Mavzu: Husnixatga o‘rgatishning maqsad va vazifalari, ahamiyati reja 1

5. 
Yozma shakldagi harflar yordamida bo‘g‘in, so‘z va gap tuzishga 
o‘rgatish. 
Yuqorida ko‘rsatilgan malakalar shakllangandan so‘ng husnixat darslarida 
ular mustahkamlanadi. 
Husnixat malakasini shakllantirish uchun birinchi navbatda harflarning 
shaklini to'g'ri tasawur etishga, bir xil qiyalikda (65%) yozishga, so'zlarda 
harflarni to'g'ri bog'lashga so'zlarni qatorlarga to'g'ri joylashtirishga 
o'rgatiladi. 
Daftar chiziqlarini birin-ketin almashuvi davomida harflarning qiyaligini 
va ular orasidagi masofani to'g'ri saqlash kichik va bosh harflarning 
nisbatini to'g'ri chamalab yozishga o'rgatish juda muhimdir. 
Shuningdek husnixat darslarida malum gruppaga oid hraflarni yozishga 
o'rgatishda o'quvchilarda uchraydigan ayrim tipik xatolarning oldini olish 
va tuzatish ustida ham ish olib borish lozim. Yozuvning tezligi oshishi 
bilan ayrim bir-biriga o'xshash harflarning shaklini buzib yozish xollari 
uchraganda esa ularni qayta mashq qildirish lozim. 
Birinchi va ikkinchi sinflarda chiroyli yozuvga o'rgatishda chiziqli 
daftarlardan to'g'ri foydalanishga alohida e'tibor berish zarur. Birinchi 
sinfda kichik harflarning balandligi va qiyaligi chiziqlar yordamida 
chegaralangan bo'lsa ham, bosh harflarni yozishda o'quvchilar xatoga 
yo'l qo'yishlari mumkin. 
Bir chiziqli daftarga yozishga o'tilganda esa o'quvchilar oldiga qator 
vazifalar qo'yiladi, endi ulardan harflarning balandligini, qiyaligini va 
harflarning orasidagi masofalarni chamalab yozishlari talab etiladi. 
Chiroyli o'zuvga o'rgatish umumiy didaktik qoidalar bilan birga yozuv 
malakasini shakllantiruvchi qoidalarni ham o'z ichiga oladi. Umumiy 
didaktik qoidalar, takroriylik ko'rgazmalilik yosh va o'ziga xos 

---

9 
xususiyatlarni hisobga olish, tushunarlilik, onglilik xusnixat qoidalarini 
amalga oshirishda juda muhimdir. Ayniqsa, ko'rgazmalilik prinsipi chiroyli 
yozuv malakasini singdirishda muhim rol o'ynaydi. (Bu haqda biz 
keyinroq batafsil to'xtab o'tamiz.) 
Har bir o'quvchi u yoki bu harfni tushunib, yozilishini, harflarning bir-
biriga bog'lanishini, kichik va bosh xarflarning bir-biriga nisbatini, 
balandligini, qiyaligini, avtoruchkani ushlash va to'g'ri o'tirish qoidalarini 
yaxshi bilishlari lozim. 
Yozuvga o'rganish davrida olingan bilim va malakalar o'quvchilar uchun 
doimiy qoida bo'libqolishi zarur. 
Chiroyli yozuv malakalarini o'stirishda eng birinchi qoida bu gigiyenik 
talablar va yozuvning qiyaligini to'g'ri saqlashga o'rgatilib, so'ngra harf va 
harf elementlari orasidagi masofani chamalab yozish qoidalari singdirib 
boriladi. Bu qoidalar keyinchalik II sinfda o'tkaziladigan xusnixat 
darslarida takomillashtirilib boriladi. Bu qoidalarni o'quvchilar esda 
saqlab qolishi mumkin. 
Har bir yozuv mashqi aniq maqsad asosida oson tushunarli olib borilishi 
kerak. Buning uchun chiroyli yozuvga o'rgatishning turli usullaridan 
foydalanish lozim.
Chiroyli yozuv mashinkalarini esdan chiqarmaslik uchun sistemali 
ravishda takrorlab borish juda muhimdir.