European neighborhood and partnership instrument fast countries forest law enforcement and covernance II program
Yüklə 22,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
və siqaret kötüyü meşə yanğınına səbəb
olur. Bununla əlaqədar insanlarda meşəyə qayğıkeş münasibətin tərbiyə edilməsi, yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının təbliğ edilməsi bu sahədə yanğınlara qarşı profilaktik tədbirlərin əsas hissəsidir. Təbii meşə yanğını təhlükəsi təbii mənbə- lərdən yaranır. Bu daha çox meşəçilərdən asılıdır. Yanğın əleyhinə meşə quruluşu işləri və xüsusi tədbirlər vasitəsilə yanğın təhlükəsini azaldır, yanğının yayılmasının qarşısını alır, insan qüvvəsinə və vəsaitə qənaət edir. Yanğın əleyhinə meşə quruluşunun əsas elementlərindən biri yanğın əleyhinə sədlərdir: minerallaşdırılmış zolaqlar, xəndəklər və s. Bunların əsas vəzifəsi yanğının qarşısını almaqdır. Aşağıdan yerüstü yanma zamanı minerallaşmış zolaqlar, yuxarıdan (çətirdən) yanma zamanı sədlər, xəndəklər daha effektiv tədbirlər hesab olunur. Qoruyucu zolaqların eni zolağın digər hissəsində olan alışa bilən materialların yanmasının qarşısını almalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, yanğın əleyhinə çəkilən sədlər meşə yanğınının söndürülməsinə yardım edir, lakin onu əvəz etmir. Buna görə də yanğın əleyhinə sədlər sistemi, konkret ərazidə dayaq zolaqları şəbəkəsi kimi nəzərdən keçirilməlidir. Meşə yanğınlarına qarşı profilaktika tədbirləri əsas etibarı ilə əhali arasında marifləndirmə işləri və təşkilatı-texniki tədbirlər kompleksi vasitəsilə həyata keçirilir. Aydındır ki, iqtisadi və ekoloji nöqteyi-nəzərdən meşə yanğınlarının qabaqcadan qarşısının alınması alovun söndürülməsinə və nəticələrinin aradan qaldırılmasına nisbətən daha önəmlidir. Əhalinin iştirakı ilə yanğın əleyhinə mübarizə tədbirlərinin və meşə yanğınlarının profilaktikası tədbirlərinin əsas tərkib hissələri aşağıdakılardır: • vətəndaş məsuliyyətinin və ekoloji mədəniyyətin tərbiyə edilməsi; • meşədə düzgün davranış qaydalarına və yanğın təhlükəsizliyə riayət edilməsi; • müntəzəm yanğın əleyhinə təbliğat işlərinin aparılması, ictimaiyyətin meşə- lərin qorunmasında iştirakı; • könüllü yanğından mühafizə dəstələrinin yaradılması və bu dəstələrin meşələrin yanğından qorunmasında iştirakı; • meşələrin mühafizəsinə ictimai nəzarət. Meşə yanğınlarının profilaktikası meşə yanğınları ilə mübarizə sisteminin xüsusi yanaşmalar, üsullar və maddi-texniki vəsait tələb edən tərkib hissəsidir. Bu tədbirlərin həyata keçirilməsində Fövqəladə Hallar Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, ictimai təşkilatlar və s. yaxından iştirak edirlər. Bütün bu işlər fasiləsiz və məqsədyönlü olmaqla əhalinin müxtəlif yaş kateqoriyaları və sosial statusu nəzərə alınmaqla il boyu aparılır. Meşə yanğınlarının profilaktik tədbirləri: • meşələrin yanğından mühafizəsi sis- teminin mühüm tərkib hissəsi olub əhali arasında məqsədyönlü işlərin aparılmasında dövlət orqanlarının və xüsusi meşə yanğınlarından mühafizə dəstələrinin fəaliyyətinə