Stiven Kinq Yaşıl Mil

www.vivo-book.com 

 

175 

arxasında  onun  arıq  və  sızanaqlarla  dolu  sağrısı  görünürdü.  Harri  və 

baĢqalarının  ilk  gördükləri  Ģey  onun  bu  hissəsi  oldu,  çünki  onlar 

xəstəxanaya  gələndə  Uorton  pəncərənin  yanında  dayanıb  avtomobil 

dayanacağına 

baxırdı. 

Uortona 

həbsxana 

paltarlarını 

geyindirmədiklərinə  görə  Harri  qraflığın  Ģerifini  danlayarkən  və 

qraflığın  Ģerifi  də  –  mənim  tanıdığım  bütün  qraflıq  rəsmiləri  kimi  – 

Harriyə  nəyin  onun  vəzifəsi  olduğuna,  nəyin  isə  onun  vəzifəsi 

olmadığına dair mühazirə oxuyarkən, Uorton geri belə çevrilmədi. O, 

bir  əli  ilə  pərdəni  geri  çəkib,  pəncərənin  yanında  kukla  kimi  sakitcə 

durmuĢdu.  

Bütün  bunlar  Harrini  təngə  gətirəndən  sonra  (bunun  üçün  çox 

vaxt  lazım  olduğunu  düĢünmürəm),  o,  Uortona  geri  dönməsini  əmr 

etdi.  O,  Harrinin  əmrinə  itaət  edərək  döndü.  Xırıltılı  və  it  hürməsinə 

bənzər boğuq səslə danıĢan Dinin dediyinə görə, bu oğlan bizim Kold 

Mauntində  iĢlədiyimiz  müddət  ərzində  gördüyümüz  minlərlə  ucqar 

kənd  sakinindən  biri  idi  və  onlardan  heç  nə  ilə  fərqlənmirdi.  Ona 

diqqətlə  baxanda  qarĢındakının  davakar  və  kütbeyin  birisi  olduğunu 

görürsən.  Bəzən  onlarda  ağciyərlik  də  olduğunu  aĢkar  edirsən, 

xüsusilə  də  arxası  divara  durduqları  zaman,  lakin  çox  vaxt  onların 

içində ədavət və dalaĢqanlıqdan baĢqa heç nə olmur, – əgər olursa da: 

daha  çox  ədavət  və  daha  çox  dalaĢqanlıq!  Bəzi  adamlar  Billi  Uorton 

kimi  insanlarda  alicənablıq  kimi  keyfiyyətlərin  olduğunu  düĢünürlər, 

amma  mən  belələrindən  deyiləm.  Küncə  sıxıĢdırıldıqda  siçovul  da 

www.vivo-book.com 

 

176 

vuruĢmağa  baĢlayır.  Bu  adamın  üzündəki  Ģəxsiyyət  ifadəsi  onun 

sızanaqlı sağrılarındakından daha artıq deyildi, Din bizə belə demiĢdi. 

Onun  çənəsi  zəif,  gözləri  laqeyd  və  boĢ,  çiyinləri  aĢağı  düĢmüĢdü, 

əlləri  isə  əsirdi.  Belə  görünürdü  ki,  ona  morfi  vurmuĢdular...  Tipik 

narkoman və dəli – onlar belələrini çox görmüĢdülər.  

Bu məqamda Persi yenə qaĢqabaqla baĢını yırğaladı. 

–  Al,  bunu  geyin,  –  deyə  Harri  çarpayının  üstünə  sərilmiĢ 

həbsxana  paltarını  göstərərək  əmr  etdi.  Paltarı  bükülmüĢ  olduğu 

mixəyi rəngli kağızdan açıb çıxarsalar da, ona heç kim toxunmurdu. O, 

həbsxana  camaĢırxanasındakı  kimi,  bükülü  vəziyyətdə  çarpayının 

üstünə səliqə ilə qoyulmuĢdu: onun bir qolundan ağ pambıq parçadan 

qısa tuman, o bir qolundan isə bir cüt ağ corabın ucu görünürdü.  

