L naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda

Növü 
Qısa xüsusiyyətləri 
1.Güclü 
Klasterin stukturunun ən mühüm mərhələlərini əks etdirir istehsal dövrü, 
yüksək rəqabət və iştirakçılar arasında fəal qarşılıqlı təsirli rəqabət üstünlüyü 
yaradır. 
2.Sabit 
Klaster strukturu daim sabit inkişaf edir,lakin hazırda aqlomerasiyanın 
əhəmiyyətli üstünlüklərini əldə etmək üçün istehsal potensialında 
dəyişikliklər mövcud olur. 
3.Acıq 
Klasterin strukturu çox parçalanmasına baxmayaraq, intensiv inkişaf edir. 
4.Gizli 
Ayrı-ayrı klaster strukturları mövcuddur ki, kifayət qədər əlaqələri yoxdur. 
8)Klaster siyasətinin real və potensial regionlararası rəqabət qabiliyyətini 
qiymətləndirmək. Potensial rəqabət qabiliyyəti, satış, mənfəət və investisiyanın artım 
tempi, eləcə də əmək məhsuldarlığı səviyyəsi ölkə üçün orta səviyyədən yüksək 
olması halında müəyyən edilir; 
Regionda klasterləri müəyyən etmək mümkün olmadıqda nə etmək lazımdır?
Birincisi, bölgədə klaster siyasətinin inkişafı üçün imkanlar axtarmağa davam 
etməliyik.Cünki, ola bilər axtarış yalnız aparıcı sənaye sahələrində həyata 
keçirilmişdir. 
İkincisi, regionun müəssisələri və təşkilatlarının iştirakı ilə axtarış zonasını 
genişləndirmək, qonşu regionları və bölgələri əhatə etmək, əlaqələr və informasiya 
axınlarını axtarmaq lazımdır. 
Üçüncüsü, sahibkarların rəqabət qabiliyyətli yüksək potensiala malik yeni 
fəaliyyətlərdən istifadə edə bilməsi üçün şərait yaratmalıyıq. 
Ümumiyyətlə 
klaster 
siyasətinə 
daxil 
olan 
müəssisələrin 
qruplarını 
müəyyənləşdirən, təhlil aparan prosedur olduqca əmək sərfi, vaxt, kapital aparır. 
Klaster siyasətini təhlil edən tanınmış ekspertlərin fikrincə,klaster proqramları 
başlanğıc mərhələdə cox təhlil olunmamalıdır.Dərin təhlil mərhələsi klaster siyasəti 

---

- 69 - 
başlanğıc mərhələsində uğurlu olduğu halda keçirilə bilər. Bu mərhələdə aşağıdakı 
sahələrdə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir: 
1) klasterlərin təşkilati inkişafı: 

Klaster siyasəti üçün perspektiv və prioritet istiqamətlər ; 

Klaster siyasəti üçün əhəmiyyətli müəssisələrin reytinqi; 

Klasterlərin təşkilati inkişaf səviyyəsinin təhlili; 

Tədqiqat sektoru və universitetlərlə əməkdaşlığ; 

Əsas səlahiyyətlərə malik informasiya bankının yaradılması; 

Az istifadə olunan avadanlıqların və boş sənaye obyektlərinin məlumat bankının 
yaradılması; 

Klaster siyasəti inkişafına məsləhətçi dəstək; 
2) infrastrukturun yaradılması: 

Klaster inkişaf infrastrukturunun əsas təşkilatı kimi Mərkəzi Komissiyanın 
yaradılması, resursların, səlahiyyətlərin və vəzifələrin müəyyən olunması; 

Mərkəzi Komissiyanın təşkili ilə bağlı müddəalara uyğun olaraq onun 
fəaliyyətinin təşkili, binalarla təmin edilməsi; 
3) klaster konsepsiyasının təbliği: 

Mərkəzi Komissiyanın xüsusi veb saytının (İnternet portalının) yaradılması; 

Dəyirmi masaların, mətbuat konfranslarının, jurnalistlər üçün informasiya 
tədbirlərinin, televiziya və radio proqramlarının vaistəsilə klasterli yanaşmanın 
təbliğ edilməsi; 

Respublika və beynəlxalq konfranslarda, investisiya forumlarında regional klaster 
strategiyasının təqdimatı; 

Klaster siyasətinin müsbət təcrübəsini aşkar edən təhsil proqramlarının 
öyrənilməsi; 

---

- 70 - 
4) regional qrupların ehtiyacları üçün ixtisaslı kadrların hazırlanması sisteminin 
effektivliyini artırmaq: 

Klaster üzvlərinin ehtiyaclarını proqnozlaşdırılması və ixtisaslaşdırılmış kadrların 
monitorinqi,mütəxəssislərin hazırlanmasında dövlətin rolu; 

Əsas və əlavə peşə təhsili üçün təhsil proqramlarının birgə inkişafı,sosial və 
peşəkar akkreditasiya,klasterin inkişafı üçün təhsil proqramlarının keyfiyyətinin 
qiymətləndirilməsi; 

Təhsil proqramlarının birgə həyata keçirilməsi,klaster müəssisələrində təcrübə və 
praktiki təlimlərin təşkili; 

Klaster təşəbbüslərinin və birgə klaster layihələrinin inkişafında menecerlər və 
mütəxəssislər üçün təlim və qabaqcıl təlimlərin təşkili. 
Son dövrlər ölkəmizdə iqtisadiyyatın modernləşdirilməsi və innovativ 
dəyişikliklər məsələləri aktuallaşdırılıb, iqtisadiyyatın ixracı xammaldan innovativ 
inkişaf növünə köçürülməsi məqsədi ilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. 
Təhsil müəssisələri bölgələrin innovativ inkişafında ən vacib rollardan birini 
oynayır.Buna görə də,regionun elmi, tədris və istehsalat fəaliyyətlərinin 
inteqrasiyasını,elmi proqramların həyata keçirilməsilə yanaşı kənd təsərrüfatı 
kadrlarının hazırlanması üçün innovativ infrastruktur yaratmaq lazımdır. 
Klaster siyasəti aqrar kadrların təkmilləşdirilməsi və inkişafı üçün perspektivli 
vasitədir. Klaster siyasətinin əsas iştirakçıları bir sıra faydalar əldə edirlər. Belə ki, 
aqrotexnika kompleks müəssisələri aşağıdakı imkanlar əldə edirlər: 

müxtəlif təhsil müəssisələrində "xüsusi" təlim proqramı yaratmaq;

kadrların təlim və yenidən hazırlanması,uzunmüddətli kadr planlaşdırılması ilə 
məşğul olmaq;

tələbə uyğun olmayan uzunmüddətli hədəflərdən uzaqlaşmaq;

---

- 71 - 
Təhsil müəssisələrinin də aşağıdakı üstünlükləri yaranacaq: 

əmək bazarında işəgötürənlərin aqrar ixtisaslı məzunlara olan tələbatının 
artırılması; 

əlavə peşə hazırlığı, təlim və təhsil proqramları üçün aqrobiznes şirkətləri ilə 
əməkdaşlığı genişləndirmək; 

məzunların təhsil müəssisələrini bitirdikdən sonra daimi iş yerləri ilə təmin 
olunmasına zəmanət; 
Təcrübə göstərir ki, dövlət və özəl müəssisələrin tərəfdaşlığı klaster siyasətinin 
həyata keçirilməsi üçün effektiv mexanizmdir. Bu halda dövlət əhəmiyyətli maliyyə 
sərmayələri həyata keçirir, birgə layihələrə ümumi dəstək verir. 
2)