Айэцн Щясяноьлу е р м я н и с и н д р о м у



Yüklə 3,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə16/34
tarix25.03.2017
ölçüsü3,3 Mb.
#12654
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34

щяр  би  эейимли  мейит  варды.  Онлардан  ялавя  «УАЗ»  маркалы

ма шы ны сахлайыб ичярисиндя олан 4 няфяри дя юлдцрдцляр».

Мяммядов Гадир Имангулу оьлу билдирир: «20 август 1993-ъц

илдя  эиров  эютцрцлдцм.  Едиллидя  сахландыьымыз  заман  мцн тя зям

дюйцлмяляр нятиъясиндя ясир вя эировлардан Фярман, Ян вяр, Ряшид,

Илйас вя  адларыны  унутдуьум  бир  гадын вя  цч  ки ши нин юл дцйцнцн

шащиди  олдум.  Онлары  ясирляря  дяфн  етдирдиляр.  Бун   дан  башга

юлдцрцлмцш 18-20 няфяр Азярбайъан ясэя рини дя дяфн етдик». 

181


Ермяни синдрому

Сойгырым

1991-ъи  илин  декабрында  Кяркиъащанын  мцдафияси  заманы

йа  ралы щалда ясир эютцрцлмцш Мящяррямов Пянащ Шащмар оьлу

билдирир: «Ясэяранда сахланылдыьым заман ермяниляр мяня бир

ма  шын кузасы долу хейли азярбайъанлы мейиди эюстярдиляр. Ора -

да эи  ров эютцрцлмцш яр, арвад вя ушаьын вящшиъясиня дюйцлцб

сон  ра эцллялянмяляринин шащиди олдум. Кишинин 40, гадынын 35,

уша    ьын 10 йашы оларды. Рящим адлы ясир йолдашымызы да иш эян ъя

иля  гятля  йетирдиляр.  Щяля  Хоъалыйа  щцъума  кечмямиш дян  га -

баг  дейирдиляр  ки,  Хоъалыны  гурбанлыг  гойун  кими  кя ся ъяйик.

Фев ралын 28-дя мяни Хоъалынын ичя ри син  дян ке чиряркян шящярин

тамам  гарят  едилдийинин  шащиди  ол дум.  Хо ъа лы  гана  бцрцн -

мцш дц,  кцчяляря  арвад-ушаг,  го ъа ларын  ме  йит ляри  сяпя -

лянмишди». 

1990-ъы илдя ермяниляр тяряфиндян Ъябрайыл району яра зи син-

дя 12 йашында икян эиров эютцрцлмцш Щясянов Шащин Ариф оь -

лу нун дедийиня эюря, Жора, Лйова вя Борйа адлы ермяниляр онун

сол ялиндяки дюрд бармаьыны тахылсяпян машынын шкифи ара сын да

гойараг шикяст етмишляр. Шащин Щадрут районундакы щярби щис -

ся  дя  сахланыларкян  он  няфяря йахын  ясирин  ермяниляр  тя ря фин -

дян эцллялянмясинин шащиди олмушдур. 

Кялбяъяр районунун ишьалы заманы 1993-ъц илдя эиров эю -

тцрцлмцш  Ямралыйев  Хасай  Мящяммяд  оьлунун  шащидлийиня

эю ря, Башлыбел кяндиндян мцщасиряйя дцшмцш 50 няфярдян 15

няфярини ермяниляр  эцллялямишляр.  Х.Ямралыйевин  6  йашлы  оьлу

Шящ   ри йар сол голундан аьыр йараланмыш, эцлля сцмцклярини да -

ьыт мышдыр. Шящрийар щяля дя шикястдир. Башлыбел кяндиндян олан

рущи хястя олдуьу цчцн евдян чыхмайан Гянащят адында 50

йашлы кишини ермяниляр щяйятдя эцллялямиш, мейидини йанар си га -

ретля даь  ламышдылар.

