Stiven Kinq Yaşıl Mil
Yüklə 3,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.vivo-book.com
118 sizin Ģlyapanızı öz nəcisimlə doldurmaq istəyirəm və bir də istəyirəm ki, Mey Uest öz arxası ilə üzümə otursun, çünki mən belə Ģəhvətpərəst bir alçağam. Brutus nə qədər öz ciddiliyini qorumağa çalıĢsa da, mümkün olmadı. O, baĢını geri çevirərək gülməyə baĢladı. Dini elə bil güllə ilə vurmuĢdular, o, plarformanın kənarında uzanıb koyot – canavar – kimi ulayırdı, baĢını isə dizlərinin arasına alaraq əllərini alnına dayamıĢdı, sanki beyninin dağılacağından qorxurdu. Harri “ha-ha-ha-ha” gülərək, öz baĢını astaca yanındakı divara vururdu. Hətta yumor hissi ilə seçilməyən Cek Van Hey də gülməkdən özünü saxlaya bilmirdi. Mənim də gülməyim gəlirdi, mən də onlar kimi gülmək istəyirdim, lakin özümü gülməkdən birtəhər saxladım. Sabah axĢam hər Ģey gerçək olacaqdı və bu gün Tut-Tutun oturduğu yerdə insan öləcəkdi. – Kəs səsini, Brutus, – deyə əmr etdim. – Din, Harri, siz də səsinizi kəsin. Sənə gəlincə, Tut, əgər bir də belə ifadə ağzından çıxsa, bu sənin son sözün olacaq. Mən Van Heyə əmr edəcəyəm ki, rıçaqı həqiqətən ikinciyə qoĢsun. Tut gülümsəyərək diĢsiz damaqlarını göstərdi, sanki mənə demək istəyirdi ki, yaxĢı cəhd idi, rəis Ekcum, həqiqətən, yaxĢı cəhd idi. Ona əhəmiyyət vermədiyimi görəndə üzündəki təbəssüm çaĢqınlıq ifadəsinə çevrildi. – Sənə nə olub? – deyə soruĢdu. www.vivo-book.com
119 – Bu gülməli deyil, – cavab verdim. – Bax, mənə olan budur və əgər bunu anlamağa ağlın çatmırsa, onda ağzını bağlı saxla! Əslində, həqiqətən gülməli idi və bəlkə də məni özümdən çıxaran elə bu idi. Ətrafa baxanda gördüm ki, Brutus gözlərini mənə zilləyərək hələ də gülümsəyir. – Eh, zəhrimara qalsın, deyəsən, mən bu iĢ üçün həddən artıq qocalmıĢam. – Daha nələr, – Brutus dilləndi. – Sən hələ qocalmamısan, Pol. – Həm mən, həm də Brutus, əlbəttə ki, qocaldığımızı hiss edirdik, ən azından bu lənətə gəlmiĢ iĢ davam etdikcə bunu dərk edirdik. Bununla belə, gülüĢ tutması artıq keçmiĢdi. YaxĢı ki keçmiĢdi, çünki sabah axĢam kiminsə bu əbləh Tutun baməzə sözlərini xatırlayıb yenidən gülərək qəĢĢ eləməsini heç istəməzdim. Siz yəqin deyəcəksiniz ki, bu ola bilməz – necə yəni, məhkumu Ģahidlərin yanından keçirərək elektrik stuluna müĢayiət edən mühafizəçi gülərək özündən gedir? Lakin stress altında olan insandan hər Ģey gözləmək olar. Əgər belə bir Ģey baĢ verərsə, insanlar bu haqda, ən azı, iyirmi il danıĢacaqlar. – Hə, – Tut cavab verdi, üzündəki inciklik ifadəsi ilə dünyanın ən qoca uĢağına bənzəyirdi. MəĢqin davam etdirilməsi üçün baĢımla Brutusa iĢarə verdim. O, stulun arxasındakı mis qarmaqda asılmıĢ maskanı götürdü və onu Tut-
