Spirt ishlab chiqarish texnologiyasi

5 – Laboratoriya ishi.
AMILOLITIK FAOLLIKNI ANIQLASH.
Ishdan maqsad:
Ferment
preparatlarining amilolitik 
aktivligini aniqlash.
Kerakli asboblar:
100 ml xajmli kolba, probirkalar, shtativ, 
pipetkalar, fotoelektrokolorimetr, termostat, suv 
xammomi.
Reaktivlar:
Ferment preparati, atsetat bufer eritmasi, 1% li 
kraxmal eritmasi, ishchi yod eritmasi,
Nazariy qism.
Ferment preparatlarining amilolitik aktivligi (AS) kolorimetrikyodometrik 
metod bilan aniqlanadi. Bu metodning asosida fermentativ reaksiya tezligi xisobiga 
gidrolizlangan kraxmal miqdorini aniqlash yotadi.
Amilolitik aktivlik deb - fermentlarning kraxmalni asosan dekstrinlar va 
qisman oligosaxaridlarga parchalash qobiliyatiga aytiladi. Bu aktivlik asosan muxitda 
alfa-amilaza fermenti mavjud bo‘lganda yuzaga keladi. Aktivlik AS 1 gr 
maxsulotdagi shartli birlikda o‘lchanadi. 1 birlik amilolitik aktivlik deb - aniq 
belgilangan sharoitda 1 gr erigan kraxmalni turli molekulyar massadagi 
dekstrinlargacha gidrolizini katalizlash uchun sarflangan ferment miqdori tushuniladi. 
Kraxmalni gidrolizlanish darajasi kolorometrik-yodometrik metod bilan aniqlanadi.
Ishning borishi:
Kraxmalni gidrolizlashda fermentativ reaksiya belgilangan sharoitda: xarorat 
30
0
C, pH muhiti 4,7 - 4,9, reaksiya davomiyligi 10 min, reaksiya muxitining xajmi 
15 ml. Analiz uchun 2 ta probirka olinadi va xar biriga 10 ml substrat solinadi, 
so‘ngra 30
0
C harorat ultratermostatda 5-10 min ushlanadi. So‘ng probirkalarni 
termostatdan olmay turib, birinchisiga 5 ml distillangan suv (kontrol namuna), 
ikkinchisiga 5 ml ferment eritmasi solinadi (aniqlanadigan namuna) probirkani 
yaxshilab aralashtiramiz va 10 daqiqa ultratermostatda ushlanadi. SHundan so‘ng 
probirkalar termostatdan olinadi va 50 ml yod eritmasi bo‘lgan probirkaga 0,5 ml dan 
quyiladi va aralashtiriladi.
Reaksiya maxsulotlari yod bilan reaksiyaga kirishadi va natijada kontrol eritma 
ko‘k rangda, aniqlanadigan eritma siyoxrang-jigar rangga kiradi. Eritmalarning optik 
zichligi FEK da kyuvetalarning qalinligi 10 mm va to‘lqin uzunligi 630-670 nm 
diapazonda o‘lchanadi.

---

10 
Bunda ikkita optik zichlik qiymati olinadi: kontrol eritmaning optik zichligi D
1
, 
aniqlanadigan optik zichligi D
2.
Gidrolizlangan kraxmal massasi quyidagi tenglamada 
aniqlanadi.
bu erda: D
1 
- kontrol eritmaning optik zichligi;
D
2
- aniqlanadigan eritmaning optik zichligi; 0,1 - analiz 
uchun olingan kraxmal massasi, gr.
Agar gidrpolizlangan kraxmal miqdori 0,02 dan kichik yoki 0,07 gr. dan ko‘p bo‘lsa, 
analiz qaytadan bajariladi va ferment eritmasini suyultirish darajasi oshiriladi yoki 
kamaytiriladi. Agar reaksiya natijasida gidrolizlangan ferment miqdori 0,02-0,07 gr. 
orasida bo‘lsa, amilolitik ferment aktivligi quyidagi formulada aniqlanadi.
AS = (6,889 m – 0.02939)10
3
/m
1
,
bu yerda: 6,889 va 0,02939 ekperiment yo‘li bilan olingan koeffitsientlar; m –
gidrolizlangan kraxmal massasi; m
1
- reaksiya muxitidagi ferment massasi, mg.