Кялбяъяр районун ишьалы заманы эиров эютцрцлмцш Ящ мя -

дов Биннят Ябдцляли оьлунун шащидлийиня эюря, кянд ишьал олу -

наркян ъамаат даьлар арасындакы кащада эизлянмишдир. Апрелин

18-дя  ермяни  гул  дурлары  онлары  тапараг  кащадан  чыхармыш  вя

ашаьыда адлары гейд олунан шяхсляри эцллялямишляр: Щясянова

182


Сойгырым

Ермяни синдрому

Чичяк  Микайыл  гы  зы  (50-55  йаш ларында), Салащов  Йагуб  Иса

оь лу  (50-55  йаш ларында), Ямра лыйев  Мящяммяд  Абыш  оьлу

(45 йашында), Ям    ралыйев Чин эиз Мящяммяд оьлу (20 йашын -

да),  Ям ра  лыйева  Эц лцс тан  Мящяммяд  гызы  (18  йашында),



Ящ  мя до ва  Бусат  Ялиш  гы зы  (48  йашында), Ящ мя дова  Зюв -

гиййя Бин нят гызы (13 йа шын да), Ящмядов Щцмбят Ябдцляли

оьлу (59 йашын да), Эцл эяз ар вад (65-70 йашла рын да).

Кялбяъярин ишьалы заманы эиров эютцрцлмцш даща бир сакин

-1972-ъи ил тявяллцдлц Ямралыйева Арзу Биннят гызы факты тясдиг

едя ряк апрелин 18-дя ермяни силащлыларынын 19 няфяр эирову, о

ъцм лядян Арзунун щяйат йолдашыны, гайныны балдызыны, гай -

на    тасыны,  анасыны,  баъысыны,  ямиси  арвадыны,  гоншулары  Йа -

губ ки ши ни эцллялядикляринин шащиди олдуьуну билдирир. 

Кечмиш эиров Гулийев Мящяммяд Мямиш оьлунун билдир ди -

йиня эюря, Кялбяъярин ишьалы заманы аиля цзвляри вя диэяр кянд

сакинляри иля бирликдя йашадыглары Килсяли кяндини тярк едяркян ра -

йонун «Тунел» адланан яразисиндя ермяниляр онлары атяшя тут -

муш, ян азы 35 няфяри гятля йетирмишляр.

1993-ъц илин авгусунда контузийа алараг ясир эютцрцлмцш

Ис майылов Исрайыл Сариф оьлунун дедикляриндян: «Ермяниляр Бей -

ля ган истигамятиндя щцъума кечяркян эиров эютцрдцкляри 9 ня -

фяри Йухары Вейсялли кяндиндя гятля йетирдиляр, 3 няфярин ися ба -

шыны  гя биристанлыгда  кясдиляр.  Ханкянди  тяърид ха насында  сах -

лан   дыьымыз заман Зейнал адлы бир азярбайъанлы ясир ишэян ъя ля -

ря, щяр эцн дюйцлмяйя, аълыьа таб эятирмяйяряк вяфат етди».

Будагов  Рауф  Афтандил  оьлу  1993-ъц  илдя  ишьал  олунмуш

Аьдам  Полис  идарясиндя  сах ланылдыьы  заман  ермяниляр  тяря -

финдян ясир алынмыш 11 няфярин еля камерадаъа эцлля ляйиб гятля

йетирилмясинин шащиди олмушдур. 

Щцсейнов Айаз Фикрят оьлу Аьдяря району яразисиндя ясир

эютцрцлдцйц  заман  ермяниляр  она  15  няфяр азярбайъанлы

щярб чинин башы кясилмиш вя йандырылмыш мейитлярини эюстярмишляр.

Хоъавянд районунун Гарадаьлы кянд сакини Ялийев Нофял

Гя  дим оьлу кяндляринин ишьалы заманы динъ ящалийя диван тутул -

183


Ермяни синдрому

Сойгырым

масы щаггында данышаркян билдирир: «Ермяниляр феврал айынын 17-

дя Гарадаьлы кяндини ишьал едян заман 12 няфяри юлдцрдцляр.



Он лардан Кяримов Ялигисмят Гара оьлу, Ариф адлы йашлы киши,

Мо  бил  мцяллим,  Зивяр  арвад,  Щясянов  Алтай  Мящяммяд

оь  луну  ха тыр лайырам. Эиров  эютцрдцкляри  адамлардан  ися 52

няфя рини гятля йетирдиляр».