əsaslanır; • elmi cəhətdən əsaslandırılaraq, sistemli surətdə əhalinin müxtəlif yaşlı, sosial səviyyəli və kateqoriyalı qruplarına yönəldilir; • il boyu müntəzəm və fasiləsiz olaraq təbliğatın bütün növlərinin tətbiqi, infor- masiya və psixoloji təsir vasitələri ilə əhalini fərdi və kütləvi qaydada meşə yanğınlarının qarşısının alınmasında və ləğv olunmasında fəal iştiraka təşviq edir; • ictimaiyyətin iştirakı və KİV-nin bütün növləri vasitəsilə dövlət və qeyri- hökumət təşkilatlarının birgə əməkdaşlığı ilə həyata keçirilir; • xüsusi təlim keçmiş və təcrübəli mütə- xəssislər tərəfindən yerinə yetirilir. 48 Əhalinin sosial qruplarının meşə yanğınlarına münasibəti İnsanlar hələ qədim dövrlərdən meşənin əhəmiyyətini dərk edərək, onu yanğından qorumağa səy göstərmişlər. Lakin çox vaxt əhali yalnız yaşadığı ərazidəki meşələr barədə düşünərək qlobal miqyasda onun taleyi ilə maraqlanmamışdır. Yalnız son dövrlərdə meşə- lərin iqlim tənzimləyici, mühit yaradıcı, su və torpaqqoruyucu əhəmiyyətinin dərindən dərk edilməsi bəşəriyyətin meşələrə diqqətini artırmışdır. Bu anlayış yeni dünyagörüşünün formalaşmasına, şüurun ekolojiləşdirilməsinə imkan yaradır. Planetin yaşıl örtüyü olan meşələrin antro- pogen amillərin təsiri altında zərər çəkməsi bütün biosferə təsir edir. Antropogen mənşəli meşə yanğınlarının əsas səbəbi qəsdən və ya təsadüfi yandırma hallarıdır. Təbiətə qarşı belə aqressiv hərəkətlərin səbəblərini araşdırmaqla əhalinin ekoloji maarifləndirilməsinin əsas istiqamətlərini müəyyən etmək olar. İnsan cəmiyyətinin formalaşdığı ilk gün lər- dən oda münasibət dəyişməz olaraq qalmışdır. Odu əldə edən insan soyuqdan qorunmaqla yanaşı, özünü düşmənlərdən müdafiə etməyə, ova çıxmağa imkan tapmışdır. Oda hakim olmaq ibtidai insanlara həyat uğrunda mübarizədə bir çox üstünlüklər vermişdir. Eyni zamanda bu güclü silah insanları aqressiv hərəkətlərə də vadar etmişdir. Yəqin ki, bəzi yeniyetmələrin məqsədsiz olaraq otu yandırması sadəcə, onların öz şəxsi üstünlüklərini nümayiş etdirmək istəyindən irəli gəlir. Məhz belə məqsədsiz yanğınlar meşələrə həddindən artıq zərər vurur. Çünki qəsdən yandırma halları çox vaxt təhlükəli sahələrdə baş verir. Meşədə tonqal yalnız qida hazırlamaq üçün deyil, həm də müvəqqəti sığınacaq yerini isitmək üçün qalanır. Qaçaqmalçılıqla məşğul olan insanların oduncaq ehtiyatlarından istifadə edərək kömür hazırlamaq məqsədilə qəsdən ağacları yandırması düşünülməmiş addım olaraq cinayətkarlıq kimi qiymətləndirilir. Bu qanunsuz hərəkətlər təbiətə qarşı düşmənçilik hisslərini artırır. Çox vaxt insanlar sosial mühitin neqativ təsiri altında ətraf mühitə laqeyd münasibət bəsləyir. Bir çoxları məsuliyyətdən yayınaraq şahid olduqları ekoloji pozuntunun qarşısını almaq əvəzinə, problemin həllini əlaqədar dövlət qurumlarının üzərinə atırlar. Digər tərəfdən cəmiyyətdə bəzi halarda kriminal hadisələrə meyillilik, zorakılıq və cinayətkarlıq hadisələri insanları neqativ hallar barədə düşündürməklə, onların ümidsizliyə qapılma- sına səbəb olur. Bütün hadisələrin təsadüfən baş verdiyini ehtimal edənlər də az deyildir. Problemin həllində “bəlkə ötüb keçər” deməkl ə hadisələri öz axarına buraxmaqla bəzən çox ciddi səhvlərə yol verilir. Bəzi insanlar meşəni tükənməz sərvətlər mənbəyi hesab edərək, meşələrin qırılmasına və yaxud meşə yanğınlarına bir o qədər də əhəmiyyət vermirlər. Təbiətdən uzaqlaşdıqca bu insanlar getdikcə biganələşir, meşə ehtiyatlarının bərpa olunmasının qayğısına qalmırlar. Təbiətə istehlakçi və amansız münasibət qırılmış meşə sahələrinin, qurudulmuş bataqlıqların, yanmış meşəliklərin sayının artmasına səbəb olur. Yalnız öz təhlükəsizliyini düşünən belə insanların laqeyd münasibətini aradan qaldırmaq üçün meşə yanğınlarının insan həyatı və sağlamlığı üçün fövqəladə dərəcədə təhlükəli olmasını təbliğ etmək vacibdir. Bəzi hallarda insanlarda belə bir fikir formalaşır ki, ekoloji problemlər həddindən artıq çoxdur və bu problemlərə vaxt ayırmağa dəyməz. Burada qorxu hissi və laqeydlik də öz təsirini göstərir. İnsanlar gərginlikdən, narazılıq və xoşagəlməz hallardan yan keçərək problemlərin həllinə qatılmaq istəmirlər. Buna görə də böhran vəziyyətlərində müəyyən səriştəyə və bacarığa malik olmayan insanlar fəaliyyətsiz qalırlar. 49 Bir sıra sosial amillər də problemin dərinləşməsinə səbəb olur. Çox vaxt meşəyə istirahətə gələn insanlar zərərli vərdişlərindən əl çəkməyərək spirtli içkilərdən və siqaretdən istifadə edirlər. Bu vəziyyətdə insanlar odla ehtiyatsız davrandıqda yanğın hadisəsinə yol verilir. Ərazidə yaşayan əhalinin az təminatlı təbəqələri də, xüsusən uşaqların adi dəcəlliyə görə yanğın hadisəsi törətməsi ehtimalı çox yüksəkdir. Gənclərin meşədə gəzinti zamanı nəzarətsiz qalması nəticəsində dağıdıcı hərəkət- lərə meyilliliyin artması da risk amillərinə aiddir. Bütün bu amillərin qarşısını almaq üçün müasir qloballaşan dünyada ekoloji hərəkatın genişlənməsi, ekoloji biliklərin və mədəniyyətin sürətlə yayılması da diqqəti cəlb edir. XX əsrin ortalarında yaradılmış və ətraf mühitin müdafiəsinə yönəldilmiş müxtəlif hərəkatlar cəmiyyətdə laqeydliliyi dəf edərək birgə səylərlə ekoloji problemlərdən çıxış yollarını arayır. Təbiətin mühafizəsi sahəsində fəaliyyət göstərən insanlar canlı orqanizmlərin bir- biri ilə və ətraf mühitlə qarşıllıqlı əlaqəsini öyrənməklə Yer üzərində həyatın - canlı və cansız aləmin vəhdəti olduğunu təbliğ edirlər. Buna görə də sənayeləşmənin biosferə neqativ təsirinin aradan qaldırılması, təbiətin yalnız insana xidmət üçün yaranmadığı barədə anlayışın formalaşması problemlərin qarşısını almağa yardlım edir. 1990-cı illərdə insana və onun fəaliyyətinə münasibətdə sərt mövqedə duran radikal cərəyanlar öz növbəsini sosial ekologiyaya verdi. Sosial ekologiya cəmiyyətin davamlı inkişafı mövqeyindən çıxış edərək insanların təbii obyektlərlə harmonik birgə yaşayışı ideyasına istinad edir. Bir sıra təbiəti mühafizə təşkilatlarının fəaliyyəti nəticəsində və BMT-nin Baş Assambleya sının qərarı ilkə 1992-ci ildə Rio- de Janeyro şəhərində keçirilən ətraf mühit və inkişaf üzrə beynəlxalq konfransda qəbul