www.vivo-book.com
120 Tutun baĢına geyindirdi, maskanın qayıĢını isə çənəsinin altından bərkitdi. Maskanın təpəsində geniĢ bir dəlik vardı. Sonra Brutus irəli əyilib vedrənin içindəki yumru nəm süngəri götürdü, bir barmağını süngərə sıxdı və islanmıĢ barmağının ucunu yaladı. Bunu edəndən sonra süngəri yenidən vedrəyə atdı. Sabah belə olmayacaqdı. Sabah o, süngəri stulun arxasından asılmıĢ dəbilqənin içinə qoyacaqdı. Bu gün yox, bu gün qoca Tutun baĢını islatmağın heç bir mənası yox idi. Dəbilqə poladdan idi və onun hər iki tərəfindən bağlar sallanırdı. Bu dəbilqə piyada əsgərin kaskasını xatırladırdı. Brutus qoca Tut- Tutun baĢındakı qara maskanın təpəsindəki dəliyin yanlarından aĢağı dartaraq, dəbilqəni onun baĢına geyindirdi. – Dəbilqəni geyinirəm, dəbilqəni geyinirəm, dəbilqəni geyinirəm, – deyə Tut-Tut yenə donquldanmağa baĢladı, amma bu dəfə onun səsi sönük və boğuq çıxırdı. Çənəsinin altından keçən bağlar ona ağzını açmağa imkan vermirdi və mənə elə gəldi ki, deyəsən, Brutus onun dəbilqəsinin bağlarını məĢq zamanı tələb olunan daha bərk sıxmıĢdı. O, bir addım geri çəkildi və üzünü boĢ stullara tutub dedi:
– Arlen Bitterbak, indi, Ģtatın qanununa müvafiq olaraq, siz ölənədək bədəninizdən elektrik cərəyanı keçəcək. Qoy Allah özü sizin ruhunuza rəhm eləsin! Brutus sözünü bitirib torlu pəncərəyə tərəfə döndü: – Ġkincini qoĢ!
www.vivo-book.com
121 Qoca Tut-Tut, bir qədər əvvəl göstərdiyi yumor dühasını təkrar etmək məqsədi ilə, stulda ora-bura çırpınmağa baĢladı. Əlbəttə, Qoca Qığılcımın müĢtəriləri demək olar ki, heç vaxt belə çırpınmırdılar. – Ġndi mən qızarıram, – o qıĢqırırdı. – Qızarıram! Qızarıraaaaam! Heeeyyy! Mən qızarmıĢ hind xoruzuyam! Gördüm ki, Din ilə Harri stul tərəfə deyil, Qoca Qığılcıma arxalarını çevirib, anbarın mənim kabinetimə aparan qapısına baxırlar. – Allah məni öldürsün! – Harri donquldandı, – müĢahidəçilərdən biri edamdan bir gün əvvəl gəlib. Siçan qapının kandarında quyruğunu pəncələrinin ətrafına dolayaraq oturmuĢdu və qara muncuq kimi parıldayan gözlərini bizə zilləmiĢdi.