1992-ъи ил февралын 25-дян 26-на кечян эеъя Ермянистан си -

лащлы гцввяляри кечмиш ССРИ-нин Ханкяндиндя йерляшян 366-ъы

мотоатыъы алайынын шяхси щейяти вя техникасынын кюмяйи иля Азяр -

бай ъанын Хоъалы шящярини ишьал едяряк 613 ня фяри, о ъцмлядян,

63 ушаг, 106 гадын, 70 гоъаны хцсуси гяд дарлыгла гятля йе -

тирмишдир. 

Хоъалынын ишьалы заманы эиров эютцрцлмцш Пашайева Кубра

Адил гызы билдирир: «Ермяниляр бизи мцщасиряйя алдылар. Мян кол -

луг да  эизляндим  вя  1932-ъи  ил  тявяллцдлц  щяйат  йолдашым Па -

шайев Шура Тапдыг оьлунун, 1961-ъи ил тявяллцдлц оьлум Ел -

шадын автомат эцлляляндийини эюрдцм. Хоъалыдан олан сцрцъц

Сур хай  адлы  шяхсин  башына  ири  мисмарлар  чалараг  юл дцрмуш -

дуляр. Сон ра бизи эиров эютцрцб Ясэярана эятирдиляр. Ей   вазов



Щидайят Яли оьлуну ял-айаьы баьлы щалда танкын ал тына атдылар,

онун башынын цстцндян ермяни танкынын кечдийини эюр  дцм. Эе -

ъя тяхми нян 30-40 няфяря йахын Милли Орду яс эя ри нин башы кя -

силмиш мейитляри эюзцмцзцн габаьында атылмышды. Сары Видади

адлы шяхсин, 16 йашлы Талещин, 5-6 няфяр 6-8 йашлы кюр   пя ушаг -

ла рын башла рынын кясилдийинин дя шащиди олмушам». 

Ширинова Минаря Чяркяз гызы тясдиг едир ки, Ясэяран райо -

нунда  сахланылдыьы  заман  ермяниляр  гадынларын  эюзляри  гаршы -

сын да  Хоъалыдан  эиров  эютцрцлмцш  азйашлы  ушагларын  башыны

кяс миш,  ъаван  оьланлары  ися  эцллялямишляр.  Садыгова  Зцлейха

Шащ малы гызы ися йашлы олдуьу цчцн йерийя билмяйян 7-8 няфяр

Хоъалы сакининин эцлляляндийинин шащиди олмушдур.

184


Сойгырым

Ермяни синдрому

ГАРАДАЬЛЫ  ФАЪИЯСИ

Дцнйайа  сяс  салан  Хоъалы  фаъиясиндян  сяккиз  эцн  яввял

Хоъавянд районунун Гарадаьлы кяндиндя баш верян ганлы ща -

дися  Хоъалы  дярдинин  бюйцклцйц,  аьырлыьы  нятиъясиндя  кюлэядя

галды… 

1992-ъи ил февралын 17-дя Гарадаьлы кяндиндя динъ, силащсыз

вя  кюмяксиз  галмыш  инсанларын  талейини  кянди  ишьал  етмиш  ер -

мяни гул дурлары щялл едир, ящалини гятля йетирир, эиров эютцрцр, иш -

эян ъя ляря мяруз гойурдулар… О эцн Гарадаьлыда инсан щц -

гуг лары, бейнялхалг ганунлар юз гцввясини итирмишди. О эцн бц -

тцн га нун лар ермяни гулдурларынын силащлары иля йазылырды… 

1988-ъи  илдян  башлайараг,  ермяни  силащлы  бирляшмяляринин

Га раба ьа щцъумлары даща ачыг шякил алмышды. Демяк олар ки,

кянд щяр эцн эцллябаран едилир, евляр даьыдылыр, силащсыз адамлар

гятля  йе  ти ри лир ди.  Гарадаьлы  тякбашына  дюйцшцрдц,  йашамаг

цчцн мц ба   ризя апа рырды. Йерли ящали торпаьын бир гарышыны да дцш -

мяня вер  мяк ис тямирди.