olunmuş Davamlı İnkişaf Konsepsiyası yeni dünya nəzəriyyəsidir. Yeni strategiyanın əsas qayəsi bəşəriyyətin kəmiyyətcə artımından keyfiyyətli inkişafa keçiddir. Yeni konsepsiya üzrə təbiətə münasibətin köklü dəyişməsi, o cümlədən, meşələrə və digər obyektlərə etinasızlığın aradan qaldırılması nəticəsində meşələrin kortəbii istifadəsinin də qarşısını almaq məqsədilə dünya ölkələrində mühüm tədbirlər həyata keçirilir. Əhalinin müxtəlif təbəqələri məşğuliyyət növünə, sosial durumuna, həyat tərzinə, cəmiyyətdə mövqeyinə görə fərqlənir. Bu sosial fərqlər insanların meşə yanğınlarına münasibətini təyin edir. Müxtəlif sosial qruplar meşələrin qorunmasında müxtəlif səviyyədə iştirak etməyə hazırdır. Ayrı-ayrı yaşayış məntəqələrində bu qrupların maraq və fəallığı eyni cür deyildir. Buna görə də bu sahədə fəaliyyəti əhalinin tərkibinə əsaslanaraq qurmaq lazımdır. Bu məqsədlə insanların münasibətini öyrənmək üçün anket sorğusu, müşahidələr və s. aparılır. Bir sıra xarici ölkələrdə sosial-demoqrafik təhlil göstərir ki, insanlar daha çox yay aylarında meşə məhsullarını (göbələklər, giləmeyvələr, dərman bitkilərini) toplamaq üçün meşədə olurlar. Bundan sonra istirahət, balıqçılıq, təsərrüfat işləri və ovçuluq məqsədləri sada- lanır. Əsasən, 20 yaşdan yuxarı gənclər meşəyə istirahət (turizm, gəzinti), nisbətən yaşlı sakinlər meşə məhsullarını toplamaq üçün gedirlər. Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, meşədə kişilər daha çox, ayda 21 saat, qadınlar isə ayda 5 saat vaxt keçirirlər. Meşədə olan insanların əksəriyyəti siqaret çəkir və alışqan gəzdirir. Meşə ətrafı kəndlərin əhalisi il boyu meşə məhsullarından müxtəlif məqsədlərlə istifadə edirlər. Əhalinin sosial qruplarına daxil olan təqaüdçülər, evdar qadınlar, məktəblilər və tələbələr meşələrin ictimaiyyət tərəfindən idarə edilməsində fəallıq göstərə bilərlər. Kənd sakinləri kütləvi informasiya vasitələrindən aldıqları məlumatlara digər qruplardan olan qonşuları və qohumları ilə bölüşməklə yanğın əleyhinə təbliğatda geniş surətdə iştirak edə bilərlər. Yerli əhali qədimdən bəri ənənəvi olaraq meşə ilə sıx əlaqədə yaşadığına görə müəyyən qaydalar üzrə qəbul edilmiş davranış tərzinə 50 riayət edir. Meşənin yanğından qorunması əhalinin sosial tələbatının ödənilməsi və yaşayış üçün zəruri ehtiyatlarla təmin olunması baxımından həyati zərurətə çevrilmişdir. Müxtəlif qruplardan olan insanlar arasında ixtisaslı şəxslər: meşə təsərrüfatı işçiləri, geoloqlar, xəritəçəkənlər, müxtəlif dövlət təşkilatlarının qulluqçuları xüsusilə seçilir. Bu qrupdan olan insanlar meşələrdə yanğın əleyhinə profilaktik tədbirlərin keçirilməsində iştirak edir. Bu qrupa aid edilən elmi işçilər: meşəşünaslar, bioloqlar, ekoloqlar meşədə müxtəlif tədqiqatlar aparırlar. Bu insanlar mühazirəçi, müəllim və təbliğatçı kimi meşə yanğınları barədə bilikləri təbliğ edə bilərlər. Təhsil alan gənclər - ali məktəb, kollec, orta ixtisas təhsili müəssisələrinin tələbələri, xüsusilə biologiya, coğrafiya, geologiya ixtisasına yiyə- lənənlər meşə yanğınlarının qarşısının