AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan respublikasinin təHSİl problemləRİ İnstitutu



Yüklə 3,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/41
tarix14.01.2017
ölçüsü3,82 Mb.
#5285
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   41
 

91

professorlarын щявясля konkret tяdqiqatлar apaрmasы цчцn yeni tяляbяlяrин ma-



raqlы olmasы рол ойнайыр. Бир чох hallarda ися ali tяhsil diplomу tяqdim olunur 

вя ingиlis dilinдян biliyi qiymяtляndirяn testляrdяn birini vermяk lazыmdыr. 

Уniversitetляря  qяbul  щагда  qяrar  чыхdıqdan sonra уniversitet (kollec) 

tялябяйя rяsmi mяktub gюndяrir. Bюyцk Britaniyaya uzunmцddяtли viza almaq 

mцmkцn deyil, mяktubu alana qяdяr gediш sяnяdlяrini, sыьortanы rяsmilяшdir-

mяk, biletlяri qabaqcadan almаг вя с. цчцн hяr hansы addыmlarы atmaq mяslя-

hяt gюrцlmцr. Universitet щагда инфорmасийа алmаг цчцн mцmkцn qяdяr tez, 

йяни qяbuldan бир-иkи il яввял mцraciяt etmяk lazыmdыr. Яgяr orta mяktяbi hяt-

ta бир il сонра bitirяcяksinizsя vя attestatыныzda alacaq qiymяtlяr hяlя bilinmяsя 

дя, исtядийиниз ixtisasла баьлы informasiya алmаг цчцn mцraciяt etmяyiniz mяs-

ляhяt gюrцлцr. Vaxtдан  сяmяряли  исtифадя  еtmяk,  чoxsaylы variantlar arasынda 

dцzgцn istiqamяt seчmяk, dил  цzrя imtahanlara hazыrlaшmaq vя  щяр  бир  tяляб 

олунан сорьуну vaxtынda йериня йеtирmяk лазыmдыр. 

Bюyцk Britaniyada ingilis dili kurslaры.  250-dяn  чох Britaniya dil mяk-

tяblяri Britaniya Шurasы  tяrяfиndяn  йохланылmыш  вя  tяdrisин  sяviyyяsinя, tяdris 

prosesinin maddi tяminatыna, rяhbяr vя  mцяllim heyяtinin ixtisasынa,  яcnяbi 

tяляbяляrin qяbuluna vя yerlяшmяsinя qoyulan bцtцn tяляblяrin yцksяk sяviyyя-

dя olmasы tяsdiq edilmiшdir. Mяktяbляrin hяr biri mцxtяlif ingilis dili kurslarы 

tяklif edir, юz mцшtяrilяrinin mцxtяlif tяляblяrini maksimum yerinя yetirmяyя 

чaлышыrlar.  Иngilis dilinin юyrяnilmяsi  цчцн hansы  mяqsяd qarшыya qoyulursa, 

ona uyьун сявиййядя cavab verяn kurs tapmaq olar. 

Bюyцk Britaniyada ingilis dili kurslaрыnda oxuyanlar aldыьы biliklяrдян 

mяiшяtдя  gцndяlik  цnsiyyяtdя, ekskursiyalarda, idman zalы  vя oyun meydan-

чalarыnda, ingilis hяmkarlarы  iля  gюrцшян zaman, yeni iшgцzar  яlaqяlяr ya-

ratmаг  исtядиkдя  исtифадя  едирляр.  Еyni zamanda mяktяb vя kollеclяrdя bir 

neчя  iшля  mяшьul olmaq olуr: dиli  юyrяndikdя  норmал  иstirahяt  едилир, biznes 

davam etdirilir вя  gюrцш dairяsi geniшlяnir.  Иstяnilяn mцddяtli intensiv kurs 

цчцn яlveriшli vaxtlar seчmяk mцmkцндцр. 

Mцяllimlяr tяrяfindяn  апарылан kurslar вя ingilis dилinin tяdrisi xцsusiля 

яcnяbiляrin  юyrяdilmяsi  цчцn iшляnib hazыrlanmыш proqramlarла  щяйаtа  kечири-

лир. Birinci gцn mцsahibя vя testляшdirmя keчirilir, bu zaman hazыrлыьын sяviy-

yяsini dяqiqlikля mцяyyяn etmяk vя optimal tяdris proqramы seçmək mцmkцn 

olur. Tяdris kursu яrzindя  mцntяzяm sуrяtdя aralыq testляri keчиlir, onlarын 

mяqsяdi dilin юyrяnilmяsi sяviyyяsini yoxlamaq, чatышmazлыqlaры  aшkar etmяk 

vя kompensasiya vermяkdir. Kursu qurtardыqda yekun test, imtahan, mц-

sahibя apaрылыr, nяticядя diplom vя ya sertifиkat verilir. 

Sizя hansы ingilis dili kurslarы lazыmdыr? Mцmkцn proqramlardan birini 

seчяrkяn kurslaрыn mцddяtinя, intensivliyinя, hяftяdя tяdris yцkцnцn hяcminя 

diqqяt vermяk lazыmdыr. Dilin юyrяnilmяsinin sяmяrялиliyi ingilislяrля kцчяляr-

dя, maьazalarda, restoranlarda, yeni tanышlarla ev шяraitindя vя istirahяtdя fяal 

цnsiyyяtlя  mюhkяmlяnir. Bяzяn isя vaxtын  mяhdudлуьуна  gюrя  яn qыsa vaxt 


  MÜDAFİƏ MAHMUDOV 

 

92



яrzindя maksimum юйрянилmяси  йолларынын  ялдя  олунmасына  чalышылыr. Bir чox 

kurslarda mяшьяляляриn baшlanmasы mцддяtини seчmяk цчцн бир вя йа иkи щяфtя 

вахt лазыm эялир. 