1991-ъи  ил  ийунун  27-дян  28-ня  кечян  эеъя  Гарадаьлыйа

ермя нилярин нювбяти щцъуму башланды. Кянд щяр тяряфдян эцл -

лябаран едилди, 20-йя йахын ракет атылды, евляр йанды. Ян дящшятли

ща дися  ися  фермада  баш  верди.  Ермяниляр  Вяряндяли  кяндинин

фер масында  алты  няфяри  гятля  йетиряряк  йандырмышдылар.  Ъамаат

цч ня фярин ме йидини чыхара билмиш, цч няфяринся анъаг гаралмыш

сц мцкляри та пылмышды вя… тцкцпярдиъи мянзяря: ики ювлад атасы

Ил ти фат анасы Га раэюзля гуъаглашмыш вя ана-бала беляъя йаныб

кц ля дюн мцш дцляр…

1991-ъи ил сентйабрын 8-дя сярнишин автобусу ермяниляр тя-

ряфиндян  атяшя  тутулду.  8  няфяр  гятля  йетирилди,  22  няфяр  йара -

ланды. Юлянлярин ичярисиндя 7 ушаг анасы Гяниря дя варды… 

Бир-биринин  ардынъа  баш  верян  ганлы  террор  актлары  ъамааты

ня инки  горхутмур,  яксиня,  онлар  даща  да  сых  бирляшир,  доьма

йур ду горумаг цчцн силаща сарылыб дцшмяни эери отурдур, шя -

185

Ермяни синдрому

Сойгырым


щид  лярин ганыны йердя гоймурдулар. Амма йаралананларын сайы

ар тыр,  си лащ  сыз  вя  кюмяксиз  Гарадаьлынын  мцдафия  гцввяси  тц -

кянирди. Ясл фаъия ися щяля габагда иди.

1992-ъи  ил  февралын  12-дя  Шушанын  Малыбяйли  вя  Гушчулар

кянд  ляринин  ишьал  едилмяси  иля  Гарадаьлы  кянди  дцшмян  гар шы -

сын да тяк галды, вязиййят даща да аьырлашды. Февралын 15-дян ер -

мя ни  лярин иримигйаслы щцъумлары башлады. Февралын 17-дя ися Хо -

ъа вянд району ермяни щярби бирляшмяляри тяряфиндян ишьал едил -

ди вя тарихимизя бир фаъия дя йазылды- ГАРАДАЬЛЫ ФАЪИЯСИ!

Гарадаьлы кяндинин ишьалы заманы 117 няфяр ушаглы-гадынлы,

гоъалы-ъаванлы кянд ъамааты ермяни силащлы бирляшмяляри тяряфин -

дян эиров эютцрцлмцш, 77 няфярядяк эиров гятля йетирил миш дир. 



Шащид ифадяляриндян

Щцсейнов Илгар Гардашхан оьлу: «1992-ъи ил февралын 15-

дя сящяр саат 6-да ермяниляр кяндя щцъума кечдиляр. Манвел

ад лы ермянинин башчылыг етдийи гулдур дястяси кянди щяр тяряфдян

мцх тялиф силащларла атяшя тутурду. Цч эцн мисли эюрцнмямиш дю -

йцшляр эетди. Юлян вя йаралананлар чох олду. Онларын щеч кимя

рящ  ми эялмирди. Кянд дюрд тяряфдян эцллябаран едилирди. Мц да -

фи я чиляримиз  дцшмяня  ирялилямяйя  аман  вермирдиляр.  Сонунъу

эцл ля йя  гядяр  дюйцшдцк.  Февралын  17-дя  ися  ермяниляр  кянди

ишьал едиб бизи ясир эютцрдцляр». 

Мяммядов Шамил Алы оьлу: «Ъаван ясирляри айры йцк ма -

шы нына, бизи ися «Камаз» машынына долдуруб Ханкяндиня тя ряф

апардылар.  Щамымыза  башымызы  яйиб  ялляримизи  гарнымыза  гой -

маьы ямр етдиляр. Бир эиров кишини машындан бойландыьына эюря

ашаьы дц шцрдцляр вя йолун кянарында эцллялядиляр. Сонра бир бир

няфяри  дя  эцллялядиляр.  Машын  ермяниляр  йашайан  Ниэи  кян дин -

дян ке чян  дя йерли ермяни гадынлары, ушаглары вя гоъалары йолун

ики тя ряфи иля дцзцлцб машынын кузовундакы эировлары даш-галаг

ет диляр.  Щямин  вахт  атылан  дашлардан  бири  дя  мяним  башымы

186


Сойгырым

Ермяни синдрому

йарды…

Малыбяйли  кянди  кюрпцсцнцн  йанында  машыны  сахлайыб  гыш

пал тар  ла ры мызы-палто  вя  папагларымызы,  жакет  вя  пенъякляримизи

со йунду р дулар, цстцмцздяки саатларын, гызл яшйаларын вя пул ла -

рын щамы сыны ал дылар. Сонра щамымызы мющкям дюйдцляр. 10 га -

дыны вя 3 ки ши ни биздян айырыб щараса апардылар. Эиров эютцрцл дц -

йц мцз илк эцн ярзиндя сящярдян ахшама гядяр бизи цзцгойлу

узан  мыш щал да га рын цстцдя сахладылар». 



Гулийев Рафиг Яластан оьлу: «Ермяниляр тяряфиндян гятля

йетирилян ясир вя эировларын 18-20 няфяри 10-12 йашлы ушаглар иди.

Бун дан ялавя кянд сакини Дадашов Елдары да юлдцрдцляр. Баш -

га  бир  сакин  Щцсейнов  Шащмурадын  ися  цстцндян  «Камаз»

ма  шынла  кечяряк  эюзцмцзцн  габаьында  сойугганлыгла  гятля

йе  тирдиляр. Гарадаьлы кянд мяктябинин директору Мобил мцяллими,

22-23 йашлы Щясянов Алтайы вя Щцсейнов Ханалыны эюзц мц зцн

га  баьында нефт тюкяряк дири-дири йандырдылар. Байрамов Елми да -

рын, Хялилов Защидин башларыны кясдиляр».

Щцсейнов  Видади  Гардашхан  оьлу:  «Ясир  вя  эировлары

ма   шына миндириб Ханкянди истигамятиндя апараркян йолда ма -

шыны сахладылар, бизи ашаьы дцшцрдцляр. Сонра щеч бир сорьу-су -

ал етмядян автомат вя пулемйотларла ящалини эцллябаран ет мя -

йя  башладылар.  Онлар  мяним  юлдцйцмц  зянн  едиб  саь  га лан

яща  лини  машынлара  йыьараг  Ханкяндиня  тяряф  апардылар.  Кянд

ящалисинин мейитляри йердя атылыб галмышды.».

Ялийев Шащруз Ямирхан оьлу: «Ермяниляр Щцсейнов Зцл -

фцгары, Аьаларов Ярястуну, Гулийев Нябини, Щцсейнов Нифталыны,

Та ьыйев  Телманы,  Язизов  Алову,  Язизов  Атяши  вя  башгаларыны

ав  томат силащла гятля йетирдиляр. Дадашов Елдары, Щцсейнов Дя -

ми  ри, Щцсейнов Фядаили ися дюйя-дюйя юлдцрдцляр». 

Щцсейнов Илгар Гардашхан оьлу: «Юлдцрцлянлярин бир чо -

хунун  башыны  кясиб  кулоклара  йыьырдылар.  Гагарза  кянд  сакини

Арбик, колхоз сядри Шаша, автобус сцрцъцсц Або Дадашов Ел -

дары  аьаъ  дяйяняклярля  дюйя-дюйя  юлдцрдцляр.  Ханкяндиндя

зир  зямидя суйун ичиндя сахлайырдылар.  Онларын башында Фран са -

187


Ермяни синдрому

Сойгырым

дан эялмиш Манвел адлы ермяни дайанырды.  Бизи дюйян, ишэянъя

верян  ермянилярдян  Сарыбеки,  Емил  Балайаны, Данелйаны, Ар -

туру, Шашаны, Апону таныдым. Гарадаьлы кяндинин ишьалынын тяш -

килатчысы Роберт Кочарйан иди. Ишьал заманы тяхминян 77 няфяр,

цмумиййятля  1988-1992-ъи  иллярдя  100-дян  артыг  кянд  сакини

ер мя ниляр тяряфин дян вящшиъя си ня юлдцрцлцб».



Язизов Нцсрят Мирящмяд оьлу: «Эиров эютцряндян сонра

ер мя ниляр  бизи  вящшиъясиня  дюйцр,  ишэянъя  верирдиляр.  Онлар

йанар  сигарет  сюндцряряк  алнымы  йандырырдылар.  Дямири  гыз ды рыб

кцряйимя  даь  басырдылар. Инсанларла  гул  кими  ряфтар  едирдиляр.

«Щамыныз  юлмялисиниз»  дейяряк  дюйцрдцляр,  тящгир  едир   диляр,

ишэянъя веряркян гышгыранда ляззят алыб эцлцрдцляр».



Наьыйев Сеййур Ханлар оьлу: «Ермяниляр гадынлары, ушаг -

лары  вя  гоъалары  эцллябаран,  ишэянъя  сящнясини  сейр  етмяйя

мяъ      бур  едирдиляр.  Ушаглар  горхуб  гышгырыр,  аьлайырдылар.  Мян

чя нямдян вя башымдан эцлля йа расы алмыш дым. Сонра йенидян

бизи  машынлара  миндириб  Малыбяйли  кюр пц сцня  гядяр  апардылар.

Бурада бизи дцшцряряк пийада эет мяйя мяъбур етдиляр. Онлар

бизи  Ханкянди  шящяриндя  йерляшян  мяк   тя бя  кими  дюйя-дюйя

эятирдиляр. Сонра да Ханкянди шящя риндяки щябсханайа апар -

дылар. Бурада 40 эцн сахланылдым. Щяр ка мерада 4-5 няфяр ясир

вя эиров сахлайырдылар. Онсуз да со йуг  дан вя аълыгдан зя иф ля -

миш, эцъдян дцшмцш адамлары каме  райа эирян щяр ер мяни яс -

эяри, йа забити вящшиъясиня дюйцр, ин  ъи дир, язаб ве ряряк яля са -

лырдылар.  Онлар  бцтцн  тцркляри  сюйцб  тящгир  едир, Азяр   байъан

тцрк лярини бцтцнлцкля мящв едяъяклярини де йирдиляр». 

188

Сойгырым

Ермяни синдрому


ХОЪАЛЫ СОЙГЫРЫМЫ 

Он  беш  илдир  ки,  Хоъалы  фаъияси  бойда  дярди  чякиб  гуртара

билмир Азярбайъан! Йазылдыгъа дярди битмир Хоъалынын. 

1992-ъи ил февралын 25-дян 26-на кечян эеъя Ермянистан си -

лащ лы гцввяляри кечмиш ССРИ-нин Ханкяндиндя йерляшян 366-ъы

мо тоатыъы алайынын шяхси щейяти вя техникасынын кю мяйи иля Азяр-

байъанын Хоъалы шящярини ишьал етдиляр. Ишьал за маны ян азы 613

ня фяр, о ъцмлядян, 63 ушаг, 106 гадын, 70 гоъа хцсуси гяд -

дар лыгла гятля йетирилмишдир. Минлярля адам йараланмыш вя шикяст

олмуш, йцз лярля адам ясир вя эиров эютцрцлмцш, 200 адам иткин

дцш мцшдцр. 8 аиля тамамиля мящв едилмишдир. 

Ермяниляр тяряфиндян Хоъалыда тюрядилянляр инсан адына йа -

раш майан бир ъинайят, гяддарлыг, амансызлыг иди. 

Ермяни тяблиьатчылары индийя гядяр дя бу ъинайяти бойун ла -

рындан  атмаьа  ъалышыр,  эуйа  азярбайъанлылара  шящяри  тярк  ет -

мяк цчцн дящлиз гойулдуьуну дейирляр. Лакин ящалинин бюйцк

бир щис сяси мящз онларын дящлиз дедикляри йердя-Нахчываник яра -

зисиндя гятля йетирилмишди.



Адамлары кцтляви шякилдя гятля йетирир,

гясдян шикяст едирдиляр

Наьыйев Мяммяд Аьалар оьлунун ифадясиндян: «Хоъа -

лы дюрд тяряфдян топлардан, танклардан ири чаплы пулемйотлардан

атя    шя  тутулурду.  Шящяр  од  тутуб  йанырды.  Ъамаатын  гыш гырыьын -

дан, ащ-налясиндян инсан олан щяр кяс дящшятя эялярди. Эет -

дик  ъя  йаралананларын,  юлянлярин  сайы  артырды.  Эеъя  саат  тях ми -

нян 2 радя  ляриндя ящали мцгавимят эюстярмяйин мянасызлыьыны

эю рцб шящяри тярк етмяйя башлады. Бир нечя дястя иля мцхтялиф

исти  га  мятлярдя шящярдян чыхдыг. Бизим дястядя 150 няфяря йа -

хын адам оларды. Кятик мешяси тяряфя щярякят едир, эцл ля лярдян

йа  ха гуртармаьа чалышырдыг. Ермяниляр ися ъамаатын чыха биля -

ъяйи  бц   тцн  йолларда  пус гулар  гурмушдулар.  Щеч  кимя-ща миля

189


Ермяни синдрому

Сойгырым

га дына,  уша ьа,  гоъайа,  йаралыйа  фярг  гоймадан  сон  ня фя ри -

нядяк гы  рыр  дылар. Февралын 26-да сящяр саат 6 радяляриндя Кя тик

ме  шя си  йа    хынлыьында  пусгуда  дурмуш  ермяниляр  силащсыз,  кю -

мяксиз яща   лини автомат силащларла атяшя тутдулар. 

81 йашлы Талыбова Аьъа Алхан гызынын ифадясиндян: «Эцлля

еля атылырды ки, бир аддым йеримяк мцмкцн дейилди. 60 ня фяр го -

щу мум бир йеря йыьылмышды, ъамаатын чыхмаьындан хябярсиз ол -

ду ьумуздан  зирзямидя  эизлянмишдик.  Сящяр  саат  7-дя  зир зя -

ми   дян чыхдыг. Кяндин ичи иля Ханкяндиня тяряф эедян йолда бял -

кя 10 няфярин башыны кясилмиш эюрдцм. Бир аз эетмишдик ки, би зи

Азяр байъан  дилиндя  чаьырдылар.  Чаьыранларын  ермяни  ол ду ьуну

би  лян дя щяря бир тяряфя гачды. Щяйат йолдашымы орада итир дик. 17

йаш   лы Мялащяти, эялиним Мяляйи, 2 йашлы Натяваны ора да ъа юлдцр -

дц   ляр. 17 йашлы Ряфигяйя ики эцлля дяйди. Ряфигянин атасы Паша

ит  кин дцшдц. Нявям Защирянин йолдашы Тарийел Сямядову йаны -

мыз     да  эцллялядиляр.  Адилин  оьлуну,  Ъямил  кишинин  оьлу  Муьаны,

онун йол   да шыны, анасыны, 15 йашлы баъысыны юлдцрдцляр. Милис ишчиси

Ящ    мя дин башыны кясдиляр. Сонрадан билдим ки, щяйат йолдашым

82 йаш лы Талыбов Рящим Худаверди оьлуну да эцллялямишляр. 

62  йашлы Щцмбятов  Ямир  Сялим  оьлунун ифадясиндян:

«Фев  ралын 25-дян 26-на кечян эеъя саат 4 радяляриндя ермяни

щярб чиляри  тя ряфиндян  евимин  гаршысында  эиров  эютцрцлдцм.  Эи -

ров  эю тцрцлян  за  ман  15  няфяря  гядяр  ермяни  щярбчиси  тяря -

финдян  мющкям  дю    йцлдцм,  щушуму  итирдим.  Ъиров  ахландыьым

25 эцн яр зиндя мцн  тязям дюйцлмялярин вя ишэянъялярин тя си -

риндян  бюй  ряк ля рим дян  вя  саь  айаьымдан  аьыр  зядя  алдым.

Саь айа ьымын ой наг ларына дюйя ряк ойнаг синирлярини ифлиъ еди б -

ляр, она эю ря дя йеримя га билиййятини итирмишям».

1959-ъу ил тявяллцдлц Кяримова Сарма Намаз гызы: «Йан -

вар айында Хоъалынын щяр йерля ялагяси кясилмишди. Ъамаата чю-

ряйи  вертолйотла  эюйдян  атырдылар.  Маьазаларда  ан  ъаг  кющня

пал-палтар сатылырды. Дямир йолу 1991-ъи илин де ка брында баьланды.

