oolitli dəmir filizini ,
sideriti, limoniti piriti , göstərmək olar.
Oolitli dəmir filizi diametri 0,2-1,5 mm olan hematit və ya lımonit oolitlərin
toplanmasından əmələ gəlir.
Siderit müxtəlif tipli çökmə süxurlarda möhtəvilər, az hallarda isə laycıq və
linzalar əmələ gətirir.
Üzvi yolla əmələ gəlmiş süxurlar (orqanogen süxurlar). Üzvi süxurlar müxtəlif tipli orqanizmlərin həyat fəaliyyətinin məhsulu olub,
kimyəvi tərkiblərinə görə karbonatlara, silisitlərə və kaustobolitlərə bölünür.
Əhəngdaşını və tabaşiri karbonatlı süxurlara misal göstərmək olar.
Üzvi əhəngdaşı kifayət qədər möhkəm, çox vaxt məsaməli və müxtəlif
boşluqlan olan sementlənmiş süxurdur. Əsasən dəniz orqanizmləri qalıqlarının
toplanmasından əmələ gəlir. Abşeron əhəngdaşıları bunlara misal ola bilər. Bu
süxurlar onları əmələ gətirən orqanizm qalıqlanna görə fərqlənir. Bunlardan
braxiopod, foraminifer, mərcan və s. əhəngdaşlannı göstərə bilərik.
Üzvi əhəngdaşların tərkibində bitum birləşmələri olarsa, bunlara
bitumlaşmış əhəngdaşılar deyilir. Bu növ süxurları yandırdıqda zəif neft iyi ifraz
olunur. Qarışıqlarından asılı olaraq rəngləri ağ, tünd-boz, ya qara olur.
Üzvi əhəngdaşılar xlorid turşusunda asanlıqla qaynayır.
Tabaşir yumşaq, ovulan, adətən, ağ, bəzən sarımtıl rəngli, HCl-da şiddətlə
qaynayan xırda orqanizm qalıqlarının toplanmasından əmələ gəlir (60-70%-ni
plankton orqanizmlər təşkil edir).
Silisli üzvi süxurlardan diatomitləri, trepelləri və opokları göstərmək olar.
Diatomit, mikroskopik diatomit su yosunları qalıqlarının toplanmasından əmələ
gəlmiş süxurdur. Sarımtıl rəngli, nisbətən məsaməli, yüngül, yumşaq, ovulan və
zəif sementləşmiş təbaşirəoxşar süxurdur. Tabaşirdən fərqli olaraq HC1
məhlulunda qaynamır.
Trepel (tripolit) xarici görünüşünə görə diatomitdən fərqlənməyən və
mikroskopla görünən incə opal dənəciklərdən təşkil olunmuş orqanogen
silislərdən törəmə yolla əmələ gəlmiş süxurdur.
