Mövzu:29 Mədəni nitqin etiketləri Plan: 1,Etiket haqqında 2.Müraciət etiketləri 3.Görüşmə etiketləri 4.Təbrik etiketləri 5.Vidalaşma etiketləri Adamlar onları əhatə edənlərlə ünsiyyətdə müxtəlif məqsədlərlə əksəriyyətin
işlətdiyi bir sıra ifadələrdən istifadə edirlər ki, onların böyük bir qismini mədəni
danışığın etiketləri təşkil edir. Etiket fransızca etiquette sözündən olub mənası
mərasim, təsrifat deməkdir. Vaxtilə monarx saraylarında, diplomatik dairələrdə və s.
davranış qaydaları etiket adlanırdı. Hal-hazırda hər hansı bir cəmiyyətdə qəbul edilmiş
davranış və nəzakət formalarına da etiket deyilir. Xalqımızın milli təfəkkürünə,
etnoqrafiyasına, ənənələrinə uyğun işlənilən bu ifadələr, hazır nitq modelləri bütün
hallarda adamları razı salır, onlarda xoş ovqat yaradır, müsahibin fəaliyyətini
istiqamətləndirir, qarşılıqlı anlaşmanı təmin edir. Dilimiz belə ifadələrlə zəngindir.
Adamların gündəlik nitq fəaliyyətində onların dünyagörüşü, savad dərəcəsi, dilə şüurlu
münasibətindən irəli gələn rəngarəng ifadələr tez-tez işlədilir.
Müxtəlif nitq situasiyalarında, ünsiyyətin bütün formalarında(məsələn, müraciət,
görüşmə, ayrılma, yolasalma, təbrik, alqış, telefon danışığı və s.) işlədilən belə söz,
ifadə və cümlələrdən, formullardan bir neçəsini nümunə göstərək.
1. Kömək etmək, qulluq göstərmək məqsədilə : İcazə verin kömək edim; Siz əziyyət
çəkməyin, bunu mən edərəm; Qulluğunda olum; Sizə kömək etmək lazımdır?; Köməyə
ehtiyacınız varmı?; Mən sizi eşidirəm; Cavab verməyə tələsməyin, bir qədər fikirləşin;
Sizi narahat edən nədir?; Sizə nə kömək edə bilərəm?; Nə buyurursunuz? və s.
2. İş gördürmək, soruşmaq, üzrxahlıq etmək məqsədilə: İnciməyin, sizə zəhmət
verəcəyəm; əgər mümkünsə; zəhmət olmasa; Buyruq olmasın; vaxtınız varsa; imkanınız
olsa; Sizə əziyyət olacaq; Sizi yormayım; Rica edirəm danışın; Lütfən söyləyin; Üzr
istəyirəm; Əvvəlcədən minnətdarlığımı bildirirəm və s.
