Aparan yol kimi

praktikası  gənc  mütəxəssislərin  demokratik  sistem  şəraitində 
mədəniyyətin  müxtəlif  sahələrində  peşə  vərdişlərinə  yiyələnməsi  və 
praktik 
fəaliyyətə 
uyğunlaşmasına 
yardım 
məqsədi 
daşıyır. 
Kulturoloqların  istehsalat  praktikası  ikili  məqsəddən  çıxış  edərək 
qurulmalıdır.  O,  bir  tərəfdən  respublikada  ruhi  mədəniyyətin  inkişafi 
sahəsində  toplanmış 
praktik  təcrübənin  öyrənilməsi  və  tələbə- 
kulturoloqlarda  praktik  vərdişlərin  formalaşdıdırlmasına  yardım 
etməlidir.  Digər  tərəfdən  isə,  sosial-mədəni  tərəqqini  təmin  edən 
dövlətin  idarəetmə,  yaradıcı  və  digər  strukturlarının  praktik 
fəaliyyətində  proqressiv  dəyişikliklərə  yardım  edən  yeni  kulturoloji 
biliklərin genişlənməsinə kömək etməlidir.
Azərbaycanda  sosial-mədəni  fəaliyyətin 
praktik  təcrübəsinin 
*  öyrənilmə  obyekti  mədəniyyətin  aşağıdakı  sosial  institut  və  sahələri 
olmalıdır  -   təhsil  və  tərbiyə;  elm;  maarif;  yüksək  texnologiyalar; 
tərcümə  fəaliyyəti;  dil,  ədəbiyyat,  incəsənət;  informasiya;  idman; 
tərizm;  iqtisadiyyat;  hüquq;  təşkilat  və  idarəetmə;  ideologiya;  daxili 
siyasət;  beynəlxalq  münasibətlər;  din;  uşaq,  qadın  və  gənclərin 
inkişafı; 
qeyri-hökumət 
təşkilatlan; 
bələdiyyələr; 
parlament; 
beynəlxalq  təşkilatlar.  Sosial  xidmət,  eləcə  də  ,  intellektual,  təhsil, 
texnoloji,  mənəvi,  bədii,  idarəedici,  informasiya  və  digər  dəyərlərin 
istehsal, mühafizə, istifadə və ötürülməni  həyata keçirən  təöşkilatlann 
təcrübəsi  diqqətlə öyrənilməlidir.
İnsan  inkişafında  kulturologiyanın  artan  rolunu  nəzərə  alaraq, 
tezliklə  Bakıda  və  Azərbaycanın  regionlannda  dövlət  səviyyəsində 
kulturoloji  maarifləndirilməni  genişləndirmək,  daimi  fəaliyyətdə  olan 
kulturoloji  seminar  və  treninqlər  şəbəkəsi  təşkil  etmək  vacibdir.  Belə 
kulturoloji  proqram  və  layihələr  ilk  növbədə,  dövlətin  yardımı  ilə, 
ölkənin  rəhbər  işçiləri  üçün  -mərkəzdə  və  yerlərdə  dövlət  rəhbərləri 
və  siyasətçilər,  deputat  və  diplomatlar,  eləcə  də  bələdiyyə  və  qeyri- 
hökumət  təşkilat  rəhbərləri  üçün  həyata  keçirilməlidir.  Onlar ölkənin
368
Kuad  Vlammadov
Kulturologiya effektiv»  hav al  va faaliv^ata aparan  vol
bütün  əhalisini, 
dövlət  idarələri, 
sənaye  müəssisələri,  özəl 
sahibkarlıq,  Azərbaycan  regionlarındakı  kənd  əhalisi  və  icmaları 
əhatə 
etməlidir. 
Kulturoloji 
təhsil 
və 
maarifin 
mühuııı 
istiqamətlərindən  biri 
uşaqların  tərbiyəsi  olmalıdır.  Ölkədə  bütün 
səviyyələrdə  - 
ailə,  killektiv,  cəmiyyət,  dövlətdə  yeni  kulturoloji 
tərbiyə  sisteminin  hazırlanması  vacibdir.  Bu  tərbiyə  özündə 
