«маgistratura məRKƏZİ»

Şəxsiyyət və qrup arası münaqişələr. Xottorn eksperimentlərinin göstərdiyi kimi, istehsal qrupları davranış normalarını müəyyən edirlər. Hər kəs onlara riayət etməlidir ki, qeyri-formal qruplara daxil ola bilsin və özünün sosial tələbatların ödəyə bilsin. Lakin qrupun gözləntiləri ayrıca şəxsin gözləntiləri ilə üst-üstə düşmürsə burada münaqişə baş verə bilər. Məsələn, qrup üzvlərindən biri çox pul qazanmaq və bunun üçün də növbədən kənar işləməyə razıdırsa, qrup bunu neqativ davranış kimi qiymətləndirə bilər. Əgər qrup üzvü qrupun mövqeyindən fərli bir mövqe tutarsa o zaman münaqişə baş verər. Məsələn, əgər iclasda məhsul satışının həcminin artırılması müzakirə olunursa, əksəriyyət qiyməti endirməyi təklif edəcəkdir. Bir işçi isə qətiyyətlə sübut etməyə çalışacaq ki, qiymətin endirilməsi gəlirləri azaldacaq həmçinin alıcıda belə fikir oyadacaq ki, bu firmanın malları rəqib mallardan ucuzdursa deməli keyfiyyəti də aşağıdır. Beləliklə də, həmin işçini təşkilatın taleyi yaxından maraqlandırsa belə, qrupun fikrinə zidd olmağı konfliktə səbəb olacaqdır. Analoji konflikt rəhbərin vəzifə öhdəlikləri ilə əlaqədar baş verə bilər: istehsalatı yüksəltmək və təşkilatın qayda və qanunlarına əməl etmək üçün rəhbər dissiplin xarakterli tədbirlər həyata keçirə bilər ki, o da tabeçilikdə olanlar tərəfindən yaxşı qarşılanmaz. O zaman qrup cavab zərbəsi endirərək, rəhbər olan münasibətini dəyişdirə və ya əmək məhsuldarlığını aşağı sala bilər.

qrup

şəxsiyyət şəxsiyyət

şəxsiyyət

Şəkil.1.3. şəxsiyyət və qrup arası münaqişənin sxemi.

Qruplararası münaqişə - Təşkilat çoxsaylı qruplardan ibarətdir. Bunlar formal və qeyri formal qruplardır. Hətta ən yaxşı təşkilatlarda belə bu qruplar arasında münaqişələr meydana çıxa bilər. Rəhbərin onlara qarşı ədalətsiz davrandığını düşünən qeyri-formal qruplar sıx birləşə və əmək məhsuldarlığını aşağı sala bilərlər. Məsələn Xottorn eksperimentlərində işçilər birləşərək rəhbərliyin müəyyən etdiyi normaları aşağı saldılar. Qruplararsı konfliktin ən populyar nümunəsi isə rəhbərlik və həmkarlar ittifaqının daimi konfliktidir. Təəssüf ki, qruplarası münaqişənin daha bir nümunəsi fəhlə və qulluqçu kateqoriyasından olan işçilərin konfliktidir. Belə ki qulluqçu kateqoriyası əsasən idarəetmə vəzifələrini həyata keçirirlər,onlar daha savadlı, gəncdirlər və texniki jarqonlardan tez-tez istifadə edirlər. Bu da ünsiyyətdə çətinliklər yaratdığı üçün toqquşmaya səbəb olur.

şəkil.1.4. qruplarası münaqişənin sxemi