Цmumi ingilis dili kursu. Bu kурс mцхtялиф hazыrlыq sяviyyяsi olan, yeni 

юйрянmяйя bашlayan, юз bиlikляrini tяkmiлляшdirяn шяxslяr цчцн яnяnяvи ingilis 

dili kurslarыdыr. Kurslara qяbul, адяtян, hяr hяftя mцддяtиндя hяyata keчirilir. 

Kurslaрыn mцddяti  иkи  hяftяdяn az olmаyaraq tяшkil  олунур,  щяm  дя arzu vя 

imkanlaрla mцяyyяn edilir. Бir hяftядя  tяhsil vя yaшayышын orta qiymяti 200-

450 funt sterlinqdir. Bu qiymяtя yaшayыш, qidalanma, ingilis dili mяшьяляlяri, 

mяdяni vя яylяncяli proqramlar daxilдир. Mяшьяляляр fяrdi vя ya qrup щалында 

keчilir. Бязи mяktяbляr цч няфярдян он беш nяfяrя гядяр олан qruplarda mяшьul 

olmaьы  tяklif edir. Шяхсin mяqsяdindяn asылы olaraq, mцxtяlif  сявиййядя olan 

kurslarы seчmяk олар. 

Standart kurs. Mяшьяля  сааtларынын  вахt mигдары  hяftяdя 15-20 dяrsdir. 

Adяtяn, бу жцр щалы o шяxslяr seчir ki, onlar uzunmцddяtli (цч ay vя daha чox) 

proqramlarыn  юйрянилmясини  исtяйир.  Бязян  дя  онларын  эялmяляри  tяtiл  vя ya 

mяzuniyyяt dюvrцnя dцшцr. 

Иntensiv kurs. Mяшьяля сааtлары hяftяdя 25-30 dяrsdir. Kurslarыn mцddяti 

иkи hяftя vя йа daha чoxdur. Bu proqram yцksяk sяviyyяli hazыrlыьa malik in-

sanlar цчцndцr. Kурсун щяr sяviyйя цчцn юz proqramы vardыr. Kurs qыsa vaxt 

яrzindя dili юyrяnmяk цчцн, hяqiqяtяn, mцвяффягиййяtя nail olmaq istяyяn vя 

bunун  цчцn maksimum sяy gюstяrmяyя hazыr olan ciddi abituriyentlяr  цчцн 

нязярдя  tуtулmушдур. Mяшьялялярдя qrammatika цzrя bilikляr tяkmillяшdirilir, 

hяm yazыlы, hяm dя шифащи nitq цчцн lцüяt ehtiyatы geniшlяnir. Dцzgцn tяlяffцz 

tяkmiлlяшir.  Шifahi nitqin йцkсяk  сявиййядя  олmасы  цчцn  вя dilin tяkmилляшди-

рилmя inkiшafынdan юtrц xцsusi dяrsляr vя чalышmalar, danышыq tяcrцbяsi, qiraяt 

vя yazы iшляri щяйаtа kечирилир. Bu mяшьялялярдя mяqsяd ingilis dиliндян исtифадя 

еtmяk, utancаглыьы aradan qaldыrmaq vя inam aшылamaqdan ibarяtdir. 

Иngilis diliндян mцxtяlif istiqamяtli mяtnляrin oxunmasы вя tяhlilini inki-

шaf etdirяn xцsusi  чalышmalar lцüяt ehtiyatынын geniшляnmяsinя  vя  йцkсяk 

сявиййядя istifadя edilmяsinя yюnяlmiшdir. 

Mцяllimляrля keчiriляn mяшьяляляr, mцstяqil  чalышmalar xцsusi siniflяrdя 

linqafon vя video materiallarындан исtифадя еtmяkля mюhkяmlяnir. Dil юyrяdяn 

mяktяbляrin  бир  чоху  юz tяlяbяlяrиня kitabxana vя  kоmпyutерляrдян  исtифадя 

olunmasına sяrbяst yol aчыр. Юzцnц yoxlamaq цчцн yazыlы vя kоmпyutер test-

ляri, kоmпyutер tяdris proqramlarы iшляnib hazыrlanыr. 

Чox intensiv kurs. Бу kурс оrta vя yцksяk sяviйyяdя dil biляn tяlяbяlяr 

цчцndцr. Bu яn qыsa vaxt яrzindя  яn yaxшы  nяticяlяrя nail olmaq istяyяnляr 

цчцn kursdur. Adяtяn, hяmин kurs kичиk qruplarda (цч-алtы nяfяr) hяftяdя qыrx 

dяrs mигдарында keчilir, iki вя йа maksimum dюrd hяftя davam edir. 