5
Edam yaxĢı keçmiĢdi, – əlbəttə, əgər “yaxĢı edam” anlayıĢı varsa (bu sözün bizim Ģəraitə uyğun olmasına Ģübhə edirəm) – UoĢita Ġrokezləri ġurasının ağsaqqalı Arlen Bitterbakın edamını nəzərdə www.vivo-book.com
122 tuturam. O öz saçlarını yaxĢı hörə bilməmiĢdi, çünki əlləri bərk əsir və sözünə qulaq asmırdı. BaĢçının yaĢı otuzu keçmiĢ böyük qızına onun saçlarını səliqə ilə hörməyə icazə verildi. Qadın atasının hörüklərinin uclarına öz Ģahininin lələklərini hörmək istəyəndə, icazə vermədim. Çünki lələklər alıĢıb yana bilərdi; lakin mən bunu qadına izah etmədim, əvəzində dedim ki, qaydalara görə bunu etmək olmaz. Qadın nə etiraz, nə də israr etdi, sadəcə, öz məyusluğunu və narazılığını ifadə etmək üçün baĢını aĢağı əyərək əllərini gicgahlarına sıxdı. Qadın özünü çox ləyaqətlə aparırdı və bu davranıĢı ilə demək olar ki, atasının da özünü eynilə belə aparacağına zəmanət verirdi. Edamın vaxtı çatanda BaĢçı heç bir ləngimədən və etirazsız kamerasından çıxdı. Bəzən biz onların barmaqlarını kameranın dəmir barmaqlıqlarından zorla qoparmalı oluruq – bir dəfə hansısa məhkumun bir, ya da iki barmağını qırmalı olmuĢdum və sınan o barmaqların küt Ģaqqıltısını heç vaxt unuda bilməyəcəyəm, – lakin BaĢçı, Allaha Ģükür ki, elələrindən deyildi. O, YaĢıl Mili inamlı addımlarla keçdi, mənim kabinetimə girdi və orda ġuster ata ilə birlikdə dua etmək üçün diz çökdü. ġuster ata baptistlərin “Cənnət ĠĢığı” kilsəsindən öz köhnə avtomobili ilə məxsusi olaraq gəlmiĢdi. O, BaĢçı üçün bir neçə Zəbur surəsi oxudu. Sakit suların sahilində uzanmağa dair olan surəyə çatanda BaĢçı ağlamağa baĢladı. Lakin bu, heç də pis deyildi, ən azından isteriya deyildi. Birdən ağlıma gəldi ki, www.vivo-book.com
123 o, sakit suyu elə təmiz və elə soyuq təsəvvür edir ki, hər dəfə ondan udum alanda, lap adamın diĢləri qamaĢır. Əslində, onların bir balaca ağlaması mənim xoĢuma gəlir. Onlar bunu etməyəndə narahat olmağa baĢlayıram. Bir çoxları kənardan kömək olmadan ayağa qalxa bilmirlər, lakin BaĢçı bu məqamda da özünü çox ləyaqətli apardı. Düzdür, əvvəlcə bir qədər səndələdi, sanki onun baĢı hərlənirdi. Bunu görən Din onun yıxılmasını əngəlləmək üçün əlini uzatdı, lakin BaĢçı kənardan heç bir yardım almadan müvazinətini düzəltdi və biz yolumuza davam etdik. Demək olar ki, bütün stullar müĢahidəçilər tərəfindən tutulmuĢdu, onlar, dəfn və yas mərasimlərinin baĢlanmasını gözləyən adamlar kimi, astadan öz aralarında söhbət edirdilər. Yalnız bu məqamda Bitterbakın qətiyyəti sarsıldı və addımlayarkən onun ayaqları dolaĢdı. Buna orda oturanlardan birinin, ya da hamısının birlikdə səbəb olduğunu baĢa düĢə bilmədim, lakin onun boğazından çıxan asta iniltini eĢitdim və tutduğum qolunun birdən yüngülcə əsməyə baĢladığını hiss etdim. Gözümün ucu ilə Harri Tervilligerin irəli gələrək Bitterbakın geriyə yolunu kəsdiyini gördüm – Harri bunu Bitterbakın problem yaratmaq xəyalına düĢəcəyi ehtimalına qarĢı etmiĢdi. Mən onun dirsəyini sıxdım və qolunun iç tərəfinə barmağımı taqqıldatdım:
www.vivo-book.com
124 – Sakit ol, BaĢçı, – dodaqlarımı sıxaraq astadan dedim. – Bu adamların əksəriyyəti yalnız sənin ölümü necə qarĢıladığını yadda saxlayacaq, ona görə də onlara bir UoĢitanın ölümü necə qarĢıladığını göstər! O, mənə yanakı baxdı və dinməzcə baĢını yırğaladı. Sonra qızının hördüyü hörüklərindən birini əlinə alıb öpdü. Tər-təmiz silindiyindən, düymələri par-par yanan ən yaxĢı mavi unifromasını, iri dəyirmi papağını geyinmiĢ və təntənəli nizami duruĢla elektrik stulunun arxasında özündən razı bir görkəmlə dayanmıĢ Brutusa baxdım və salam verirmiĢ kimi baĢımı yüngülcə tərpətdim. O da eyni jestlə cavab verdi və Bitterbakın eĢafota çıxmasına yardım etmək üçün irəli bir addım atdı. Heç bir yardıma ehtiyac olmadı. Bitterbakın elektrik stuluna oturmasından heç bir dəqiqə keçməmiĢdi ki, Brutus baĢını azca geri çevirib çiyninin üstündən arxaya asta səslə əmr verdi: “Ġkincini qoĢ”. Birdən iĢıqlar yenə azca solğunlaĢdı, amma sadəcə bir azca – buna xüsusi olaraq diqqət verməsəniz, hiss etməzsiniz. Bu, o demək idi ki, Van Hey, hansısa ağıllının “Meyblin saçlarını qurudan fen” adı verdiyi elektrik açarını aĢağı dartmıĢdı. Dəbilqənin altından boğuq bir səs eĢidildi. Elə həmin an Bitterbak sinəsindəki qısqacları və qayıĢı tarıma çəkərək bir qədər irəli əyildi. Divara söykənmiĢ həbsxana həkimi baĢ verənlərə laqeydliklə tamaĢa edirdi, onun dodaqları bir-birinə sıxıldığından,
www.vivo-book.com
125 ağzının yerində ağ xətt əmələ gəlmiĢdi. Qoca Tut-Tutun məĢq zamanı nümayiĢ etdirdiyi nə dartınmalar, nə də çapalama vardı: sadəcə, kiĢilərin güclü cuĢa gəlmə zamanı ombaları ilə irəli dartındıqları kimi, güclü irəli dartınma. BaĢçının əynindəki köynəyin sinəsindəki düymələr dartılmıĢdı və dartılan düymələrin arasında ətinin zolaqları görünürdü. Sonra isə ətrafa iy yayıldı. Əslində bu iy elə də pis deyildi, amma onun yaratdığı assosiasiyalar xoĢagələn deyildi. Mən nəvəmin evində olanda heç vaxt onların zirzəmisinə enə bilməmiĢəm, baxmayaraq ki, orada mənim nəticəmin Layonel qurğusu vardı və o bu qurğunu öz ulu babasına böyük məmnuniyyətlə göstərmək istərdi. Mən qatarlara qarĢı deyiləm, amma əminəm ki, təxmin edə bildiniz – sevmədiyim Ģey transformatordur. Onun uğultusunu, qızandan sonra verdiyi iyi sevmirəm. Bu qədər uzun illər keçməsinə baxmayaraq, bu iy mənə Kold Mauntini xatırladır. Van Hey otuz saniyə gözləyəndən sonra açarı cərəyandan ayırdı. Həkim durduğu yerdən irəli gəldi və stetoskop ilə qulaq asdı. Hər yanda sükut hökm sürürdü, müĢahidəçilər də öz aralarında söhbət etmirdilər. Həkim qəddini düzəldib tordan içəri baxdı. “Olmadı” – deyərək, bir barmağını sərt Ģəkildə havada fırlatdı. Həkim Bitterbakın döĢündə bir neçə nizamsız ürək vurması eĢitmiĢdi, bəlkə də bu ürək atmaları baĢı kəsilmiĢ toyuğun son çırpınmaları kimi əhəmiyyətsiz idi, lakin heç bir ehtimala yol vermək olmazdı. Cəsədi tunelin yarısına
www.vivo-book.com
126 qədər aparmamıĢ, onun qəfildən ayılaraq arabada oturmasını və tutuĢub yandığını qıĢqırmasını heç kim istəməzdi. Van Hey üçüncünü qoĢdu və BaĢçı elektrik cərəyanın Ģiddətindən yüngülcə qıvrılaraq yenə irəli əyildi. Həkim bu dəfə ona qulaq asandan sonra baĢını yırğaladı. Hər Ģey bitmiĢdi. Biz yarada bilməyəcəyimiz bir Ģeyi dağıtmağın öhdəsindən yenə də uğurla gəlmiĢdik. Edamda iĢtirak edən müĢahidəçilərdən bəziləri yenə asta səslə öz aralarında söhbət etməyə baĢladılar, lakin əksəriyyət baĢını aĢağı dikib döĢəməyə baxırdı, sanki gördüklərindən karıxmıĢdılar. Bəlkə də xəcalət çəkirdilər. Din və Harri xərək gətirdi. Xərəyin bir tərəfindən tutmaq, əslində, Persinin vəzifəsi idi, amma o, bunu bilmirdi və bunu ona deyən də olmamıĢdı. BaĢında hələ də o qara ipək torba olan BaĢçını Brutusla mən xərəyə qoyduq və az qala qaça-qaça onu tunelə açılan qapıdan çıxardıq. Maskanın təpəsindəki dəlikdən tüstü – həddən artıq qalın tüstü – çıxırdı və tüstüdən dəhĢətli dərəcədə iyrənc bir iy gəlirdi. – Aman Allahım, – deyə Persi qıĢqırdı, onun səsi titrəyirdi. – Bu nə üfunətdir, belə? – Bircə yolumdan çəkil və kənarda dur, – deyərək Brutus onu kənara sıxıĢdırıb divardan asılmıĢ odsöndürənə tərəf yönəldi. Bu odsöndürən köhnə tipli olduğundan, onu nasos taxmaq lazım gəlirdi. Bu arada Din torbanı cəsədin baĢından çıxarmıĢdı. Vəziyyət mümkün www.vivo-book.com
127 olandan heç də pis deyildi: Bitterbakın, sadəcə, sol hörüyü nəm yarpaq topası kimi zəif közərirdi. – Fikir vermə, – mən Brutusa səsləndim. Cəsədi katafalka qoymazdan əvvəl meyitin üzündən palçıq kimi yapıĢqan olan kimyəvi kütləni təmizləməyə həvəsim yox idi. Tüstü tam yox olana qədər əlimlə BaĢçının baĢına Ģapalaqlar vurdum (bütün bu vaxt ərzində Persi gözlərini bərəldib mənə baxırdı). Sonra biz cəsədi on iki pilləli pilləkəndən aĢağı endirərək tunelə girdik. Bura zindan kimi soyuq və rütubətli idi; haradasa aramsız su damcılayırdı. Tavandan asılmıĢ kobud tənəkə plafonlu lampaların – bu tənəkə plafonlar həbsxananın emalatxanasında hazırlanmıĢdı – solğun iĢığında avtomobil Ģosesinin altından, on metr dərinlikdən keçən kərpic tunel görünürdü. Tavan əyri-üyrü və nəm idi. Mən hər dəfə tunelə düĢəndə özümü Edqar Ponun personajı kimi hiss edirdim. Orada bizi katafalk – cənazə arabası gözləyirdi. Bitterbakın cəsədini karafalka qoyduq və onun saçlarının daha yanmadığına əmin olmaq üçün mən son dəfə yoxladım. Cəsədin hörüklərindən biri əməlli-baĢlı yanmıĢdı və mən cəsədin baĢının sol tərəfindəki gözəl lentin yanıb külə döndüyünü görəndə təəssüf hissi keçirdim. Persi cəsədin yanağına bir Ģapalaq vurdu. ġapalaqdan çıxan qəfil səsi eĢidəndə hamımız dik atıldıq. Gözləri alıĢıb yanan Persi üzündə lovğa bir təbəssümlə bizə baxandan sonra dönüb nəzərlərini yenə Bitterbaka yönəltdi.
www.vivo-book.com
128 – Əlvida, BaĢçı, – dedi. – Ümid edirəm ki, cəhənnəmdə sənə soyuq olmayacaq. – Toxunma ona, – Brutus dedi, onun qalın və təntənəli səsi tunelin boĢluğunda əks-səda verdi. – O öz cəzasını alıb. Ġndi onun heç kimə borcu qalmayıb. Ona görə də öz əllərini ondan uzaq saxla. – Sən öz iĢinlə məĢğul ol, – Persi cavab verdi, amma Brutus onun üstünə yeriyəndə dərhal geri çəkildi. Geri çəkildikcə Persinin kölgəsi, Edqar Ponun “Morq küçəsində qətllər” hekayəsindəki meymunun kölgəsi kimi arxasınca böyüyürdü. Lakin Persinin yaxasından yapıĢmaq əvəzinə, Brutus katafalkın dəstəyindən tutaraq Arlen Bitterbakı asta-asta tunelin o biri baĢına doğru itələməyə baĢladı. Tunelin çıxıĢında, yolun kənarında saxlanmıĢ maĢın Bitterbakı son səfərinə götürmək üçün gözləyirdi. Katafalkın bərk rezin təkərləri cırıldayırdı, onun kölgəsi əyri-üyrü kərpic divarların səthi ilə sürünürdü. Din və Harri cəsədin ayaq hissəsindəki mələfəni götürüb BaĢçının üzünü örtdülər. Cəsədin üzünün rəngi bütün ölülərin – günahsız və ya günahkar, fərqi yoxdur – üzü kimi artıq saralmağa baĢlamıĢdı.
www.vivo-book.com
129 On səkkiz yaĢım olanda, əmim Pol – mənə də bu adı onun Ģərəfinə qoyublar – miokard – ürəyin əzələ qiĢası – infarktından vəfat etmiĢdi. Anamla atam əmimin dəfn mərasimində iĢtirak etmək üçün məni özləri ilə Çikaqoya aparmıĢdılar. Çikaqoda o vaxta qədər heç vaxt görmədiyim ata qohumlarımla görüĢdüm. Orda təxminən bir ay qaldıq. Bir tərəfdən bu səfər yaxĢı – həm vacib, həm də həyəcan- verici, – digər tərəfdən isə çox xoĢagəlməz idi. Bir qadına vurulmuĢdum və iĢ elə gətirdi ki, on doqquz yaĢım tamam olandan iki həftə sonra o qadın mənim həyat yoldaĢım oldu. Bir axĢam – bütün içim və ağılım (mən hələ tənasül orqanımı demirəm) onun hicranı ilə elə tutuĢub yanırdı ki, lap cızdağım çıxırdı – ona məktub yazmaq qərarına gəldim. Bu məktubu yazdıqca elə hey yazırdım, onun sonu görünmürdü – ağına-bozuna baxmadan, geri qayıdıb nə yazdığımı yoxlamadan bütün içimi bu məktuba tökürdüm, çünki yazdıqlarıma təkrar baxsam,
içimdə baĢ
qaldıracaq ürkəkliyin məni dayandıracağından qorxurdum. Məktubu yazmağa davam etdim və içimdən bir səs belə bir məktubu göndərməyin axmaqlıq olduğunu və bu məktubla öz qəlbimi tamamilə onun ixtiyarına verəcəyimi israrla desə də, mən elədiyi əməlin nəticəsini düĢünməyən uĢaq sadəlövhlüyü ilə bu səsin dediklərini qulaqardına vurdum. Sonralar Cenisin bu məktubu saxlayıb-saxlamadığı haqqında tez-tez düĢünsəm də, bunu öyrənmək marağı ilə çox çırpınsam da, özündən soruĢmağa heç vaxt cürətim çatmadı. Dəqiq bildiyim yalnız bir Ģey var: dəfndən sonra
www.vivo-book.com
130 arvadımın əĢyalarının arasında çox axtarsam da, o məktubu tapa bilmədim, amma bunun artıq heç bir mənası yoxdur. Məncə, bu sualı arvadıma verməkdən məni çəkindirən Ģey o məktubda yazdığım atəĢli sözlərin onun üçün elə də əhəmiyyətli olmadığını görmək qorxusu idi. Məktub dörd səhifədən ibarət idi. Elə düĢünürdüm ki, daha həyatımda heç vaxt bundan uzun bir Ģey yazmaram, amma indi bu yazdıqlarıma bax! Burada nə qədər xatiratlar danıĢmıĢam, amma bu yazımın sonu hələ də görünmür ki, görünmür. Bu hekayəmin belə uzun olacağını bilsəydim, yəqin onu yazmağa heç baĢlamazdım da. Yazı prosesində bu qədər qapıların açılacağı heç ağlıma gəlməzdi, sanki atamın avtomat qələmi adi qələm deyil, bir növ, bütün kilidlərin açarıdır. Demək istədiyimə ən yaxĢı misal elə o siçandır – Paroxod Billi, Mister Cinqlz, YaĢıl Mildəki siçan. Bu yazıya baĢlamazdan öncə bu siçanın (bəli, məhz bu siçanın) nə qədər vacib birisi olduğunu dərk etmirdim. Məsələn, Delakrua gəlməzdən öncə onun Delakruanı necə axtarması... – mən bu xatiratlarımı yazıya almağa, keçmiĢi xatırlamağa baĢlamazdan əvvəl belə bir fikrin ağlıma gələcəyini heç vaxt düĢünməmiĢdim. Demək istədiyim odur ki, Con Koffinin hekayəsini sizə danıĢmaq üçün nə qədər keçmiĢə qayıtmalı olacağımı, ya da çarpayıya sığmayan iri ayaqları döĢəməyə qədər sallanan bu nəhəng adamı kamerada nə qədər saxlamalı olacağımı təsəvvür belə etmirdim. Sizin onu unutmanızı istəmirəm. Ġstəyirəm ki, siz onun kameranın tavanına baxa-baxa çarpayıda necə uzandığını, iri əlləri ilə
www.vivo-book.com
131 üzünü örtərək səssiz-səmirsiz göz yaĢları axıda-axıda necə ağladığını xəyalınızda canlandıra biləsiniz; istəyirəm ki, siz onun hıçqırığa bənzər iniltilərini və ara-sıra çəkdiyi ahları eĢidə biləsiniz. Bu səslər bəzən bizim “E” blokunda eĢitdiyimiz can çəkiĢmə və peĢmançılıq səsləri kimi kəskin deyildi; bu səslərdə, onun nəmli gözlərində olduğu kimi, bizim eĢitməyə vərdiĢ etdiyimiz ağrı-acı çalarları yox idi. Müəyyən mənada – indi deyəcəklərimin son dərəcə ağılsız səslənəcəyini baĢa düĢürəm, əlbəttə, baĢa düĢürəm, lakin içində nə hiss etdiklərini deməkdən çəkinəcəksənsə, onda bu uzunluqda bir hekayəni yazmağın heç bir mənası yoxdur – hə, bəzən mənə elə gəlirdi ki, o, bütün dünyanın dərdini çəkir: elə böyük dərd ki, hansısa bir yolla onu yüngülləĢdirmək mümkün olsun. Hərdənbir, hamı ilə danıĢdığım kimi, oturub onunla söhbət edir (əvvəllər də söylədiyim kimi, məhbuslar ilə söhbətlər bizim iĢimizin ən vacib cəhətlərindən biri idi) və ona təskinlik verməyə çalıĢırdım. DüĢünmürəm ki, nə vaxtsa ona təskinlik vermək mənə müyəssər olub, çünki rəyimin bir hissəsi onun əzab çəkməsindən sevinirdi, yəqin məni baĢa düĢürsünüz. Ġçimdən bir hiss onun əzab çəkməyi haqq etdiyini deyirdi. Bəzən qubernatora zəng edib, ondan edamı bir qədər təxirə salmasını xahiĢ etmək (ya da Persinin ona zəng etməsini; axı Persi onun qohumu idi, mən yox) istəyirdim. “Biz onu hələlik yandırmamalıyıq, – mən deyərdim. – Onun
|