Mühazirəçi: baş müəllim G. N. Əliyeva Ədəbiyyat

Mövzu20
Müəyyən inteqralın təqribi hesablama üsulları
1.Düzbucaqlılar düsturu

2.Trapesiyalar düsturu

3.Simpson düsturu

Düzbucaqlılar düsturu

Tutaq ki. parçasında kəsilməz funksiyası verilmişdir. Əyrixətli trapesiyanın sahəsini inteqralını hesablamaq tələb olunur.Bu trapesiyanın oturacağını yəni parçasını nöqtələri ilə uzunluqları olan bərabər hissələrinə(parçalarına) bölək.Belə parçanın hər bir nöqtəsində yəni: -də ordinatını quraq.

Onda bütün n sayda düzbucaqlıların sahəsi pilləvari fiqurun sahəsidir və o axtarılan müəyyən inteqralın təqribi qiymətidir:

(1) düsturu düzbucaqlılar düsturu adlanır. (1) təxmini bərabərliyinin mütləq xətası aşağıdakı düsturla qiymətləndirilir:

, burada --in parçasında ən böyuk qiymətidir.



Trapesiyalar düsturu

Trapesiyalar düsturunu düzbucaqlılar düsturuna analiji olaraq alırlar. parçasını nöqtələri ilə uzunluqları olan bərabər hissələrinə(parçalarına) bölək.Tutaq ki.

funksiya qrafikinin absislərə uyğun nöqtələridir.

və ya

(2) düsturu trapesiyalar düsturu adlanır.

(2) təxmini bərabərliyinin mütləq xətası aşağıdakı düsturla qiymətləndirilir:

, burada --in parçasında ən böyuk qiymətidir.