Иmtahan vя ya testlя hazыrlaшmaq  цчцн kurs. Иstяnilяn ingilis dili kurs-

larынын няtижяляри imtahan вя йа testлярля yekunlaшыr. Kurslaры bitirdikdян сонра 



DÜNYADA TƏHSİL SİSTEMLƏRİ 

 

93

tяlяbяляrя diplom verilir, вerilmiш imtahanlarыn vя testlяrin adlarы,  яldя olun-



muш bilik sяviyyяsi (гийmяtляр) gюstяrilir. Dil юyrяdяn mяktяbляrin buraxыlыш 

imtahanlaрыndan  башга,  ясас  vя onlara bяrabяr tutulan фянн imtahanlarы da 

vardыr. Бу imtahanlaрыn nяticяlяri Bюyцk Britaniyada, hяm dя bцtцn dцnyada 

istяnilяn tяшkilatlar tяrяfindяn qяbul edilir. Kollec vя universitetляrи  биtирдиk-

дян сонра xarici firmada iшя qяbul олундугда чox zaman ясас фянн imtahan-

larınын  nяticяляri tяlяb  едилир. Testляrля  иmtahanlarа hazыrlaшmaq  цчцn ingilis 

dili kurslaры чox yцksяk сявиййядя iшляnib hazыrlanmышdыr. Proqram ilk nюvbяdя 

lцüяt ehtiyatыnын  zənginləşmяsinя, qrammatikanыn  юyrяnilmяsinя istiqamяtlя-

nир вя testin verilmяsi гайдалары цzrя xцsusi dяrsляrlя tamamlanыr. Keчmиш im-

tahanlardakы tapшырыqlar vя  чaлышmalar  яtraflы araшdырыlыr, tяляbяляr  яvvяlki 

illяrin imtahan proqramlarыndan istifadя edяrяk testля  юзлярини  йохлайырлар. 

Tяdrиs kursunun sonunda tяlяb olunan testin mцvяffяqiyyяtля verilmяsi цчцn 

dil vяrdiшlяrinin, biлиklяrin vя inamыn kifayяt qяdяr yцksяk sяviyyяsi яldя olu-

nur.  Яgяr ingилиs dili цzrя bilik orta sяviyyяdяn aшaьы deyилsя, bu kurslar яn 

yaxшы sяmяrя verir. Belя kurslarыn mцddяti hяftяdя 30 mяшьяlя mигдарында 4-

16 hяftяdir. 

Иxtisaslaшdыrыlmыш ingilis dili kurslarы.  Иxtisaslaшdырыlmыш kurslar fяaliyyяt 

nюvцnя  gюrя ingilis dilini dяrinдян  билян peшяkар  iшчiляrin mцxtяlif kateqo-

riyalarы цчцn ишляnib hazыrlanmышdыr. Beля kurslarын юдяниши цmumi ingilis dili 

kurslarыna nisbяtяn yцksяkdir, tяdris адяtян fяrdidir, mяшьяляляrin proqramla-

rы isя daha ciddi vя чяtindir. Qrupda mяшьul olanlarыn sayы 6 nяfяrя qяdяrdir. 

Иngilis diliня  айрылан  tядрис  сааtы  hяftяdя 15–40 saatdыr. Kurslarын  mцddяtи 2 

hяftяdяn az olmур. Иxtisaslaшdыrыlmыш kurslardan яn чox yayыlаны iшgцzar ingilis 

dili kursudur. Biznеs sahяsindя ишgцzar ingilis dili kуrsu yalnыz lцüяt ehtiyatыnı 

tam mяниmсяmяk, шифащи вя yazыlы ingilis dilini inkiшaf еtдирmяk дейил, hяm dя 

о, elя  mяшьяlяdir ki, tяlяbяlяr auditoriya qarшыsынda  чыxыш etmяk vяrdiшlяrinя 

yiyяlяnir,  файдалы  gюrцшlяr vя telеfonla danышыqlar aparыр, tяqdimat 

strуktурlaрыnы  юyrяnirlяr, mцvafiq xцsusi mцщазиряни  mяnimsяyirляr. Bizneс 

kursunун proqramынa  башга  mюvzulardan aшaьыdakы elemeнtляr daxil 

edilmiшdir: biznesin tяшkili vя strukturu, marketinq, biznesin risklяri vя 

problemlяri, шяxsi heyяtlя iшgцzarлыq sяnяdlяri vя tяrяfdaшlarla yazылы цnsiyyяt. 

Hяmin kurslarda tяhsil almaq цчцn ingilis dilinдян  билиk sяviyyяси orta 

сявиййядян yцksяk olmalыdыr. 

Digяr ixtisaslaшdыrыlmыш kurslar. Bюyцk Britaniyada iшgцzar ingilis dili ilя 

yanaшы, aшaьdakы proqramlar цzrя ixtisaslaшdырыlmыш ingilis dilini dя юyrяnmяk 

olar: bank vя maliyyя ишиндя ingilis dili, menecment цчцn ingilis dili, yemək-

xana vя mehmanxana iшindя ingilis dili, marketinq vя ticarяt, hцquq, katiblиk, 

turizm vя  sяyahяt sahяляри  цчцn iнэилис dili, tibb, kоmпyutер texnikasы, 

mцщяндис texnikляр, mцhяndis вя aviasiya цчцn ingilis dili. Bу kурslarda tяhsil 

almaг  цчцn ingilis dilini яn azы orta sяviyyяdя bilmяk lazыmdыr. Mяшьяляlяr 

qrup щалында вя ya fяrdi keчилir. 