azərbaycanlıların  milli  dəyərini  demokratik  mədəniyyət  dəyərlən  ilə 
sintez  edən  dəyərlər  sistemi  əsasında  qurulmalıdır.  Bu  mussiyanı 
mədəniyyətin 
inkişafının  başlıca  hərəkətverici  qüvvəsi  olan 
Azərbaycan  ziyaldan  yerinə  yetirməlidir.  Bunun  üçün  yeni  uşaq 
mədəni  mərkəzlərinin,  kitabxana,  klub  və  digər  təhsil-tərbiyə 
ocaqlannın yaradılması  vacibdir.
Beləliklə,  respublikanın  kulturoloji  tədqiqat,  təhsil  və  maarifə  olan 
ehtiyac  böyükdür.  Azərbaycanda 
vətəndaş  cəmiyyətinin  inkişafı 
insanın  cəmiyyətdək  ləyaqət  və  məsuliyyətini,  onda  öz  qüvvəsinə 
inam,  rəqabətəqabillik,  ictimai-faydalı  əməyin 
prioriteti,  ədalətli 
sosial  nizam,  qanunlann  cəmiyyətdə  müzakirəsi  və  qəbul  edilməsi 
əsasında 
həyatın 
hüquqi 
tənzimlənməsi 
kimi 
dəyərlərin 
formalaşdınlmasını 
nəzərdə  tutur. 
Tarixi 
inkişafin  müasir 
mərhələsində 
azərbaycan  xalqının  mədəni  dəyər  və  normalar 
ierarxiyasında  bilik  və  bacanq,  həqiqət  və  ədalətə,  nizam-intizama, 
qanunsevərliyə,  enerji,  iradə,  humanizm,  məhəbbət,  xeyirxah, 
ləyaqətlilik  və  yüksək  istehsallı  əməyə  sədaqət  prioritet  olmalıdır. 
Vətəndaş  cəmiyyətinin  əsas  üstünlükləri 
vətəndaşlann 
sosial
qarşılıqlıanlaşma  və  bərabərliyinə,  yüksək  ruhi  mədəniyyətinin 
formalaşmasına  yardım  edən  azadlıq,  humanizm  və  maarifçilik 
olmalıdır.  Bu  milli-mədəni  dəyərlərin  formalaşdırılması  məqsədi  də 
ümumi  kulturologiyanın  inkişaf proqramı  çərçivəsində  respublikanın 
ali 
təhsil 
müəssisələrində 
xüsusi 
kulturoloji 
kursların
formalaşdırılması,  inkişaf  etdirilməsi  və  zənginləşdirilməsi  vacibdir 
Onlann  arasında  şəxsiyyət  mədəniyyəti,  qida  mədəniyyəti,  düşüncə, 
əxlaq  ,  məişət,  incəsənət,  erim,  istehsal,  təşkilat  və  idarəetmə, 
məsuliyyət, şəxsiyyətlərarası,  sosial  və beynəlxalq münasibətlər  üzrə 
kursların  adını  çəkmək  olar.  Burada  söhbət 
elmi  bilik  və  etika, 
humanist psixologiya və həyat fəlsəfəsi,  uyğun texnologiya və ictimai 
təcrübədən  düzgün  istifadə  etmək  bacarığının  birliyindən  ibarət  olan
369

---

Kuad  Mommadm
Kulturologiya effektivli haval va faalivvota aparan vol
insanın  yüksək  ruhi  mədəniyyət  anlamından  söhbət  gedir.  Bundan 
çıxış  edərək  ,  bu  gün  ,  ümumi  kulturologiya  ilə  birgə,  kulturoloji 
idrakın  metodologiyası,  siyasi  kulturologiya,  hüquq  kulturologiyası, 
din  kulturologiyası,  idarəetmə  kulturologiyası,  vətəndaş  cəmiyyəti 
kulturologiyası,  iqtisadi  kulturologiya,  kulturoloji  sinergetika  və  s. 
sahələrdə  ciddi  tədqiqatlar  aparmaq  vacibdir.  Kulturoloji  təhsil  və 
mədəniyyətin  inkişafının  idarəedilməsində  yüksək  nəticələrin  əldə 
edilməsi 
üçün 
Azərbaycanda