriakson
Amoksisillin Qeyd:
Sifilisə dair seroloji testin cavabı hamilənin hətta ilk gəlişində mənfi olduqda həmin test hamiləliyin üçüncü trimestrində (hestasiya müddətinin 34-36-cı həftəsində) yenidən təkrar edilir.
Penisillin (Benzilpenisillinin kristallik natrium duzu, Prokain benzilpenisillin, Benzilpenisillin novokain duzu, Benzatin benzilpenisillin) hamiləlik zamanı sifilisin müalicəsində etibarlı dərman vasitəsidir. Başqa dərman vasitələrilə müalicə “qeyri- adekvat” (keyfiyyətsiz) hesab edilir 12
desensibilizəedici terapiya fonunda penisillinlə müalicə edilə bilərlər (B) 12
Tetrasiklin qrupu dərman vasitələri hamiləlikdə istifadə edilməməlidir: onlar hepatotoksikliyə səbəb olur, dölün sümük sisteminin inkişafına mənfi təsir göstərir və diş toxumalarının rüşeyminin rənglənməsinə gətirib çıxarır (A) 12
Seftriaksonun hamilənin müalicəsində və anadangəlmə sifilisin qarşısının alımasında istifadəsi barədə kifayət qədər məlumat yoxdur (C) 12
Penisillin (o cümlədən, yarımsintetik) və seftriakson preparatlarına qarşı allergiyası olan hamilələrə müalicə e r i t r o m i s i n l ə a p a r ı l ı r
Azərbaycan Respublikasında dövlət qeydiyyatından keçməmiş dərman vasitələri
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 36
İİV-i olan sifilisli hamilələrə alternativ preparatlardan sifilisin mərhələsinə uyğun olan qəbul rejimində Seftiakson tövsiyə edilir.
etibarlı vasitə deyildir (A) 12
– ciftdən keçmədiyi üçün körpə doğulduqdan sonra penisillin ilə müalicə edilir 13
Hamilələrdə sifilisin spesifik müalicəsi ən azı doğuşa 30 gün qalmış başa çatmalıdır 13 . Doğuşa qədər 30 gündən az aparılan müalicə keyfiyyətsiz hesab edilir
Əgər hamilədə doğuş zamanı sifilisin klinik təzahürləri varsa və ya ananın a/c titri müalicədən əvvəlki titrindən 4 dəfə çox olarsa, o zaman əvvəl aparılan müalicə keyfiyyətsiz hesab edilir 12
Hamilələrin profilaktik müalicəsi anadangəlmə sifilisin qarşısını almaq məqsədilə aparılır 10 :
hamiləlikdən əvvəl sifilisdən müalicə almış, tam müalicədən sonra qTT seroloji testi pozitiv qalmış hamilələrə
nin davamlı neqativasiyası başlanmış, lakin TT-nin pozitivliyi saxlanılmış hamilələrə
hamilələrə Qeyd:
Hamilələrin profilaktik müalicəsi hamiləliyin 20-ci həftəsindən başlayır, lakin hamiləlik dövründə spesifik müalicə gec başlandıqda profilaktika bilavasitə ondan sonra aparılır 10
Preparatlar, onların bir dəfəlik dozaları, daxilə yeridilmə müddəti və sayı spesifik müalicəyə uyğun olmalıdır (bax: spesifik terapiya)
Hamilələrin profilaktik müalicə müddəti 10 gün təşkil edir
Hamilələrə anamnezi əsasında spesifik müalicə keyfiyyətsiz aparıldıqda profilaktik müalicə 20 gün davam etməlidir
olan hamilə qadına aparılan iki kurs spesifik müalicənin ikinci kursu profilaktik hesab olunur
preventiv müalicə almış hamilə qadınlara profilaktik müalicə aparılmır
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 37
Tam həcmdə adekvat spesifik və profilaktik müalicə aparıldığı halda doğuş ümumi profilli doğum evlərində aparıla bilər
doğulan, lakin anadangəlmə sifilis əlamətləri olmayan körpənin müalicəyə ehtiyacı yoxdur
2
Uşaqlarda müayinə və müalicə ana amillərinə (anamnezi, klinik və laborator göstəriciləri) əsasən aparılmalıdır 13 .
Hamiləliklə əlaqəli olaraq döldə anadangəlmə sifilisi yaradan risk amilləri 27 :
Müalicə edilməmiş və ya keyfiyyətsiz müalicə edilmiş sifilis 14
Doğuşa 30 gündən az qalmış müddətdə hamilənin sifilisə dair müalicə alması 14
Hamiləliyin son trimestrində sifilisin diaqnostikası
Sifilisin erkən mərhələsi (birincili, ikincili, erkən gizli sifilis)
Qeyri-treponem seroloji testlərdə a/c titrinin dörd dəfə və ya daha çox artmasının yenidən xəstələnmə və residivə işarə etməsi
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|