  MÜDAFİƏ MAHMUDOV 

 

94



Иngilis dili kurslaры  vя ixtisas fяnlяri  иlя  mяшьуlluq.  Belя kurslar univer-

sitetlяrin  яrazisindя yerlяшяn vя ya onlaрыn bir hissяsi olan dilчilik mяrkяzляri 

tяrяfindяn keчilir. Бurada анжаг ingilis dili юyrяniлир, hяm dя sizi maraqlandы-

ran bir vя ya bir neчя fяnляr цzrя ixtisas алmaq mömköndir. Mяsяlяn, цmumi 

biznes, beynяlxalq marketinq, kоmпyutер, jurnalistika, turizm (biznes nюvц 

kimi), Britaniya mяdяniyyяti kурсу. Kursu bitirdikdя onun keчilmяsi haqqын-

da шящadяtnamя verilir. 

Tяtil vaxtы inэilis dili. Илk  анлайышлардан  бaшlayaraq yцksяk sяviйyяdя 

ушaq kurslaры vя yeniyetmяляr цчцn 10 йашындан 20 yaшa qяdяr gяnc oьlan vя 

qыzlarа щазырлыг kurslarы kечилир. Uшaqlaры vя yeniyetmяляri qяbul edяn dilчilik 

mяktяbлярindя bir neчя yaш qruplarы vardır. Bu uшaqlar  юz yaшыdlaры arasынda 

tяhsil alыр, hяm sinifdя, hяm dя  mяdяni tяdbirlяр zamanы  юzцnцн rahatлыг 

imkanыны yaradыr. Qruplar abituriyentlяrin hazыrlыq sяviйyяsindяn asыlы olaraq 

formalaшdырылыr. Hяr sяviйyя  цчцn  айрылыгда  пroqram vardыr. Tяtil zamanы 

ekskursiya, mяdяni vя яylяncя proqramlarы ilя дilin ciddi юyrяnilmяsini istяyяn 

gяnc tяlяbяlяr  цчцн  нязярдя  tуtулmушдур. Uшaqlar diqqяt mяrkяzindя olur, 

onlara istяnilяn zяruri kюmяk gюstяrilir. Tяcrцbяli mцяллиmляр  bцtцn  эцн 

яrzindя  uшaqlarын saьlamлыьы  vя  tяhlцkяsizliyinin qayьыsыna qalыr.  Бу  заmан 

ушaqlar xцsusi uшaq malikanяляrindя, yay dцшяrgяляrindя  vя ya ingilis 

ailяляrindя (seчimlяrinя  эюря) yaшayыrlar.  Цmуmи  хярж  hяftяdя 200-395 funt 

sterlinqдир. Bu qiymяtя yaшayыш, qidalanma, ingilis dili dяrsляri, ekskursiya vя 

яylяncя proqramlarы daxildir. Kurslaрыn mцddяti азы iki hяftяdir. Tяdris yцkц 

ися  hяftяdя 15-30 saat mигдарындадыр.  Сinиfdя  дярс  заmаны  uшaqlarыn sayы 

mцxtяlif ola bиляр vя адяtян, 8 няфярdяn 15 nяfяrя qяdяr tяшkil edir. Бир чох дil-

чilik mяktяblяri uшaq tяtil proqramlarыnы  mяktяb vя  tяlяbя  tяtиllяri zamanы 

hяyata keчirir vя dцnyanыn mцxtяlif yerляrindяn шаэирдляри щяm qrupla, hяm dя 

фярди  qяbul edir. Bюyцk Britaniyada yeniyetmяlяr  цчцn  яn azы iki hяftя  kурс 

kечилир  вя  bцtцn il boyu keчirilяn kurslarda mяшьяляlяri ilin istяniляn vaxtы 

baшlamaг олар. 

Yaшama.  Щяr tящсил  mцяssisяsiня  эяlяn tяlяbяlяrin  орада yerlяшdirilmяsi 

цчцn imkan var. Bюyцk Britaniyanыn tяhsil mцяssisяlяri юz tяляbяляrinя цч яn 

geniш yayыlmыш yaшama variantыndan birini tяklif edir: tяlяbя yataqxanasынda, 

ingilis aiляsindя вя яlahiddя mяnzilляrdя yaшamaq. 

Tяlябя йаtагханасында yaшamaq. Йataqxanada yaшamaq цчцn яlahiddя 

otaq vя ya iki otaq tяklif olunur. Bu biryerli vя ya ikiyerli, tualet, яlцzyuyan, 

щаmаmы olan mянзил ola biляr. Чox zaman duш otaqlaры bцtцn mянзилляр цчцn 

цmumi olur. Qыsa mцddяtli ingilis dili kurslarынda tяhsil alan tяляbяlяr  цчцn 

ayрыca mяtbяxin olmamasы o qяdяr dя narahatчыlыq доьурmур. Kollec vя uni-

versitetlяr bцtцn il boyu tяhsil alan tяlяbяляr  цчцn hяmin  чatышmazлыьа  эюря 

nиsbяtяn ucuz юdяnilmя ilя kompensasiya edilir. Зяngin kolleclяrdя otaq, 

vanna vя duш da daxil olmaqla rahatлыq цчцн бцtцн лазыmи аваданлыгларла tяc-

hиz едилир. 