alınması üçün lazımi biliklərin əsas təbliğatçıları kimi iştirak edə bilərlər. Belə ki, könüllü ekoloji dəstələr, birliklər və s. yaratmaqla bu işdə yaxından kömək edə bilərlər. Bu fəaliyyət gənclərdə ekoloji məsuliyyətin və mədəniyyətin formalaşmasına kömək edir. Məktəblilər ilkin ekoloji biliklərə yiyə- lənərək meşələrin davamlı istifadəsi və mühafizəsi sahəsində bacarıq və vərdişlər əldə edirlər. Təlim-tərbiyə prosesində məktəblilərin yaş xüsusiyyətləri nəzərə alınır. İbtidai sinif şagirdləri gəzinti zamanı ətraf mühit və canlı aləm haqqında ilk anlayışları mənimsəyirlər. Meşədə keçirilən ekoloji oyunlar uşaqların fəal surətdə yeni biliklərə yiyələn məsinə kömək edir. V-VII sinif şagirdləri təbiəti öyrənməyə böyük maraq və həvəsləri ilə fərqlənirlər. Bu yaşda məktəblilər böyük həvəslə canlılara qayğı və məhəbbət göstərir, öyrəndikləri ekoloji vərdişləri gələcək ixtisasından asılı olmayaraq həyatı boyu saxlayırlar. VIII-XI sinif şagirdləri təbiət-cəmiyyət əlaqələri ilə daha dərindən maraqlanaraq, cəmiyyətdə gələcək müstəqil həyata hazırlaşır və ekoloji biliklərə fəal yiyələnirlər. Bu yaşda məktəblilərlə ekoloji tədqiqatların, moni- torinqin keçirilməsi onlarda meşə ehtiyat larına məsuliyyətli və qayğıkeş müna sibətin tərbiyə edilməsinə imkan yaradır. Yeniyetmələrdə özünə nəzarət və intizam bir qədər zəif olsa da, meşədə yanğın hadisəsi aşkar etdikdə məktəblilər dərhal tədbir görməyə çalışıb fəallıq göstərirlər. Ekoloji dərnəklərə, “Ekoloji patrul”, “Gənc meşəçilər”, “Gənc xilasedicilər” dəstə lərinə və digər könüllü birliklərə üzv olan şagirdlər meşələrin yanğından mü- hafizə si tədbirlərindəndə həvəslə iştirak edirlər. Xüsusilə, “Gənc meşəçilər”, “Gənc xilasedicilər” dəstələri həmyaşıdları və kənd əhalisi arasında ekoloji məlumatlandırma və təbliğat işləri aparmaqla mühüm tədbirlər həyata keçirə bilərlər. Meşələrin qorunmasında iştirak edən ekoloji profilli qeyri-hökumət təşkilatlarının üzvləri əhalinin meşə mühafizəsi xidməti ilə yaxından əməkdaşlıq etməsində əhəmiyyətli rol oynayır və aşağıdakı qruplardan ibarətdir: • təşəbbüs qrupları; • rəsmi qeydiyyatdan keçmiş ictimai təş- kilat lar; • kifayət qədər məlumatlı milli və beynəlxalq QHT-lərin bölmələri. Meşəyə ən çox səfər edən əhali qrupu istirahətə gələn şəhər sakinləridir. Bu qrupdan olan insanlar meşə örtüyünə və meşə mühitinə daha çox ziyan vururlar. Lakin onlar, ümumilikdə, meşələrin qorunmasında maraqlıdırlar və mühafizə tədbirlərində iştirak edə bilərlər. Həvəs kar balıqçılar, ovçular, ekoturizm səya- 51 hət çiləri meşənin ən keçilməz yerlərinə belə daxil olmağa can atırlar. Ehtiyatsızlıq nəticəsində söndürülməmiş siqaret kötükləri, tonqallar, külək vasitəsilə ətrafa yayılan közlər meşə fondu üçün əsas təhlükə mənbələridir. Meşə yanğınlarının baş verməsi ehtimalı həmin insanların ekoloji savadından və məsuliyyət səviyyəsindən asılıdır. Meşəətrafı kəndlərin əhalisi meşələrin yanğından mühafizə olunmasına xüsusi qayğı ilə yanaşırlar. Meşə bərpası və mühafizə müəsisə- lərinin əməkdaşları, meşəbəyilər geniş ərazidə baş verən yanğın hadisələrini aşkar etməkdə və qarşısının alınmasında çox vaxt yerli əhalinin köməyindən istifadə edirlər. Bu qrupdan olan potensial iştirakçılar könüllü mühafizə tədbirlərində fəal iştirak edirlər. Bir çox sahibkarlar meşədə istirahət zonaları yaratmaqla, ticarət və digər xidmətlər vasitəsilə meşə fondundan istifadə edirlər. Onlar böyük işgüzarlıqla müasir nəqliyyat növlərindən, rabitə xidmətindən istifadə etməklə öz fəaliyyətlərini müasir tələblərə uyğun olaraq qurmağa çalışırlar. Bu qrupa daxil olan iş adamları meşələrin idarə edilməsində ictimai əsaslarla iştirak edərək, o cümlədən meşə yanğınlarından mühafizədə işlərində də fəallıq göstərirlər. Beləliklə, meşədə olan insanları iki böyük qrupda birləşdirmək olar: • meşədə istehalat fəaliyyətində olanlar; • meşədən qeyri-istehsal məqsədilə istifadə edənlər. Birinci qrupa sahibkarlar, qulluqçular, meşə işçiləri, ekoloji təşkilatların nümayəndələri daxildir. Bu insanlar meşə haqqında və meşədəki davranış qaydaları barədə müəyyən biliklərə malik olsalar da, hər il təhlükəsizlik qaydaları barədə təlimatlandırılmalıdır. Meşə işçiləri yanğından mühafizə işlərini təşkil edən əsas qüvvədir. İkinci qrupa meşəyə müxtəlif məqsədlərlə gələn təqaüdçülər, işsizlər, evdar qadınlar və digər sosial təbəqələr aiddir. Bu qrupa daxil olanların meşədə yanğın təhlükəsizliyi qaydaları ilə tanışlığı müxtəlif səviyyədədir. Bu qrupdan olan insanlar bilərəkdən və ya təsadüfən bu qaydaları pozmaqla meşə üçün böyük təhlükə yaradırlar. Yanğın təhlükəsizliyi qaydaları barədə kifayət qədər məlumatı olmayan insanlar yanğının baş verməsinə səbəb ola biləcək hərəkətlərə yol verirlər. Bu qruplar arasında təlimatlandırma işlərinin aparılması xüsusilə vacibdir. Müxtəlif qruplardan olan insanların meşə- lərin davamlı idarə edilməsinə cəlb olunması bəzən ziddiyyətli vəziyyətin yaranmasına səbəb olur. Müxtəlif məqsəd daşıyan maraqların toqquşması gərgin vəziyyətə səbəb ola bilər. Bəzi qruplar meşələrin davamlılığının saxlanılmasında maraqlı olsalar da, digər qruplar şəxsi mənafeyini düşünərək daha çox gəlir əldə etmək naminə meşə ehtiyatlarından istifadə edərkən yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına ikinci dərəcəli bir iş kimi baxırlar. Bu ziddiyyətlər əhalinin meşə problemlərinə münasibətində özünü biruzə verir. Müxtəlif sosial qruplar arasında ziddiyyətlərin aradan qaldırılması əhalinin meşələrin davamlı idarə edilməsində fəal iştirakına şərait yaradır. Yaranmış qruplar və onlar arasında qarşılıqlı əlaqələr, birgə iş imkanları insanların vətəndaş cəmiyyətində iştirakına imkan verir. Müxtəlif təşkilatlara və qruplara üzv olmaqla ümumi qəbul edilmiş qaydalar, normalar və tədbirlər üzrə birgə razılıq əldə edilir. Sosial normalar və dəyərlər insan qruplarının və qarşılıqlı əlaqələrinin dayaq nöqtəsi olub, öz növbəsində bu norma və dəyərləri həyata keçirir. Beləliklə, əhalinin müxtəlif sosial qrupları meşə yanğınlarından mühafizədə həlledici rol oynayır. Bu baxımdan meşəçilər, mütəxəssislər, məktəblilər, tələbələr, müəllimlər və elmi işçilər maarifləndirmə işlərində daha fəal iştirak edə bilərlər. Yanğından mühafizə işlərində dövlət idarəetmə orqanlarının, sahibkarların və fermerlərin dəstəyinə böyük tələbat vardır. Bütün insanlar meşəni sevir və asudə vaxtlarını təbiətin qoynunda keçirməyə can atırlar. Lakin hər an meşə yanğınları 52 ilə qarşılaşmaq ehtimalı yarana bilər. Bu təhlükədən uzaq olmaq üçün müəyyən təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək vacibdir. Avtomobil sürücüsü üçün yaddaş. Meşəyə istirahətə gələn avtomobil və avtobus sürücüləri bilməlidirlər ki, nəqliyyatın nasaz vəziyyətdə olması meşə yanğını törədə bilər. Meşədə yanğın hadisəsinin qarşısını almaq üçün səfərdən əvvəl hər bir sürücü nəqliyyat vasitəsinin istifadəyə yararlı olduğunu yoxlamalıdır. Avtomobildə su ilə dolu qablar, bel, balta və digər yanğın əleyhinə avadanlıq olmalıdır. Meşə yolları ilə hərəkət edərkən sürücüdən və eyni qaydada sərnişinlərdən də siqaret çəkməmək tələb olunmalıdır. Pəncərədən atılan siqaret kötüyü fəlakətli yanğın hadisəsi törədə bilər. Dayanacaq yerinə çatdıqda sərnişinlərə meşədə təhlükəsizlik qaydalarını xatırlatmaq lazımdır. Avtomobilin mühərriki dayanacaqda söndürülməlidir. Benzində isladılmış müxtəlif parçaları, yana bilən tullantıları (kağız qırıntıları, qəzet və s.) ətrafa yaymaq olmaz. Sürücü avtomobili tərk edə bilməz və yanğın hadisəsi olduqda siqnal verərək sərnişinləri bir yerə toplayıb yanğının söndürülməsində iştirak etməlidir. Əgər alovu söndürmək mümkün olmursa, sürücü sərnişinləri daha təhlükəsiz yerə apararaq meşənin yanğınından mühafizə xidmətinə, yerli icra orqanına və ya polis şöbəsinə məlumat verməlidir. Meşədə yanğın təhlükəsizliyi qaydaları- bu qaydaları hər kəs bilməlidir! • Meşədə yalnız xüsusi təyin olunmuş yerlərdə tonqal qalamaq olar. Bu zaman tonqalı söndürmək üçün su ehtiyatı, bel və digər avadanlıq olmalıdır; • Yanan ocağı nəzarətsiz qoymaq olmaz. Meşəni tərk etməzdən əvvəl tonqalın su və nəm torpaqla söndürülməsinə, közərtinin qalmadığına əmin olmalısınız; • Meşə döşənəyinin sıx və qalın olduğu yerlərdə od qalamaq olmaz. Bu zaman alov meşə döşənəyinin altına keçərək yeraltı yanğın törədə bilər; • Meşə yanğınını müstəqil olaraq söndürməyə cəhd etməyin, əlaqədar təşkilatlara və mütəxəssislərə müraciət edin; • Söndürülməmiş ocaq aşkar etdikdə dərhal yoldaşlarınınzı köməyə çağırın və birlikdə alovun söndüyünə əmin olun; • Meşə yanğınları barədə xəbərdarlıq lövhələri hazırlayıb istirahət yerlərində yerləşdirməklə təsadüfi ehtiyatsızlığın fəlakətli nəticələri barədə insanları məlumatlandırın; • Meşəətrafı yaşayış yerlərində quru otların yandırılmasının qarşısı alınmalı dır. Sürətlə yayılan alov güclü meşə yanğınına səbəb ola bilər; • Meşə yanğınlarının qarşısını almaqla siz yüzlərlə bitki və heyvan növünü öz yaşayış məskənini itirmək təhlükəsindən xilas edirsiniz. Meşəyə turizm səfərləri Son dövrdə ekoloji turizmin inkişafı nəticə- sində bütün dünyada təbii sərvətlərin öyrənil- Yüklə 22,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|