F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
III oxucu: Jül Vernin məşhur əsərlərindən biri də “İyirmi min
lyö su altında” romanıdır. Bu əsərin qəhrəmanı kapitan Nemo (latın dilində “Heç kəs” deməkdir) da digər romanların qəhrəmanları kimi, dərin biliklərə malik, möhkəm iradəli, azadlıqsevər, insanpərvər bir adamdır. Bütün roman boyu bu sirli qəhrəmanın kimliyini müəyyən etmək mümkün olmamışdır. Ancaq yazıçının başqa bir əsərində – yuxarıda haqqında bəhs edilən “Sirli ada” romanının son fəsillərində onun şəxsiyyətinə aydınlıq gətirilmişdir. Məlum olmuş ki, bu mənşəcə hindistanlı olan şahzadə Dakkar (onun əsil adı belədir) – Avropada hərtərəfli təhsil almış çox istedadlı, hətta dahi adamdır. Təhsilini başa vurub vətənə qayıdan şahzadə burada ingilis ağalığına qarşı üsyan qaldırmış və həmin üsyana başçılıq etmişdir. Üsyançılar məğlubiyyətə uğramış, şahzadə Dakkarın silahdaşları və bütün ailə üzvləri həlak olmuşdur. Dünyada baş verən şərdən yaxa qurtarmaq məqsədilə, azadlığın və müstəqilliyin mənasını dərk edə bilməyən insanlara dərin nifrət hissi bəsləyən Dakkar nəhəng gəmi hazırlamış və okeanda, su altında özünə sığınacaq tapmışdır. Dünya okeanının və sualtı aləmin sirlərinin, fauna və florasının tədqiqi ilə məşğul olan bu dahi alim elm sahəsində böyük nailiyyətlər əldə etmiş, hətta dövrünün elmi nailiyyətlərini xeyli qabaqlamışdır. İşıqlı dünyanın qayda-qanunlarına etiraz edən, ümumiyyətlə, bəşəriyyətdən üz çevirən bu böyük alim insanlar arasına 14 qayıtmaqdan boyun qaçırmışdır. Azadlıq aşiqi olan bu insan dara düşən, müstəqillik uğrunda mübarizə aparan adamları darda qoymamış, imkan düşən kimi onlara yardım əlini uzatmışdır. IV oxucu: “İyirmi min lyö su altında” romanında kapitan Nemonun ən yaxşı insani keyfiyyətləri göstərilmişdir. Romanın əvvəlində aydın olur ki, dünya okeanlarında indiyə qədər elmə naməlum nəhəng bir varlıq üzmüş, bu məxluq ona hücum edən balina ovçularını, hətta nəhəng gəmiləri belə məhv etmiş, yavaş-yavaş onun adı ətrafında əfsanələr yaranmağa başlamış, ən cəsarətli dənizçiləri belə vahiməyə salmışdır. Onu görənlər “müəmmalı canlını” çox nəhəg yırtıcı balinaya, kitə və bunlara bənzər hansısa varlığa oxşatmışlar. Nəhayət, cəsarətli adamlar tapılmış və onlar “Avraam Linkoln” gəmisi ilə həmin sirli məxluqun axtarışına çıxmışlar. Təcrübəli dənizçilərin daxil olduğu gəmi heyətinə görkəmli təbiətşünas alim Pyer Aronaks, onun nökəri Konsel və balina ovçusu Ned Lend də qoşulmuşdur. “Nautilus” la qarşılaşan “Avraam Linkoln” gəmisi məğlubiyyətə uğramış, adları çəkilən qəhrəmanlardan başqa bütün gəmi heyəti həlak olmuşdur. Təsadüf nəticəsində sağ qalan bu qəhrəmanları “Nautilus” un kapitanı Nemo xilas etmiş və onlar qeyri-adi gəmidə əsir kimi yaşamaq məcburiyətində qalmışlar. Dəniz və okeanlarda yaşayan canlılar haqqında ciddi tədqiqatlar aparan Aronaks heç də özünü burada əsir kimi hesab etməmişdir. “Naitilus” da səyahət edən alimə öz tədqiqatlarını davam etdirmək üçün göydəndüşmə imkanlar yaranmış və eyni zamanda, təsadüfən düşdüyü gəminin kapitanının da böyük elmi tədqiqatlar aparması onun ürəyindən olmuşdur. V oxucu: Romandakı hadisələr Pyer Aronaksın dilindən danışılmışdır. Kapitan Nemonun müəmmalı həyatı onu narahat etsə də, elmi qabiliyyəti və yüksək insani keyfiyyətləri Aronaksda ona qarşı rəğbət hissi yaratmışdır. İnsanlardan küsməsinə, bəşəriyyətə qarşı barışmaz mövqedə dayanmasına 15 baxmayaraq, kapitan Nemo alicənab adamdır, böyük elmi kəşflər edib, ən görkəmli alimlərin belə, nail ola bilmədiyi elmi zirvələri fəth etmişdir. Onun yaratdığı gəmi qeyri-adi qüvvəyə və imkanlara malikdir. Həmin gəmi ilə dünya ətrafında səyahət etmək, onun köməyi ilə dəniz və okeanlarda yaşayan bütün canlı aləmin sirli həyatını öyrənmək mümkün olmuşdur. Bu aləm isə həddən artıq əsrarəngiz və zəngindir. Kapitan Nemo gəminin sayəsində su altında qalan, ancaq müəyyən kitablarda haqqında məlumat verilən əfsanəvi Atlantidanı aşkar etmişdir. Geniş müşahidə qabiliyyətinə və obyektivlik hissinə malik olan Aronaks kapitan Nemonun bütün xidmətlərini görmüş və düzgün qiymətləndirmişdir. Kapitan Nemo həm də böyük var-dövlət sahibidir. O, müxtəlif dövrlərdə qəzaya uğramış gəmilərdəki xəzinələri ələ keçirsə də, onları öz elmi ixtiraları üçün və ehtiyacı olan insanlara xərcləmişdir. Jül Vernin yaşadığı dövrdən xeyli zaman ötsə də, onun “İyirmi min lyö su altında” romanında təsvir etdiyi bizim yaşadığımız planetin sualtı dünyası, bir elə də dəyişməmişdir. Yerüstü dünyadan fərqli olaraq, sualtı aləm daha gec dəyişir. Bu gün elm və texnika kifayət qədər inkişaf etmiş, Jül Vernin elmi-fantastik formada, fərziyyələr əsasında Aya səyahət etmək fikri artıq çoxdan reallaşıb və mövcud elmi-texniki tərəqqi bir çox mənada Jül Vernin fantastikasını üstələmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Jül Vernin elmi-fantastik romanları çox gözəl bədii əsərlər olmaqla yanaşı, özlərində hədsiz qiymətli elmi fikirlər, fərziyyələr, hətta elmi kəşf səciyyəli məlumatlarla zəngindir. Dünyanın bir çox görkəmli alimləri gənclik və yeniyetmə yaşlarında həmin romanları bədii əsər kimi ləzzətlə oxumasalar da, sonralar o əsərlərdə ifadə olunan çoxsaylı ideyalar onların böyük elmi kəşflər etməsinə səbəb olmuşdur. |