DÜNYADA TƏHSİL SİSTEMLƏRİ 

 

95

Йаtагханаларда otaqlar mebelля tяmin olunур. Bir nяfяr цчцn standart 



mebel dяsti: чarpayы, iш цчцn masa (stol), bir-iki kцrsц (stul), paltar цчцn шkaf, 

istirahяt  цчцn kreslo, torшer vя ya bradan ibarяtdir.  Яlavя rahatlыq  цчцн 

kоmпyutер, televиzor, яlahiddя йаtагхана хидmяtчиляри, soyuducu, ялavя mebel 

яшйалары ayrыca юdяniшля tяqdim olunur. Zяngin kollecляrdя яlavя rahatlыq цчцн 

яшйалар чox zaman юdяniшя daxil еdilmiш olur. Yataq aьlarы дяйишилир vя yataq 

яшйаларыны tяlяbя йаtагханасынын хидmяtчиляри tяqdim edir. Yataq aьlaры bir вя 

йа  иki hяftяdя bir dяfя  dяyiшilir. Otaqlarыn yыьышdыrыlmasы,  юz zюvqцnя uyьуn 

olaraq tяrtibatы, paltarlarын yuyulmasы  tяlяbяляrin  цзяриня  дцшцр. Hяr tяляbя 

йаtагханасында paltaрyuyan vя quruducu maшыnlar,  цtцляmя avadanлыьы var-

dыr.  Яlavя  юdяniшля yataq aьlarыnы  vя  dяsmallarы  hяr gцn dяyiшdirmяk olar. 

Zяngin (bahaлы) kolleclяrdя otaqlarыn gцndяlik yыьышdырыlmasы vя yataq aьlarы-

nыn dяyiшdirиlmяsi yaшama qiymяtinя daxildir. Uшaqlar  цчцn kollecляrdя  vя 

paнsion mяktяbляrdя  аьлары  dяyiшmяk  вя yumаг  йаtагхана xidmяtчиlяri 

tяряфиндян щяйаtа kечирилир. 

Yaшama qidalanmasыz vя qidalanma iля tяqdim ediля biляr. Birinci halda 

tяlяbяlяr юzляri yemяk hazыrlayыr вя йа наьд hеsabla kollecdя vя ya yataqxana-

da olan bufetдя, yemяkxanada, yerli restoranlarda vя qяlyanaltы dцkanlaрda 

qidalaныrлар.  Иkinci halda qidalanma yaшama qiymяtinя daxil olur. Tяlяbя 

malikanяsinin yemяkxanasыnda  онлара  наьд  пулла  hяr gцn sяhяr vя  шam 

yemяkляri  верилир, qidalanma бурада nisbяtяn bir qяdяr ucuz baшa gяlir, hяm 

dя valideyn arxayын olur kи, uшaqlaр normal qidalanыr. 

Tяляbя  йаtагханаларында  mцtляq  цmumi xollar, istirahяt vя  mяшьяля 

otaqlaры, kiчik kitabxana, kоmпyutер zaлы, bufet vя ya yemяkxana, иdman zalы 

vя oyun meydanчalarы olur. Bяzяn kitabxanadan, idman qurьulaрыndan istifa-

dя олунmасы цчцn kiчik abonоment haqqы alыныr. 

Tяляbя  йаtагханаларында bir nяfяrlik otaqda йaшamaг  hяftяdя 40 funt 

sterlinq, gцndяlik qidalanma iля  hяftяdя  tяxminяn 70 fуnt sterlinqдир.  Иki 

adamlыq otaqda yaшamaq tяxminяn 10% ucuz olur. Elektrik enerjisi, isti vя 

сойуг su tяchizatы  юdяniшя daxilдир. Ucuz йаtагханаларда vannaлы otaq van-

naсыздан бир аз bahadыr. Vannalы иkiotaq qidalanma ilя birlikdя bяzi universi-

tetlяrdя hяftяdя 60–65 funt sterlinqя baшa gяlir. Юзял kollec vя universitetляrин 

tяlяbя йаtагханаларында hяtta qidalanmasыz bir otaьыn qiymяti hяftяdя 70 funt 

sterlinqя  чata biляr. Oksford, Kembrиc vя London universitеtляri kimi tанын-

mыш universitetляrin йаtагханаларында йашайыш nisbяtяn bahadыr. 

Tяlяbя  йаtагханаларында yerляrin sayы  mяhduddur. Odur ki, bir чox 

tяляbяляr xцsusi sektorda otaq вя ya mяnzil kirayя etmяli olurлар. Bir qayda 

olaraq,  яcnяbi tяляbяляr tяляbя  йаtагханалары  иля  tяmин  олунур,  бир  шярtля  kи, 

onlar kollec vя ya universitetin mцvafiq xidmяtinя qabaqcadan sиfariш vermiш 

olsunлар. Tяdris ili яrzindя  tяlяbяlяr uyьunlaшыr,  юyrяшir vя  щансы  йаtагхана-

ларда yaшamaq, xцsusi sektorda otaq kirayя etmяk  вя  йа daha яlveriшli 

оланлары hяll etmяyя vaxt tapырлар. 


  MÜDAFİƏ MAHMUDOV 

 

96



Иngilis ailяsindя yaшamaq. Инэилис aiляляrinин гonaqpяrvяrliyi vя mцxtяlif 

kirayяniшinlяrя uyьunlaшmaq qabiliyyяti artыq vaxtыn sынaьыndan  чыxmышdыr. 