Ишыг  да  кечян  илин  декабр  айындан  кя сил мишди.  Февралын  25-дя

саат 23.30 радяляриндя шящяр дюрд тяряфдян атяшя тутулду. Бярк

190

Сойгырым

Ермяни синдрому


гар йаьырды. Ъамаат кцчядя бярк гышгы рыш ма ьа башлады. Биз ев -

дян щеч ня эютцря билмяйиб кцчяйя гач дыг. Орада чох адамлар

вар иди, щара эялди гачырдылар. Ъамаата гошулуб Хоъалы дямир йолу

тяряфя  гачмаьа  башладыг.  Шящярдя  аеропорт  тяряфдя  вя  Нора -

эуща йахын евлярин щамысы йанырды. Га чан адамлары щяр тяряфдян

шиддятли атяшя тутмушдулар. Шя щярин ичярисиндя мян юзцм 300-

дяк мейит эюрдум. Йаралылар да чох иди вя биз онлары адлайыб га -

чырдыг. Адамлар ян чох Нахчываник тяряфдя йерляшян гайаларын

йанында щялак олдулар вя йара ла нанлар орада галды. Гайаларын

йанында 400-дян чох щялак ол муш адам эюрдцм. Орада 60-

65 йашлы Эцллц хала вя онун оь лу, цч ушаг атасы, 30-35 йашлы

Шющ лят щялак олдулар. Ме йитляри дя орада галды. Ики ушаг атасы,

35-36  йашлы  Ариф  Ибад  оьлу  щялак  олду.  Биз  Кятик  мешяси  иля

гачан заман эеъя 2-3 радяляриндя ер мя ниляр йолу кясдиляр вя

адамлары  автоматлардан,  пийа да ларын  дю йцш  машынларындан

(ПДМ) атяшя тутдулар. Бир чох адам лары эи ров эютцрдцляр. Мян

вя гардашымын щяйат йолдашы Севил кол ларын далында гарын ичиня

йыхылараг  юзцмцзц  юлцлцйя  вурдуг.  Севилин  гуъаьында  гызы

Айэцн дя варды. О, ушаьы да эизлятди. Эюрдцм ки, ермяниляр вя

руслар  щярби  формада  вя  мцлки  фор ма да  адам ла ры  щям  тутур,

щям  дя  гырырлар.  Мян  ики  ПДМ  машыны  эюр дцм,  он ларын  ишыглары

йанырды,  нюмряляри  юртцлмцшдц.  Ер мянилярин  вя  русларын  ялиндя

фанарлар варды. Онлар рус дилиндя да нышырдылар вя саггаллы иди ляр.

Адамлара “Дайте денги, золота, зубйам”!  (Пул, гызыл, диш ве рин)

дейя  гышгырыр,  авто матын  гун да ьы  иля  вурурдулар.  Эюрдцм  ки,

йол дашым Инти га мы, балдызымын йол да шы Йалчыны, гардашым Нуряд -

дини  гуъаьында  4  йашлы  оьлу  На тигля  эцъля  ПДМ-я  апар дылар.

Йал  чынын башына ав томатла  вур ду лар вя онун сифятиндян ган сц -

зцлдц. Тях минян 150-160 адам тутуб апар дылар. Онлар эе дян -

дян  бир  аз  сон ра  биз  та ныма ды ьы мыз  адам лара  гошулуб  Шелли

кян диня эя либ чыха билдик. Тутуланлардан балдызларым вя Йал чынын

оьлу  Намиг  гайта ры лыб лар,  амма  Йалчын  вя  Интигамдан  хябяр

йохдур. Евимиз яш йалары иля бирликдя йандырылыб, мящв едилиб.

191


Ермяни синдрому

Сойгырым

192

Сойгырым

Ермяни синдрому

193

Ермяни синдрому

Сойгырым

194

Сойгырым

Ермяни синдрому

195

Ермяни синдрому

Сойгырым

196

Сойгырым

Ермяни синдрому

197

Ермяни синдрому

Сойгырым

198

Сойгырым

Ермяни синдрому

Yüklə 3,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   34




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin