O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi s. A. Usmanov

4.10.
BOSHQARISH VA TEXNOLOGIK MASALALARNI HAL 
ETISHDA O‟XSHATISHLI MODELLASHTIRISHNI QO‟LLASH
 
O‘xshatishli modellashtirish tamoyillarini yalpi xizmat ko‘rsatish tizimi 
(YAXT) misolida qarab chiqamiz. Faraz qilamiz YAXT avtomobilni ta`mirlash yoki 
unga TXK uchun mo‘ljallangan bitta postdan tashkil topgan. 
―Avtomobillar texnik ekspluatatsiyasi‖ fanidan bizga ma‘lumki, YAXT – bu, 
xizmat ko‘rsatishga talablarning tushish vaqti va xizmat ko‘rsatishlarning 
davomiyligi tasodifiy bo‘lgan tizimdir. 
1.
 
Imitatsiyalanayotgan tizim va qo‟yilgan masalaning tavsifi. 
1)
Avtomobillar 
T
IK
- ish kuni davomida postga, TXK yoki ta`mirlashning 
u yoki bu talabi bo‘yicha kelib tushadi. 
t
oi
– talablar vaqti va ular orasidagi oraliq 

---

199 
tasodifiy bo‘lib (4.3-rasm, 
a
), ma‘lum bir 
f(t
o
)
taqsimlanish qonuniga (asosan ko‘plab 
hollarda eksponensial) bo‘ysinadi (4.3-rasm, 
b
). 
a) xizmat ko‘rsatishga (ta`mirlashga) talablar oqimi 
b) talablarning oraliqlari taqsimlanishi 
B) talabalar bajarilishi davomiyligining taqsimlanishi 
4.3-rasm. Postning ishlash vaqtida tasodifiy miqdorlarning shakllanishi. 
1 
2 
3 
4 
5 
n 
talablar 
t
1 
t
2 
t
3 
t
4 
t
5 
t
n 
t
o 
T
IК 
0