Suleyman-m teze qxd
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Müallif
NİTQ MaoaNİYYaTİNİN Mövzusu, MUQsau va vaziFaıaui Nitq mədəniyyəti geniş anlayış əlub insan mədəniyyətinin çəx mühüm tərkib hissəsi kimi başa düşülür. "Mədəniyyət" sözü dilimizə ərəb dilindən keçmişdir, "şəhər" mənasında əlan "mədinə" sözündəndir. "Mədəni" sözü də "şəhərli" mənasındadır. Əvvəllər "mədəni" anlayışı şəhərdən uzaqda yaşayan, hərəkəti, davranışı, eləcə də danışığı, nitq qabiliyyəti hələ fərmala- şıb müəyyən ölçüyə, əndazəyə uyğun əlmayan insanlara qarşı, şəhərdə yaşayanlann danışığı bədəvilərin, ucqarlarda yaşayan- lann nitqinə qarşı qəyulurdu. Deməli, uzun əsrlərdən bəri birgə yaşayış nəticəsində şəhərdə yaşayanların - şəhər adamlannm hərəkəti, davranışı, danışığı həyat şəraitinə uyğun olaraq daha sürətlə formalaşıb ucqarlarda yaşayanlara nisbətən mədəni hesab olunmuşdur. İndi mədəniyyət mədəniyyətsizliyə qarşı deyil, daha mədəni, xalqın kişili, qadınh, böyüklü, kiçikli, savadlı, savadsız əlmasma baxmayaraq hamıya - həm şəhərdə, həm də kənddə yaşayan bütün adamlara, ictimai və mənəvi həyatda, birgə yaşayışda özünü nümunəvi göstərənlərin hamısına aiddir. Ona görə də "mədəni" sözü indi: a) mədəniyyətcə çox inkişaf etmiş, mədəniyyətin yüksək pilləsində olan; b) cəmiyyətdə özünü aparma üsullarına, ədəb qaydalarına yaxşı bələd olan; tərbiyəli; c) mədəniyyətlə bağlı olan mənalarında işlənir. "Mədəniyyət" sözü isə: - 1) insan cəmiyyətinin istehsal sahəsində ictimai və mənəvi həyatda əldə etdiyi nailiyyətlərin məcmusu; 2) hər hansı xalqın müəyyən dövrdə əldə etdiyi belə nailiyyətlərin səviyyəsi; təsərrüfat və ya zehni fəaliyyətin hər hansı birisinin inkişaf səviyyəsi; 3) savadlılıq, elmlilik, biliklilik, cəmiyyətdə özünü apara bilmə; tərbiyə- lilik; mədəni adamın tələbatına uyğun olan həyat şəraitinin məcmusu (3. səh 282-283) mənalarını əhatə edir. İndi təhsilin, elmin, mədəniyyətin inkişafı, mətbuatın, radio- televiziyanın ölkəmizin aranlı, dağlı bütün kənd, qəsəbə və şə 6 hərlərində xalqın gündəlik həyatına, məişətinə daxil olması nəticəsində nəinki ədəbi dilimiz, eləcə də danışıq dilimiz kütləvi- ləşmiş, bütün respublikamızda hamının eyni dərəcədə başa düşdüyü, anladığı rəvan, gözəl, səlis dilə çevrilmişdir. Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|