Uorton  verilən  əmrləri  can-baĢla  yerinə  yetirməyə  həvəsli 

görünsə  də,  deyəsən,  kənardan  yardım  olmadan  bir  Ģey  edə 

bilməyəcəkdi. O, əvvəlcə, birtəhər qısa tumanı geyindi, növbə Ģalvara 

çatanda vəziyyət dəyiĢdi: nə qədər onu geyinməyə cəhd eləsə də, hər 

dəfə  bir  balağa  iki  ayağını  soxurdu.  Nəhayət,  hövsələsi  daralan  Din 

ona ayaqlarını lazım olan  yerlərə salmağa  yardım  edib  Ģalvarı  yuxarı 

çəkdi,  Ģalvarın  qabağını  və  qayıĢını  bağladı.  Dinin  hər  Ģeyi  onun 

əvəzinə  etdiyini  görən  Uorton  tərpənmədən  yerində  duraraq,  heç  ona 

kömək  eləməyə  cəhd  belə  göstərmirdi.  O,  yerində  müqəvva  kimi 

durub,  küt  baxıĢlarını  otaqdan  bayıra  zilləmiĢdi,  heç  kimin  də  ağlına 

gəlmədi  ki,  bu  adam  riyakarlıq  edir,  yalandan  özünü  hər  Ģeyə  laqeyd 

www.vivo-book.com 

 

177 

göstərir.  Yox,  yox,  qaçmağa  cəhd  etmək  deyil  (ən  azı,  mən  belə 

olduğunu  düĢünmürəm),  əksinə  müvafiq  vaxt  yetiĢəndə  uĢaqlara 

mümkün olduqca çox problem yaratmaq fikrində idi. 

Bütün  kağızlara  imza  atılmıĢdı.  Həbs  edilərkən  qraflığın 

mülkiyyətinə  çevrilən  Uilyam  Uorton  indi  də  Ģtatın  mülkiyyətinə 

keçmiĢdi.  Onu  xəstəxanadan  mavi  uniforma  geyinmiĢ  nəzarətçilərin 

əhatəsində, mətbəxdən keçirərək arxa çıxıĢın pilləkənləri ilə çıxardılar. 

O,  baĢını  aĢağı  dikib  addımlayırdı,  bu  zaman  onun  uzun  barmaqlı 

əlləri əsirdi.  Kepka birinci  dəfə onun baĢından düĢəndə, Din kepkanı 

onun  baĢına  geyindirdi.  Ġkinci  dəfə  isə  Din  kepkanı,  sadəcə,  götürüb 

arxa  cibinə  basdı.  Furqonun  arxasında  onun  əlinə  və  ayağına  buxov 

vuranda  nəzarətçilərə  baĢağrısı  yaratmaq  üçün  Uortonun  ikinci  Ģansı 

oldu,  amma  o  bundan  istifadə  etmədi.  Əgər  problem  yaratmaq  fikri 

olmuĢ olsa belə (mən hələ indi də əmin deyiləm ki, onun belə bir fikri 

vardımı? Əgər vardısa, o bunu etməkdə nə qədər qətiyyətli idi?), yəqin 

ki, o özünü qane edəcək səs-küyü salmaq üçün orda məkanın həddən 

artıq  dar  olduğunu,  ətrafındakı  adamların  sayının  isə  çox  olduğunu 

düĢünüb.  Beləliklə,  o,  əl-qoluna  zəncir  vurulmuĢ  Ģəkildə  yola  davam 

etməli  oldu:  bir  dəst  zəncir  topuqlarında,  ikinci  dəst  isə  –  bu  dəstin 

həddən artıq uzun olduğu sonradan bilindi – biləklərində.  

Kold  Mauntinə  çatmaq  üçün  onlara  bir  saat  vaxt  lazım  oldu. 

Bütün  yolu  Uorton  baĢını  aĢağı  dikmiĢ,  zəncir  vurulmuĢ  əllərini 

dizlərinin  arasında  sıxmıĢ  vəziyyətdə  avtomobilin  sol  skamyasında 

www.vivo-book.com 

 

178 

oturdu. Harrinin dediyinə görə, o, hərdənbir zarıyırdı. Canına yayılmıĢ 

qorxu hissini birtəhər özündən uzaqlaĢdırmağa müvəffəq olan Persi isə 

deyirdi  ki,  bu  kütbeyinin  aĢağı  sallanmıĢ  alt  dodağından,  isti  yay 

günlərində itin dilindən axan selik kimi, ağız suyu damcılayırdı və bir 

az keçəndən sonra onun ayaqlarının arasında əməlli-baĢlı bir gölməçə 

yaranmıĢdı.  

Onlar  həbsxanaya  cənub  qapısından  girdilər,  yəqin  binaya 

yaxınlaĢanda  mənim  maĢınımın  yanından  keçiblər.  Cənub  qapısının 

yaxınlığındakı gözətçi qaçaraq maĢın dayanacağı ilə gəzinti həyətinin 

arasındakı böyük darvazanı açdı və onların furqonu əraziyə daxil oldu. 

Bu  vaxtlar  adətən  həyət  bomboĢ  olurdu,  cəmi  bir-iki  nəfər  həyətdə 

gəziĢirdi,  əksəriyyət  isə  bağda  torpaqla  əlləĢirdi.  Məhsul  yığımının 

vaxtı  idi.  Onların  maĢını  birbaĢa  “E”  blokunun  önünə  gəlib  dayandı. 

Sürücü  onlara  furqonu  avtomobil  parkına  aparıb  mühərrikin  yağını 

dəyiĢməli  olduğunu  və  onlarla  iĢləməkdən  zövq  aldığını  dedi. 

Furqonla  birlikdə  əlavə  nəzarətçilər  də  getdilər:  onlardan  ikisi 

əllərində  alma  yeyə-yeyə  furqonun  arxasında  oturmuĢdu,  furqonun 

açıq qalmıĢ qapıları isə maĢın hərəkət etdikcə ora-bura yellənirdi.  

Əli-qolu qandallı məhbus ilə yalnız Din, Harri və Persi qalmıĢdı. 

Bu qədər nəzarətçi kifayət etməli idi – əgər əlləri və ayaqları buxovlu, 

baĢını  aĢağı  dikərək  toz-torpağın  içində  dayanmıĢ  bu  arıq  kəndçi 

oğlanın  halsız  və  yazıq  görkəmi  onların  sayıqlığını  yuxuya 

verməsəydi.  Onlar  məhbusu  “E”  blokunun  təxminən  12  addımlıq 

www.vivo-book.com 

 

179 

məsafədə  olan  qapısına  tərəf  gətirdilər.  Məhbusu  gətirərkən,  adətən 

etdiyimiz kimi, sıra düzümünə keçdilər. Harri məhbusun solunda, Din 

sağında, əlində öz sevimli dəyənəyini tutmuĢ Persi isə arxada gedirdi. 

Bunu  mənə  heç  kim  dəməsə  də,  yaxĢı  bilirdim  ki,  lənətə  gəlmiĢ 

dəyənək  onun  əlində  idi,  çünki  Persi  öz  dəyənəyi  ilə  oynamağı  çox 

sevirdi.  Mən  isə  həmin  vaxt,  qaynar  məkanda  qeydiyyatdan  keçəcəyi 

vaxt  yetiĢənə qədər, Uotmor üçün ayrılmıĢ kamerada oturmuĢdum və 

onun  gəlib  öz  kamerasında  yerləĢməsini  gözləyirdim  –  bu,  dəhlizlə 

üzüaĢağı  karserə  tərəf  gedəndə,  sağdan  birinci  kamera  idi.  Əlimdə 

kağızlar vardı və mən qabaqcadan hazırlanmıĢ qısa nitqimi söyləmək 

və  buradan  mümkün  olduqca  tez  rədd  olub  getməkdən  baĢqa  heç  nə 

haqqında 

düĢünə 

bilmirdim. 

Qasığımdakı 

ağrılar 

yenidən 

Ģiddətlənməyə  baĢlamıĢdı  və  mən  sadəcə  bir  Ģey  istəyirdim:  öz 

kabinetimə çəkilmək və orada ağrıların keçməsini gözləmək.  

Kameranın  qapısını  açmaq  üçün  Din  irəli  keçdi.  O  öz 

kəmərindəki  açar  bağlamasından  lazım  olan  açarı  tapıb  kilidin  içinə 

saldı.  Din  açarı  burub  qapının  dəstəyini  dartmağa  macal  tapmamıĢ, 

Uorton  birdən canlandı.  O, bərkdən bağıraraq tez-tez nəsə  anlaĢılmaz 

kəlmələr dedi – cənub ordusunun əsgərlərinin hərbi nərəsinə bənzər bir 

Ģey  – və bu bağırtıdan Harri bir müddət hərəkət qabiliyyətini itirərək 

yerində  dondu,  Persi  isə  baĢ  verən  hadisələrin  sonunadək  söndü  və 

uyuq kimi tərpənmədən yerində qaldı, elə bil, ümumiyyətlə, orda  yox 

idi.  Mən  yarıaçıq  qapıdan  bu  qıĢqırığı  eĢidəndə  əvvəlcə  onun  insan 

www.vivo-book.com 

 

180 

səsi  olduğunu  anlamadım,  düĢündüm  ki,  həyətə  necəsə  bir  it  girib  və 

onu vurublar. FikirləĢdim  ki,  qəzəbli məhbuslardan hansısa onu kərki 

ilə vurub.  

Uorton  öz  əllərini  qaldırdı,  qollarından  sallanan  zənciri  Dinin 

baĢınıın üstündən aĢırıb boğazına keçirdi və onu boğmağa baĢladı. Din 

boğuq bir səs çıxararaq irəli, bizim balaca dünyamızın soyuq elektrik 

iĢığına  tərəf  Ģığıdı.  Uorton  da  sevincək  onun  dalınca  içəri  girdi, 

fasiləsiz  olaraq  anlaĢılmaz  sözlər  qıĢqıraraq  və  hətta  ucadan  qəhqəhə 

çəkərək  onun  arxasına  bir  dürtmə  də  vurdu.  O,  dirsəklərini  yuxarı 

qaldırıb  yumruqlarını  Dinin  qulaqları  səviyyəsində  saxladı  və  onun 

boğazına saldığı zənciri var gücü ilə özünə tərəf çəkdi; zəncirin daha 

da bərk sıxılması üçün onu, miĢarla bir Ģey kəsirmiĢ kimi, dala-qabağa 

silkələyirdi.  

Harri özünə gələn kimi arxadan Uortunun üstünə cumdu. Bir əli 

ilə  onun  uzun  yağlı  saçlarından  yapıĢdı,  o  bir  əli  ilə  yumruğunu 

düyünləyib,  sifətinin  yan  hissəsinə  gücü  gəldikcə  ağır  zərbələr 

endirməyə  çalıĢdı.  Harrinin  də  belindəki  kəmərində  həm  dəyənəyi, 

həm  də  tapançası  vardı,  lakin  bu  çaxnaĢmada  baĢını  itirdiyindən,  nə 

dəyənəyə, nə də  tapançasına  əl  atmaq  ağlına  gəldi.  Bizim  əvvəllər də 

məhbuslar  ilə  yaĢadığımız  çətin  anlar  olmuĢdu,  amma  onlardan  heç 

biri  Uorton  kimi  bizə  belə  qəfildən  hücum  etməmiĢdi.  Öz 

təcrübəmizdə  buna  bənzər  hiyləgərliklə  heç  vaxt  qarĢılaĢmamıĢdıq: 

buna bənzər bir Ģey nə ondan əvvəl görmüĢdüm, nə də sonra gördüm.  

www.vivo-book.com 

 

181 

Bir  də  onu  deyim  ki,  o,  çox  güclü  imiĢ.  Onun  üzdə  göstərdiyi 

süni zəifliyi birdən harasa yoxa çıxmıĢdı. Hadisədən sonra Harri dedi 

ki,  Uortonun  üstünə  atılanda  ona  elə  gəlmiĢdi  ki,  elə  bil,  bir  qalaq 

sıxılmıĢ  polad  yayın  üstünə  çıxıb.  Artıq  dəhlizin  içində,  növbətçi 

masasının yaxınlığında Uorton sərt bir hərəkətlə sola dönərək Harrini 

öz belindən yerə fırlatdı. Uortonun belindən əlləri üzülən Harri havada 

uçaraq əvvəlcə masaya çırpıldı, sonra yerə sərildi.  

–  Həəəə,  uĢaqlar!  –  Uorton  ucadan  gülərək  dedi.  –  ġənliyimiz 

necədi, xoĢunuza gəlir? YaxĢı Ģənlənirik, ya yox? 

Hələ  də  qıĢqırmağa  və  qəhqəhə  çəkməyə  davam  edərək,  o  öz 

zənciri ilə yenə Dini boğmağa baĢladı. Niyə də yox? Bizim hamımızın 

bildiyi Ģeyi Uorton da bilirdi: onu odda yalnız bir dəfə qızartmaq olar.  

– Vur onu, Persi, vur! – Harri ayağa durmağa çalıĢaraq qıĢqırdı. 

Lakin ağac dəyənəyini əlində tutmuĢ Persi  farağat durub baxırdı, onun 

gözləri  qorxusundan  Ģorba  boĢqabı  boyda  geniĢ  açılmıĢdı.  Deyə 

bilərsiniz  ki,  budur,  sevimli  dəyənəyini  iĢə  salmaq,  təyinatı  üzrə 

sınaqdan çıxarmaq üçün həmiĢə axtardığı  fürsət əlinə düĢüb. Lakin  o 

elə qorxmuĢdu, özünü elə itirmiĢdi ki, heç yerindən tərpənməyə cürəti 

çatmadı. Onun qarĢısındakı nə qorxusundan tir-tir əsən balaca fransız, 

nə  də  öz  ruhunun  bədənində  olmasından  belə  xəbəri  olmayan 

qaradərili  nəhəng Con Koffi idi. Onun qarĢısındakı  qasırğa kimi  əsən 

əsl bir iblis idi.  

www.vivo-book.com 

 

182 

Mən  əlimdəki  kağızları  yerə  atıb  38  kalibrli  tapançamı  çəkərək 

cəld  Uortonun  kamerasından  bayıra  atıldım.  Qarnımın  alt  hissəsinin 

yandırıb-yaxan  infeksiyanı  bu  gün  ikinci  dəfə  idi  ki,  unutmuĢdum. 

Uortonun  laqeyd  üzü  və  boĢ  gözləri  haqqında  baĢqalarının  dediyi 

sözlərə  Ģübhə  ilə  yanaĢmırdım,  lakin  həmin  gün  qarĢıma  çıxan  adam 

onların təsvir etdikləri Uorton deyildi. Mən gördüyüm üz heyvan üzü 

idi – özü də ağıllı heyvanın yox, içi hiylə... qəzəb... və dəli bir sevinclə 

dolub-daĢan  bir  heyvanın!  Bəli,  o  nə  üçün  yaradılmıĢdısa,  onu  da 

edirdi. Onun üçün yer və ya Ģəraitin heç bir əhəmiyyəti yox idi.  

Mən  bir  də  Din  Stantonun  qızarmıĢ  ĢiĢkin  üzünü  gördüm.  O, 

gözlərimin önündə can verirdi. Uorton əlimdəki tapançanı görən anda 

Dini mənə tərəf çevrildi. Ġndi onu vurmaq istəsəydim, gülləm Dinə tuĢ 

gələ  bilərdi.  Dinin  çiyninin  arxasında  parıldayan  mavi  bir  göz  məni 

atəĢ açmağa çağırdı.  

 

 

 

Üçüncü Hissə  

 

 

Koffinin Əlləri 

 

 

www.vivo-book.com 

 

183 

1 

 

 

 

Yazdıqlarımı  gözdən  keçirərkən,  gördüm  ki,  indi  yaĢadığım 

Corciya Pyanzı mən “qocalar evi” adlandırmıĢam. Belə bir ad, əlbəttə, 

bu  yeri  iĢlədənlərin  heç  xoĢuna  gəlməyəcək!  Vestibüldə  saxlanan  və 

potensial müĢtərilərə göndərilən broĢüralara görə bura “təqaüdə çıxmıĢ 

yaĢlı  insanlar  üçün  ən  yeni  avadanlıqlarla  təchiz  edilmiĢ  bir 

kompleksdir”.  Burada  hətta  əyləncə  mərkəzi  də  mövcuddur  – 

bukletlərdə  belə  deyilir.  Burada  yaĢamaq  məcburiyyətində  olan 

insanlar  isə  (bukletdə  bizi  məhbus  adlandırmasalar  da,  mən  bəzən 

özümüzü belə adlandırıram) oraya, sadəcə, “televizor otağı” deyirlər.  

Buranın sakinləri məni adamayovuĢmaz hesab edirlər. Ona görə 

ki,  gün  ərzində  çox  nadir  hallarda  televizor  otağına  enirəm.  Əslində, 

bunun 

səbəbi 

insanlar  deyil,  xoĢuma  gəlməyən  televiziya 

proqramlarıdır.  Uzun-uzadı  seriallar,  Riki  Leyk,  Karni  Uilson, 

Rolanda  –  dünya  bizim  qulaqlarımızın  ətrafında  dağılır  və  bu 

insanların bütün qayğıları bu qısa yubkalı qadınların və köynəklərinin 

yaxası  açıq  kiĢilərin kimlərlə  yatıb-qalxması haqqındakı söhbətlərdən 

ibarətdir.  Hə,  əlbəttə,  Bibliyada  da  deyilir:  “Mühakimə  etmə  ki,  səni 

də mühakimə etməsinlər”, ona görə də mən ümumi kütlədən ayrılıram. 

Bunun səbəbi çox sadədir – əgər mən zibillikdə eĢələnmək istəsəydim, 

www.vivo-book.com 

 

184 

onda bizdən iki mil aralıdakı “Həppi Uilz” motelinə  gedərdim. Cümə 

və  Ģənbə  günlərində,  axĢamlar  orada  həmiĢə  polis  maĢınları 

sirenalarını və iĢıqlarını yandırıb ora-bura Ģütüyürlər. Ən yaxın dostum 

Eleyn  Konnelli  də  eynilə  mənim  kimi  düĢünür.  Eleynin  səksən  yaĢı 

var. Hündür, arıq və hələ də mütənasib olan gözəl qaməti var. O, çox 

ağıllı  və  zərif  qadındır.  Çox  asta  yeriyir,  çünki  ombalarında  nəsə 

problemi  var  və  bilirəm  ki,  əllərindəki  artrit  –  oynaqların  xəstəliyi  – 

ona  əziyyət  verir;  lakin  gözəl  və  uzun  –  lap  Qu  quĢu  kimi  –  boynu, 

saçlarını açandı çiyninədək tökülən uzun, gözəl saçları var.  

Ən  xoĢuma  gələn  də  odur  ki,  o  məni  qəribə,  ya  da 

adamayovuĢmaz saymır. Eleyn ilə vaxtımızın böyük hissəsini birlikdə 

keçiririk. Əgər mənim yaĢım belə yöndəmsiz, gülünc olmasaydı, onun 

haqqında  öz  sevgilimmiĢ  kimi  danıĢa  bilərdim.  Amma  o,  mənim  ən 

yaxın  sirdaĢımdır  –  nə  az,  nə  çox  –  və  bu,  heç  də  pis  deyil,  əksinə, 

müəyyən  mənada  elə  yaxĢısı  budur.  Çünki  sevgililər  arasında  baĢ 

verən problemlər, ürək ağrıları bizə  yaddır,  yəni  artıq bunları  yaĢayıb 

bitirmiĢik, bərkə-boĢa düĢərək bərkimiĢik. Baxmayaraq ki, yaĢı əllidən 

az olanlar indi deyəcəklərimə inanmayacaqlar, qoy olsun, amma yenə 

də  deyəcəyəm:  bəzən  hələ  sönməmiĢ  köz  gur  alovla  yanan  tonqaldan 

yaxĢı olur. Nə qədər qəribə səslənsə də, bu həqiqətdir.  

Beləliklə,  gündüz  vaxtı  televizora  baxmıram.  Bəzən  gəzirəm, 

bəzən kitab oxuyuram, lakin son bir ay ərzində çox vaxt solyariumdakı 

bitkilərin  arasında  oturub  öz  xatiratlarımı  yazmaqla  məĢğul  oluram. 

www.vivo-book.com 

 

185 

Mənə  elə  gəlir  ki,  bu  otaqda  oksigen  daha  çoxdur  və  bu  da  köhnə 

xatirələrimi  yada  salmağıma  kömək  edir.  Sizə  deyim  ki,  bu,  hansısa 

Ceraldo Riveradan qat-qat yaxĢıdır. 

Lakin  gecələr  yuxuya  gedə  bilmədiyim  vaxtlarda  bəzən  səs-

səmir çıxarmadan pilləkənlə aĢağı enib televizoru yandırıram. Corciya 

Paynzda HBO ya da baĢqa belə bir teleĢirkətin kanalı yoxdur – mənə 

elə  gəlir  ki,  belə  kanallar  bizim  Əyləncə  Mərkəzimiz  üçün  bir  balaca 

bahalıdır, – lakin əsas kabel kanalları varımızdır. Bu isə o deməkdir ki, 

biz amerikan film kanalına baxa bilərik. Bu o kanaldır ki, (əgər sizin 

kabel  televiziya  kanalınız  yoxdursa,  deyirəm  ki,  biləsiniz)  orada 

verilən  filmlərin  əksəriyyəti  ağ-qaradır  və  bu  filmlərdə  qadınlar  öz 

paltarlarını  soyunmurlar.  Mənim  kimi  qoca  kaftar  üçün  bu,  bir  növ, 

sakitləĢdirici kimi təsir edir. Mən elə televizorun önündəki köhnə yaĢıl 

divanın  üstündəcə  uzanıb  yuxuya  getmək  üçün  xumarlanaraq  çox 

gözəl  gecələr  keçirmiĢəm,  ekranda  isə  həmin  vaxt  ya  Frensis  – 

DanıĢan  Qatır  –  yenə  Donald  O'Konorun  tavasını  alovun  içindən 

çıxarır,  ya  Con  Ueyn  “Docu”  səliqə-sahmana  salır,  ya  da  Cimmi 

kimisə  iyrənc  siçovul  adlandırır  və  sonra  da  tətiyi  çəkirdi.  Bu 

filmlərdən  bəzilərinə  arvadım  Cenislə  (o,  sadəcə,  mənim  sevdiyim 

qadın  deyildi,  həm  də  ən  yaxın  dostumdu)  birlikdə  baxmıĢdıq  və  bu 

filmlər  mənə  rahatlıq  gətirirdi.  Personajların  əyinlərindəki  paltarlar, 

onların yeriĢi, duruĢu, söhbətləri və hətta bu filmlərdəki musiqilər belə 

məni sakitləĢdirirdi. Bəlkə də bu filmlər mənə sakinlərinin bir çoxunun 

www.vivo-book.com 

 

186 

uĢaq  əskiləri  və  rezin  tuman  geyindiyi  qocalar  evində  son  günlərini 

yaĢayan  güvə  yemiĢ  bir  insan  qalığını  deyil,  ayaqlarımın  üstündə 

möhkəm durduğum vaxtları xatırladırdı.  

Lakin  bu  səhər  gördüklərimdə  məni  sakitləĢdirəcək  heç  nə  yox 

idi. Əsla yox idi.  

Eleyn  bəzən  mənimlə  birlikdə  AFK  kanalının  yuxudan  tez 

duranlar  üçün  saat  4:00-da  baĢlayan  “Səhər  veriliĢləri  seansı”  adlı 

proqramına  baxardı  –  bu  haqda  çox  danıĢmasa  da,  bilirəm  ki,  artriti 

ona  çox  əziyyət  verir  və  qəbul  elədiyi  dərmanlar  da  artıq  kömək 

eləmir.  

Bu gün səhər o, əynində saçaqlı hamam xalatı ilə xəyallar kimi 

süzərək  gələndə  mən  bir  vaxt  “ayaqlar”  olmuĢ  sınıq-salxaq  ağacların 

üstündə  əyri  duran  kələ-kötür  divanda  oturmuĢdum.  Əsməmək  üçün 

dizlərimi var gücümlə sıxsam da, üĢütmə, bərk əsən soyuq külək kimi, 

canıma  iĢləyirdi.  1932-ci  ilin  payızında  –  Con  Koffinin,  Persi 

Uetmorun və Mister Cinqlzın payızında – həyatımı cəhənnəmə çevirən 

həmin  sidik  yollarının  infeksiyasının  kabusu  kimi  alıĢıb-yanan 

qasığımdan baĢqa, hər yerim üĢüyürdü.  

Həmin payız həm də Uilyam Uortonun payızı idi.  

–  Pol,  –  deyə  Eleyn  qıĢqıraraq  mənə  tərəf  tələsdi;  “tələsdi” 

deyəndə, yəni onun paslı mismarları və ombalarındakı donuq ĢüĢələrin 

imkan verdiyi qədər tələsdi. – Pol, sənə nə olub? 

www.vivo-book.com 

 

187 

–  Hər  Ģey  qaydasında  olacaq,  narahat  olma,  –  deyə  onu 

sakitləĢdirməyə  çalıĢdım,  lakin  sözlərim  o  qədər  də  inandırıcı 

səslənmirdi. Mənim əsərək bir-birinə dəyən və çaqqıldayan diĢlərimin 

arasından çıxan sözlər aydın tələffüz edilmirdi. – Bir-iki dəqiqə möhlət 

ver, görərsən, yenə top kimi olacağam. 