Beля aiлядя yaшamaq юзцнц rahat ev шяraitindя hiss etmяk вя яlavя dil юyrяnmя 

tяcrцbяsi qazanmaq цчцn ideal цsuldur. 

Kоллеc tяlяbяляри иlя aiля pansionu sahibляriнин baьladыьы mцqaviляnin ti-

pindяn asылы olaraq kirайя  гидаланmа  иля  вя ya онсуз  олур. 14 yaшыna qяdяr 

uшaqlarла kirayя qiymяtinя  чox zaman qidalanma daxil edilir. Adяtяn, aiля 

pansionuna yцngцl sяhяr vя  шam yemяyi, istirahяt gцnляri isя  цч  dяfя qi-

dalanma daxil olur. Aiля pansionlarы eля seчilir ki, onlar kollecя (universitetя) 

yaxын yerdя  vя ya ictimai nяqliyyatдан  исtифадяйя  уйьун  олсун.  Юzцnцn  юзял 

йаtагханасы olmayan kичik kolleclяr цчцн bu жцр yaшayыш yeganя variantdыr. 

Bir  чox tяляbяляr haqlы olaraq hesab еdirляr ki, Britaniya ailяsинdя 

yaшamaq onlara ingиlis dilini юyrяnmяkdя kюmяk edир vя həm dя onlarын hяyat 

tяcrцbяsini zяnginляшdirir. Gяnc tяlяbяlяr ev шяraitindя  юзлярини yataqxana-

dakыndan daha йахшы щисс edиrляр. Bir чox Britaniya aiляляri yalnыz onlara яlavя 

qazanc gяtirdiyinя gюrя deyil, hяm dя aiляляrinя digяr юlkяnin nцmayяndяsinin 

qoşulmasını  hяqiqяtяn xoшladыqlarы  цчцn  яcnяbi tяляbяляri qяbul etmяyi 

xoшlayыr. Qяbul edяn ailядя чox zaman юz uшaqlarы ilя mяшьул олmаг вахtа эю-

ря  hяddindяn artыq  чяtinliklяr yaranır, tяlяbялярля  цнсиййяtдя  олmаьа imkan 

tapmыrlar.  Дul  гадын  вя  йа  юvladlarы universitetин  йухары  kурсунда oxuyan, 

kifayяt qяdяr asudя vaxtы olan валидейнляр  tялябяляр  цчцн  яla ev sahiblяridir. 

Tяляbяляr yaшadыqlarы ev sahiblяrinin aiля qaydalarынa riayяt etmяyя чaлышmalы-

dыr. Яэяр бязи cüzi problemляr vя anlaшmazlыqlar baш verirsя (hяr iki tяrяfdяn), 

онда, bir qayda olaraq, yumor hissi vя xoш niyйяtin kюmяkлийi иля tezlikля hяll 

олунур. 

Sizin otaьыnыz.  Yяqin ki, sizя evin aчarlaрыnы verяcяkляr. Sizin otaьыныz, 

чox еhtimal ki, aчarla baьlanmayacaqdыr, чцnki xцsusи evlяrdя, adяtяn yataq 

otaqlarы baьlanmыr. Sizin rahat чarpayыnыz, masanыz, yataqda охуmаг  цчцn 

lampanыz vя ya partaныz, paltarларынызы yerляшdirmяk цчцn kifayяt qяdяr yer ol-

malыdыr. Еv sahibляri sizin otaьынызын tяmiz saxlaныlmasынa cavabdehdir, siz isя 

otaьы  sяliqяli saxlamalыsыnыz ki, yыьышдырылыb tяmizlяnmяsini yцngцlляшdirяsiniz. 

Яgяr siz otaьыnыzda mebelin yerini dяyiшmяk, yaxud divardan fotoшяkilляr vя 

ya plakatlar asmaq istяйирсиnizся, онда ев сащибиндян icazя almalыsыnыz. Knop-

ka, yapышqan vя yapышqanлы lent boyalarындан исtифадя еtдиkдя диварлар korla-

ныr, она эюря дя бунларын щаmысы нязяря алынmалыдыр. Юz evinizdя olduьu kimi 

yanan siqaretlяrlя, saч  vя  dыrnaqlar  цчцn lak vя s. xцsusilя ehtiyatlы davran-

mаг лазыmдыр. Яgяr siz nяyisя sынdыrsanыz vя ya korlasanыz, онда ев сащибиня 

bu barяdя  mцmkцn qяdяr tez mяlуmat vermялисиниз.  Юz elektrik cihaz-

larыnыzdan istifadя etmяzdяn яvvяl icazя alыn. Bюyцk Britaniyada, demяk olar 

ki, hяr yerdя 240 v gяrginlikдир. 



DÜNYADA TƏHSİL SİSTEMLƏRİ 

 

97

Иsidilmя  vя  iшыqlandыrma.  Bцtцn evlяrdя yataq otaqlarы  qızdırılır.  Яэяр 



otaьыныz башга оtаглара nisbяtяn soyuq оларса, онда яlavя yorьan verilmяsini 

вя ya otaьыныzы яlavя qızdırılmasını xahiш edin. 

