Az ə rbaycan Respublikasının ayrı-seçkiliy
Yüklə 144,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.4.1.3. Pe şə istiqam ə ti v ə pe şə t ə limind ə
- 3.4.1.5. Avropa İ nsan Hüquqları Konvensiyası v ə m əşğ ulluq konteksti
|
M əşğ ulluq v ə i ş şə rtl ə ri anlayı ş ları il ə ba ğ lı bu cür geni ş izahlar ver ə n A Ə M n ə tic ə d ə mü ə yy ə n etmi ş dir ki, i ş yerl ə rind ə u ş aq otaqlarının yaradılması 106 v ə i ş vaxtının azaldılması da ə m ə k hüququnun ə hat ə dair ə sin ə aid olan m ə s ə l ə l ə rdir. 107 Eyni zamanda, A Ə M i ş d ə n azad olunma v ə öd ə ni ş m ə s ə l ə l ə ril ə d ə ə laq ə dar çox obyektiv v ə müf ə ss ə l yana ş ma q ə bul etmi ş dir. İş d ə n azad olunma m ə s ə l ə sin ə g ə ldikd ə , dem ə k olar ki, ə m ə k münasib ə tl ə rin ə xitam verilm ə si il ə ba ğ lı bütün v ə ziyy ə tl ə r ə hat ə olunmu ş dur. M ə s ə l ə n, buraya kadr ixtisarı prosesi 108 v ə ya icbari pensiya il ə 109 ə laq ə dar ə m ə k münasib ə tl ə rin ə xitam verilm ə si kimi m ə s ə l ə l ə r d ə daxildir. Öd ə ni ş l ə r anlayı ş ı “A İ -nin f ə aliyy ə ti haqqında” Müqavil ə nin 157-ci madd ə sind ə “i ş çinin onun i ş in ə gör ə i şə götür ə nd ə n na ğ d şə kild ə v ə ya ba ş qa formada, birba ş a v ə ya dolayısı yollarla ə ld ə etdiyi adi baza hiss ə si v ə ya minimum ə m ə k haqqı, yaxud ə m ə k haqqı v ə yaxud dig ə r müavin ə tl ə r v ə t ə zminatlar” kimi mü ə yy ə n edilmi ş dir. Bu anlayı ş i ş çinin ə m ə k münasib ə tl ə rin ə daxil olduqdan sonra ə ld ə etdiyi çoxsaylı müavin ə tl ə ri ə hat ə edir. A Ə M-d ə bir sıra i ş l ə r ə baxılark ə n bu anlayı ş ın ə hat ə dair ə si bir neç ə d ə f ə n ə z ə rd ə n keçirilmi ş dir v ə bunun n ə tic ə sind ə 105 Meyersin Bankrotçuluq m ə s ə l ə l ə ri üzr ə ə m ə kda ş a qar ş ı A Ə M-d ə ki C-116/94 [1995] ECR I-2131 saylı, 13 iyul 1995-ci il tarixli i ş i. 106 Lommersin nazir van Landbouya qar ş ı A Ə M-d ə ki C-476/99 [2002] ECR I-2891 saylı, 19 mart 2002-ci il tarixli i ş i. 107 Jamstalldhetsombudsmannen-in Orebro Lans Landstinq- ə qar ş ı A Ə M-d ə ki C-236/98 [2000] ECR I-2189 saylı, 30 mart 2000-ci il tarixli i ş i. 108 Börtonun Britaniya D ə mir Yolu İ dar ə sin ə qar ş ı A Ə M-d ə ki 19/81 [1982] ECR 555 saylı, 16 fevral 1982-ci il tarixli i ş i. 109 Palasios de la Vilyanın Cortefiel Servisios SA-ya qar ş ı A Ə M-d ə ki, C-411/05 [2007] ECR I-8531 saylı, 16 oktyabr 2007-ci il tarixli i ş i. 53 h ə min anlayı ş la ba ğ lı ba ş qa növd ə öd ə ni ş l ə r, o cüml ə d ə n güz əş tli d ə mir yol x ə rcl ə ri, 110 i ş l ə diyi ölk ə d ə ya ş amama ğ a gör ə müavin ə t, 111 13-cü ə m ə k haqqı 112 v ə qeyri-dövl ə t t ə qaüdl ə ri d ə 113 ə hat ə olunmu ş dur. H ə l ə d ə sual do ğ uran m ə s ə l ə mövcud ə m ə k münasib ə tl ə rind ə n ir ə li g ə l ə n bütün növ müavin ə tl ə rin “öd ə ni ş ” terminil ə ə hat ə olunub-olunmaması il ə ba ğ lıdır. 3.4.1.3. Pe şə istiqam ə ti v ə pe şə t ə limind ə i ş tirak “Pe şə istiqam ə ti v ə pe şə t ə limi” anlayı ş ı m ə s ə l ə sin ə A Ə M t ə r ə find ə n diqq ə t insanların s ə rb ə st h ə r ə k ə t kontekstind ə yetirilmi ş dir 114 v ə A Ə M geni ş bir anlayı ş q ə bul etmi ş dir. Misal: Qravyenin i ş in ə ə sas ə n, Fransa v ə t ə nda ş ı olan bir t ə l ə b ə , Belçikanın Lyej şə h ə rind ə ki Kral T ə tbiqi İ nc ə s ə n ə t Akademiyasında komiks hazırlama s ə n ə tini öyr ə nm ə k niyy ə tind ə idi. 115 Ondan t ə hsil almaq üçün qeydiyyat haqqının öd ə nilm ə si t ə l ə b olunmu ş dur, baxmayaraq ki, bu yerli t ə l ə b ə l ə rd ə n t ə l ə b olunmurdu. A Ə M b ə yan etmi ş dir ki: “… konkret bir pe şə , s ə n ə t v ə ya f ə aliyy ə t növü il ə ba ğ lı hazırlı ğ ın keçirilm ə sini v ə ya bu cür pe şə y ə , s ə n ə t ə , yaxud f ə aliyy ə t növün ə yiy ə l ə nm ə k üçün z ə ruri t ə lim v ə ya bacarıqların a ş ılanmasını t ə klif ed ə n ist ə nil ə n t ə hsil forması ş agirdl ə rin v ə ya t ə l ə b ə l ə rin ya ş ından v ə s ə viyy ə sind ə n asılı olmayaraq, h ə tta bel ə bir t ə lim proqramı ümümu t ə hsil elementl ə rini özünd ə ə ks etdirdikd ə bel ə , pe şə t ə limi hesab olunur.” Misal: Yuxarıdakı anlayı ş baytarlıq kurslarında t ə hsil almaq üçün müraci ə t etmi ş iddiaçı il ə ba ğ lı Blezonun i ş ind ə d ə t ə tbiq olunmu ş dur. 116 A Ə M mü ə yy ə n etmi ş dir ki, h ə tta proqramın sonunda veril ə n ixtisas konkret pe şə y ə , s ə n ə t ə , yaxud f ə aliyy ə t növün ə yiy ə l ə nm ə k üçün t ə l ə b olunan ixtisasın ə ld ə olunmasını n ə z ə rd ə tutmasa bel ə , universitet diplomunu da “pe şə t ə limi” anlayı ş ı il ə ə hat ə etm ə k olar. Müvafiq proqram ə sasında konkret bir pe şə y ə , s ə n ə t ə v ə ya f ə aliyy ə t növün ə yiy ə l ə nm ə k üçün t ə l ə b olunan bilikl ə rin, hazırlı ğ ın v ə ya bacarıqların verilm ə si kifay ə tdir. Bel ə likl ə , ə g ə r hansısa bir s ə n ə t ə yiy ə l ə nm ə r ə smi şə kild ə ixtisasın ə ld ə olunmasını n ə z ə rd ə tutmursa v ə ya universitet diplomu konkret pe şə il ə m əşğ ul olmaq üçün r ə smi t ə l ə bl ə ri şə rtl ə ndirmirs ə , müvafiq proqram “pe şə t ə limi” kimi q ə bul oluna bil ə r. Yegan ə istisna halı “hansısa pe şə il ə m əşğ ul olmaq deyil, lakin öz bilikl ə rini t ə kmilll əş dirm ə k niyy ə tind ə olan şə xsl ə r üçün n ə z ə rd ə tutulmu ş konkret xarakterli mü ə yy ə n t ə dris kurslarından” ibar ə tdir. 3.4.1.4. İş çil ə rin v ə i şə götür ə nl ə rin t əş kilatları Burada i ş çil ə rin v ə i şə götür ə nl ə rin t əş kilatlarına üzvlükl ə v ə ya bu cür t əş kilatların ə lçatan olması il ə yana ş ı insanların bel ə t əş kilatlardakı i ş tirakına aid m ə s ə l ə l ə r d ə ə hat ə olunur. Avropa Komissiyasının müvafiq T ə limatlarına ə sas ə n burada h ə min t əş kilatlarda üzvlük v ə ya bu t əş kilatlar t ə r ə find ə n veril ə n imtiyazlar nöqteyi-n ə z ə rind ə n ayrı-seçkiliyin ba ş verm ə m ə si t ə min edilm ə lidir. 117 110 Qarlandın “British Rail Engineering Limited” ş irk ə tin ə qar ş ı A Ə M-d ə ki 12/81 [1982] ECR 455 saylı, 9 fevral 1982-ci il tarixli i ş i. 111 Sabbatininin Avropa Parlamentin ə qar ş ı A Ə M-d ə ki 20/71 [1972] ECR 345 saylı, 7 iyun 1972-ci il tarixli i ş i. 112 Lyuenin Dendaya qar ş ı A Ə M-d ə ki C-333/97 [1999] ECR I-7243 saylı, 21 oktyabr 1999-cu il tarixli i ş i. 113 Barber-in “Guardian Royal Exchange Assurance Group”-a qar ş ı A Ə M-d ə ki C-262/88 [1990] ECR I-1889 saylı, 17 may 1990-cu il tarixli i ş i. 114 “Birlik daxilind ə i ş çil ə rin s ə rb ə st h ə r ə k ə ti haqqında” 1612/68 saylı Ə sasnam ə nin 7(3)-cü madd ə sin ə ə sas ə n i ş çi “yerli i ş çil ə rl ə müqayis ə d ə qeyri-münasib şə rtl ə rl ə üzl əş m ə d ə n pe şə m ə kt ə bl ə rind ə v ə t ə lim m ə rk ə zl ə rind ə t ə lim keçm ə k hüququna malikdir.” (OJ L 257, 19.10.1968, s ə h. 2). 115 Qravyenin Vil de Lyej- ə v ə ba ş qalarına qar ş ı A Ə M-d ə ki 293/83 [1985] ECR 593 saylı, 13 fevral 1985-ci il tarixli i ş i. 116 Blezonun Lyej Universitetin ə v ə ba ş qalarına qar ş ı A Ə M-d ə ki 24/86 [1988] ECR 379 saylı, 2 fevral 1988-ci il tarixli i ş i. 117 A İ Ş urasının “ İ rqi m ə nsubiyy ə tind ə n v ə ya etnik m ə n şə sind ə n asılı olmayaraq insanlar arasında b ə rab ə r r ə ftar prinsipinin icra olunmasına dair” Direktivil ə ba ğ lı T ə klif, COM(1999) 566 yekun versiya, 25.11.1999. 54 3.4.1.5. Avropa İ nsan Hüquqları Konvensiyası v ə m əşğ ulluq konteksti A İ HK ə m ə k hüququnu özünd ə ə ks etdirm ə s ə d ə , mü ə yy ə n şə raitd ə 8-ci madd ə m əşğ ulluq sah ə sini ə hat ə ed ə n bir sah ə kimi q ə l ə m ə veril ə bil ə r. Sidabras v ə Djiautasın Litva Respublikasına qar ş ı yuxarıda qeyd olunmu ş i ş in ə ə sas ə n keçmi ş DTK agentl ə rinin dövl ə t sektorunda v ə öz ə l sektorun b ə zi sah ə l ə rind ə i şə götürülm ə si il ə ba ğ lı hökum ə t t ə r ə find ə n qoyulmu ş qada ğ a 14-cü madd ə il ə ə laq ə l ə ndiril ə r ə k 8-ci madd ə nin ə hat ə dair ə sin ə dü şə n bir m ə s ə l ə kimi q ə bul olunmu ş dur, çünki bu “onların şə xsi h ə yatına hörm ə t hüququna a ş kar şə kild ə t ə sir ed ə r ə k c ə miyy ə td ə münasib ə tl ə r qurmaq imkanlarına ə h ə miyy ə tli d ə r ə c ə d ə m ə nfi t ə sir göst ə rirdi v ə ya ş ayı ş üçün maddi v ə sait ə ld ə etm ə k istiqam ə tind ə ç ə tinlikl ə r yaradırdı”. 118 Ə vv ə lki i ş d ə oldu ğ u kimi, Biqayevanın Yunanıstan Respublikasına qar ş ı i ş in ə ə sas ə n d ə mü ə yy ə n olunmu ş dur ki, 8-ci madd ə m əşğ ulluq m ə s ə l ə l ə rini, o cüml ə d ə n mü ə yy ə n pe şə y ə yiy ə l ə nm ə k hüququnu da ə hat ə ed ə bil ə r. 119 A İ HM h ə mkarlar ittifaqlarına üzvlük z ə minind ə ayrı-seçkiliyi d ə qada ğ an edir. Bundan ba ş qa, h ə mkarlar ittifaqlarını yaratmaq hüququ A İ HK-da ə lahidd ə bir hüquq kimi n ə z ə rd ə tutulur. 120 Misal: Danilenkovun v ə ba ş qalarının Rusiya Federasiyasına qar ş ı i ş in ə ə sas ə n, iddiaçılar h ə mkarlar ittifaqına üzv olmaları s ə b ə bind ə n i şə götür ə n t ə r ə find ə n sıxı ş dırılma v ə qeyri- münasib r ə ftarla üzl əş dikl ə rini bildirirdil ə r. 121 Onların mülki iddiasına yerli m ə hk ə m ə t ə r ə find ə n baxılmamı ş dır, çünki bu cür ayrı-seçkilik halı yalnız cinay ə t i ş inin aparılması n ə tic ə sind ə mü ə yy ə n oluna bil ə r. Lakin prokuror cinay ə t i ş inin qaldırılmasına r ə dd cavabı vermi ş dir, çünki cinay ə tin sübuta yetirilm ə si normaları dövl ə td ə n “ ə saslı ş übh ə l ə rd ə n k ə nara” çıxaraq, ayrı- seçkiliyin ş irk ə t r ə hb ə rliyi t ə r ə find ə n n ə z ə rd ə tutuldu ğ unun sübuta yetirilm ə sini t ə l ə b edirdi. A İ HM milli qanunvericilik bazasında h ə mkarlar ittifaqlarına birl əş m ə k azadlı ğ ının m ə hk ə m ə yolu il ə s ə m ə r ə li şə kild ə müdafi ə edilm ə si m ə s ə l ə sinin n ə z ə rd ə tutulmadı ğ ını A İ HK-nın 11-ci madd ə sinin 14-cü madd ə il ə birg ə pozulması kimi mü ə yy ə nl əş dirmi ş dir. Yüklə 144,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|