Eleyn yanımda oturdu və qolunu çiynimə doladı  

– YaxĢılaĢacağına əminəm, – cavab verdi. – Amma de görüm, nə 

olub  axı?  Allah  xatirinə,  Pol!  Sənin  görkəminə  baxanda  adama  elə 

gəlir, elə bil, kabus görmüsən! 

“Hə,  kabus  görmüşəm”,  –  deyə  düĢündüm,  amma  onun 

təəccübdən  bərəlmiĢ  gözlərini  görənədək  heç  ağlıma  gəlmədi  ki, 

fikrimdən keçirdiklərimi bərkdən demiĢəm.  

–  Əslində,  görməmiĢəm,  –  dedim  və  əlimi  astadan  onun  əlinə 

toxundurdum (elə astadan, elə incəliklə!); sadəcə bir anlığına. Eleyn – 

aman Tanrım! 

– Gördüyün kabus həbsxanada nəzarətçi iĢlədiyin vaxtdanmı idi? 

– deyə soruĢdu. – Solariumda oturub haqqında yazdığın dövrdənmi? 

BaĢımı yırğaladım. 

–  Mən,  bir  növ,  ölümə  məhkum  edilmiĢlər  korpusunda 

iĢləyirdim... 

– Hə, bilirəm... 

–  Biz  həmin  yeri  YaĢıl  Mil  adlandırırdıq.  Ona  görə  ki,  oranın 

döĢəməsinə çəkilmiĢ linoliumun rəngi yaĢıl idi. 1932-ci ilin payızında 

www.vivo-book.com 

 

188 

həbsxanaya  bu  oğlanı  gətirdilər  –  adı  Uilyam  Uorton  olan  həmin 

azğını  deyirəm.  Özünü  “Körpə  Billi”  adlandırmaqdan  xoĢu  gəlirdi, 

hətta  bir  qoluna  bu  sözü  döymə  də  elətdirmiĢdi.  Lap  cavan  uĢaq  idi, 

amma  təhlükəli  uĢaq.  Körtis  Andersonun  –  həmin  vaxt  o,  həbsxana 

rəisinin  müavini  idi  –  onun  haqqında  yazdıqları  indiki  kimi 

yadımdadır:  “Azğın  və  dəlisovdur,  bununla  da  fəxr  edir.  Uortonun 

cəmi  on  doqquz  yaĢı  var  və  heç  nəyi  vecə  almır”.  Yazının  bu  son 

cümləsinin altından xətt də çəkmiĢdi.  

Mənim  çiynimi  qucaqlayan  əl  indi  kürəyimi  ovuĢdururdu. 

YavaĢ-yavaĢ  sakitləĢməyə  baĢladım.  Həmin  anda  mən  Eleyn 

Konnellini  sevirdim  və  ona  dediyim  kimi,  üzünü  öpüĢlərə  qərq  edə 

bilərdim.  Bəlkə  də  bunu  etməli  idim.  Ġstənilən  yaĢda  tək  və  qorxaq 

olmaq  dəhĢətlidir,  amma  məncə,  ən  dəhĢətlisi  ahıl  yaĢında  tək 

qalmaqdır. Bununla belə, indi ağlım tamamilə baĢqa Ģeylə məĢğul idi – 

köhnə və hələ də bitirilməmiĢ bu iĢin yükü məni rahat buraxmırdı.  

–  Hə  elədir,  –  dedim.  –  Sən  haqlısan,  mən  burada  oturub 

Uortonun  bizim  blokumuza  necə  gəldiyini  və  Din  Stantonu  –  Azğın 

Billi  həbsxanaya  gələndə  mənimlə  birlikdə  iĢləyən  uĢaqlardan  biri  – 

öldürməyə necə cəhd etdiyini xatırlayaraq qeydlər edirdim. 

–  O, bunu necə edə bilərdi? – Eleyn soruĢdu.  

–  Məkrlilik  və  ehtiyatsızlıq,  –  deyə  hüznlə  cavab  verdim.  – 

Uorton  məkrliydi,  onu  gətirən  gözətçilər  isə  ehtiyatsız.  Əsl  səhv 

Uortonun  biləklərinə  vurulan  zəncirin  həddən  artıq  uzun  olması  idi.