Гidalanma. Siz adяtян aiляnin digяr цzvляriля birlikdя onlarыn cяdvяlinя 

uyьуn qidalanacaqsыныz.  Яgяr  пящриз, dинi vя ya digяr sяbяbляrdяn bu vя ya 

башга яrzaьы yemirsinizsя, онда bu barяdя demяlisiniz. Нahar, шam yemяyinя 

dяqiq vaxtынda эялmяk лазыmдыр. Яgяr siz vaxtынda gяля bilmirsinizsя, онда bu 

barяdя ev sahibляrinи  xяbяrdar edin. Еvdяn kяnar nahar, шam yemяyi qяbul 

edяcяksinizsя, онда bu barяdя dя xяbяrdarlыq еtmяk лазыmдыр. 

Tясяррцфаt mясяляляри.  Йорьан-дюшяйинизи  юзцнцз  салmалысыныз.  Сизин 

tяряфиниздян ев ишляриня kюmяk еtmяk, mясялян, йеmяkдян сонра сtолун цсtцнц 

йыьышдырmаг  даща  йахшы  олар  вя  ижазясиз  mяtбяхдян  исtифадя  еtmяmялисиниз, 

юзцнцзля ярзаг вя ичkи эюtцрmяйя ижазя верилmир. 

Tялябялярин галдыьы аилялярин яkсяриййяtиндя бир ванна оtаьы олур. Ванна 

вя  йа  душ  гябул  еtmяk  цчцн  ялверишли  вахt  барядя  разылашmаг  лазыmдыр.  Яэяр 

ванна  оtаьындан  нежя  исtифадя  еtmяйи  билmирсинизся,  онда  ев  сащибляри  буну 

сизя изащ едяр. Сюз йох kи, ваннадан, душдан, ялцзйуйандан исtифадя еtдиkдян 

сонра онлары tяmизляmяйи йаддан чыхарmаmалысыныз. 

Йаtаг  аьларыны  вя  дясmаллары  ев  сащибляри  верир.  Яэяр  чарщовузда  чиm-

mяйя эедирсинизся,  юз хцсуси  дясmалынызы апарmалысыныз.  Юз палtарыныза, айаг-

габыныза  юзцнцз  нязаряt  еtmялисиниз.  Палtарйуйан  аваданлыгдан  исtифадя  едил-

mясиня  иcазя  верилир  вя  ев  сащибляри  сизин  палtарынызы  юз  палtарлары  иля  бирлиkдя 

йуmаьы  tяkлиф  едя  биляр.  Онлар  буну  еtmирлярся,  онда  палtарларынызы  ня  вахt, 

щарда йуmаг вя йаш палtарларын щарада гурудулmасыны сорушун. 

Гонаглар. Яэяр ев сащибляри юз досtларыны гонаг  дявяt едирлярся, щяmин 

шяхслярля  цнсиййяt  сахлаmаг  исtяйирсинизся,  онда  чалышыб  ев  сащибинин  фиkрини 

билmяk лазыmдыр вя сизи онларла gюröşmяйя дявяt еtmясяляр, инжиmяйин. Досtла-

рынызы гонаг дявяt еtmяk исtяйирсинизся, ев сащибиндян иcазя алmаьы унуtmайын. 

Онлары  щансы  оtаьа  эяtирmяk,  щабеля  гонагларын  щансы  вахtа  эялmяси  вя  эеt-

mясинин  даща  mцнасиб  олmасы  барядя  сорушун.  Чалышын  kи,  гонагларыныз  щяд-

диндян арtыг сяс-kцй салmасынлар, хцсусиля эеcя kечяндян сонра аилянин башга 

цзвляриня mане олmасынлар. Сизи диэяр аиляйя гонаг дявяt едяндя юзцнцзц нежя 

апарmаьы ев сащиби изащ едяжяk. 

Евдя  олmаmаг.  Эеcя  евя  эялmяk  исtяmядиkдя  вя  йа  евя  вахtындан  эеc 

эялmяk барядя ев сащибини хябярдар еtmялисиниз. Яэяр сиз хябярдарлыг еtmядян 

евдя олmасаныз, ев сащибляри mяktябя вя йа полися зянэ едя биляр. 

Ялащиддя mянзилляр. Бир-иkи айдан аз олmайан mцддяtдя йашаmаг цчцн 

kоллеcин  инзибаtи  хидmяtчиляринин  kюmяйи  иля  бир,  иkи  вя  йа  цч  оtаглы  mянзил 

kирайя  еtmяk  олар.  Анkеtляри  вя  яризяляри  долдурдугда  kирайя  mянзил  исtя-

дийинизи  эюсtярmяk  лазыmдыр.  Бязян  kоллеcя  эяляндян  сонра  да  kирайя  mянзил 

tutmаг  олар. Kоллеcин  яmяkдашлары  tялябялярин  йашаmасы  цчцн  хцсуси  сащиб-

kарлардан вя йа аэенtлиkдян  бцtюв чохmярtябяли евляри kирайя эюtцрцрляр. Бу 


  MÜDAFİƏ MAHMUDOV 

 

98



cцр евлярдяkи mянзилляр вярдиш еtдийиниз mянзиллярин tаm аналогудур. Kоллеcин 

яmяkдашлары щяmин mянзиллярдя mяtбяхи вя оtаглары mиниmуm mебел дясtи иля 

tяcщиз  едир  вя  йаtаг  яшйалары  (йасtыглар,  йорьанлар,  дюшяk)  иля  tяmин  едирляр. 

Mяtбяхдя mцtляг пiлиtя (газ вя йа елеktриk) вя сойудуcу олур. Йаtаг аьлары, 

mяtбях  вя  йеmяk  габлары  верилmир.  Беля  йашайыш  варианtы  сечярkян  бцtцн 

mясяляляри  яввялжядян  айдынлашдырmаг  лазыmдыр.  Беля  mянзилляр  бир,  иkи,  бязи 

щалларда  цч  tялябянин  йашаmасы  цчцн  верилир. Mянзилляр  бир  неcя  айлыьа  kирайя 

эюtцрцлдцkдя  tелефонла  tяcщиз  едилmир.  Узун  mцддяt  йашадыгда  tелефону 

айрылыгда  юдяниш  ясасында  kоллеcин  инзибаtи  хидmяtчиляри  сифариш  ясасында  го-

йдурур. Онун гойулmа mцддяtи яризя вериляндян цч, дюрд щяфtядян чох олmур. 

Яэяр  Бюйцk  Бриtанийада  узун  mцддяtя  галmаьы  планлашдырырсынызса,  орайа 

аилянизля  вя  йа  йахын  досtларынызла  эеtmяk  исtяйирсинизся  вя  сящяр,  эцнорtа, 

ахшаm йеmяkлярини юзцнцз щазырлаmаг исtяйирсинизся, онда ян гянаяtли варианt 

kирайя mянзил эюtцрmяkдир. 

Bюyцk Britaniyada yaшayыш sahяsinin kirайяlяnmяsi  иля  баьлы  бir neчя 

mяslяhяt.  Kirайя  йaшayыш sahяsi bяzяn mцnaqiшяli vяziyyяtляrя  вя ya kiчik 

maliyyя vя mяiшяt mцrяkkяbliyinя sяbяb olan aшaьыdakы щаллара эяtириб чыхарыр. 

Kirайя barяdя  mцqavilяni imzalamazdan яввял  mяnzil haqqынa nяляriн daxil 

edilдийини  юyrяnmяk lazыmdыr. Bяzяn elektrik еnerjisi, istilik vя su tяchizatы 

цчцn  юdяmя yaшayыш sahяsinin qiymяtinя daxil edilmiш olуr, bяzяn isя aylыq 

юdяniшdяn  яlavя, kommunal hesablarыны da юdяmяk lazыm gяlir.  Иcаря 

mцгавилясиндя  йашаmа  mцддяtинизи  дягиг  разылашдырmаг  вя  ону  mцгавиляйя 

дахил  еtmяk  лазыmдыр.  Бир  чох  аэенtлиkляр  (о  cцmлядян  универсиtеtлярин  дя) 

йашайыш  сащясини  жари  айын  яввялиндян  kирайя  верирляр.  Буна  эюря  дя  айын 

орtасында  эялиб-эеtдиkдя  бцtцн  ай  цчцн  щагг  юдянилир.  Узун  mцддяt  йаша-

дыгда ися mянзил аэенtлийи ижаря mцгавилясинин шяtляриня эюря kирайячинин mцга-

вилясини ляьв еtmяk исtядиkдя ян азы бир ай яввял хябярдарлыг едир. Бир чох mян-

зил  аэенtлиkляри  вя  tялябялярин  йерляшдирилmяси  хидmяtляри  mцгавиля  баьладыгда 

бир-иkи айлыг иcаря щаггыны яввялдян (депозиt) эюtцрцрляр. Сяфяр цчцн лазыm олан 

наьд  пул  mябляьини  щесабладыгда  эюсtярилянляри  нязяря  алmаг  лазыmдыр.  Иcаря 

гурtаранда щяmин депозиt ашаьыдаkы шярtлярля гайtарылыр. Mянзил (оtаг) tаm ся-

лигяли  вязиййяtдя  ачарларла  бирлиkдя  аэенtлийин  нцmайяндясиня  tящвил  верилир. 

Kирайячи  яввялcя  аэенtлиkля  эюрцш  эцнцнц  вя  вахtыны  tяйин  еtmяйи  разылашmа-

лыдыр. Яэяр mянзилин вязиййяtи гянаяtбяхшдирся вя аэенtлийин яmлаkынын щаmысы 

(mебел  яшйалары,  йаtаг  лявазиmаtы  вя  с.)  йериндядирся,  онда  эиров  tаmаmиля 

гайtарылыр. Яэяр mянзилдя (оtагда) яшйалар зядялянmишся вя йа чаtышmырса, онда 

гайtарылан эировун mябляьи mцtянасиб олараг азалдылыр. Депозиt йа наьд пулла, 

йа да эюсtярдийиниз щесаба kючцрmяkля гайtарылыр: Инэилtярядя, щяm дя бцtцн 

Авропада  сойуг  вя  исtи  су  сярфини  юлчян  сайьажлар  гойулmушдур.  Судан  вя 

елеktриk енерjисиндян исtифадя щаггы щяр ай (яэяр mцддяt бир айдан аз оларса) 

йашайыш mцддяtинин сонунда юдянилир. Исtи суйун гийmяtи сойуг суйа нисбяtян 

бир нечя дяфя арtыгдыр. Mянзиля (оtаьа) илk дяфя эяляндя вя орадан эедяндя сай-



DÜNYADA TƏHSİL SİSTEMLƏRİ 


Yüklə 3,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   41




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin