10
Sual 2. Azərbaycanda tolerantlıq ənənələrinin inkişafında yazılı
ədəbiyyatın rolu.
Ədəbiyyat effektiv təsir vasitəsi kimi.
Ədəbiyyat – söz sənəti tarixin bütün
zamanlarında insanlar arasında daha humanist ünsiyyətə xidmət edən bir sənət növü
olmuşdur. Qədim və orta əsrlərdə xüsusən Şərq xalqlarında hətta bir çox hökmdarlar
bir-birinə məktublarla müraciət etdikdə bədii mətnlərdən istifadə etmişlər. Bu
mənada söz sənəti ünsiyyət üçün çox effektiv vasitə olmuşdur.
Müxtəlif xalqların yaratdığı ədəbiyyat onların həm öz aralarındakı,
həm də
digər xalqların nümayəndələrinə olan münasibəti ortaya qoymuşdur.
Bədii ədəbiyyat hər hansı bir ölkə daxilində də, iki ölkə arasında da
münasibətləri öyrənməkdə və yaxud da gələcək münasibətləri tənzimləməkdə əvəzsiz
informasiya mənbəyi, baş verən hansısa xoşagəlməz proseslərin qarşısının
alınmasında, müsbət proseslərin daha da inkişaf etdirilməsinə
də böyük təsirə
malikdir.
Sitatlar və misallar:
Umberto Eko deyir: "Əgər Hitler Tolstoyun “Hərb və Sülh”
əsərini oxusaydı, Rusiyaya hücum etməzdi.
Nobel mükafatçısı Lyosa: “Ədəbiyyat hətta azadlığın
illuziyasını yaratsa belə, bunun özü də diktatorlar üçün qorxuludur”.
Jan Jak Russo öz övladlarını uşaq evinə vermişdi. Lakin
Russonun sayəsində yüz minlərlə uşaqlar küçələrdən yığışdırıldı. Onları
geyindirdilər, yedizdirdilər.
Hüqo “Səfillər” əsəri ilə milyonlarla
insanlara şamdan
verdi. Bu şamdanları qiymətləndirmək hər kəsin öz işidir. Biz bu
şamdanların
qiymətini bilməklə bərabər, həm də başqalarına da şamdan
verməliyik.
Deyilənə görə, Balzakın masasının
üstündə Napoleonun
balaca heykəlciyi varmış. Balzak həmin heykəlciyin altına yazıb ki, sənin
qılıncla ala bilmədiyin yerləri mən qələmlə alacam. Həqiqətən də elə də
oldu. Bu gün Balzakın əsərləri dünyanın bir çox dillərinə çevrilib. İnsanlar
hələ də Balzakı sevə-sevə oxuyurlar.
İran inqilabı illərində C.Məmmədquluzadə “Molla
Nəsrəddin” dərgisinin redaksiyasını Təbrizə köçürmüşdü. Onun qardaşı
Ələkbər Məmmədquluzadə Səttarxanın ən yaxın köməkçisi idi. Sabirin
şerləri səngərlərdə keşik çəkən mücahidlərin dilinin əzbəri idi.
Abbas
Səhhət yazırdı ki, “Sabir İran inqilabına bir ordudan artıq xidmət
göstərib”.
Dostları ilə paylaş: 
