Q e d u rtm _ u z
2
-
§ . G E O G R A F IK K A S H F IY O T L A R VA
H O Z IR G I Z A M O N
G E O G R A FIY A SI
In so n hayoti tabiat bilan b o g ‘liq b o ‘lgani uchun kishilar qadim
zamonlardanoq o ‘zlari yashaydigan jo y tabiatini yaxshi bilishga harakat
qilishgan. K eyinchalik qayiqlar,
yelkanli kem alar yasab, dengizlarda
suzishgan, yangi yerlarni k a sh f qilganlar. B organ jo y la ri tabiatini,
odamlarning yashash tarzini tasvirlab yozishgan. O ‘zlari
yashaydigan
joyning ham da borgan yerlarining eng sodda xaritalarini chizishgan.
Shu y o ‘l bilan g eo g ra fik m a ’lum otlar to ‘plana borgan. Savdo aloqa-
larining o ‘sishi, harbiy yurishlar, uzoq o ‘lkalarga
sayohatlar Yer haqi-
dagi bilim larning k o ‘payishiga yordam bergan.
M iloddan avvalgi 3-asrda qadim gi yunon olimi Eratosfen Yerning
kattaligini ancha aniq hisoblagan. U dunyoning dastlabki xaritalaridan
birini tuzgan. U ning
xaritasida Janubiy Yevropa, Shimoliy A frika va
Osiyoning g ‘arbiy qismlari tasvirlangan (1-rasm). Bu xaritaga nisbatan
ancha m ukam m alroq xaritani m ilodiy 2-asrda Ptolem ey tuzgan (2-
rasm ). U nda Yevropa va O siyoning k atta
qism i ham da A frikaning
shimoli tasvirlangan.
B izn in g b o b o k alo n o lim larim iz d an M uham m ad al-X orazm iy,
7
1-rasm.
Miloddan avvalgi 3-asrda Eratosfen tuzgan dunyo xaritasi.
G
E
O
G
R
A
F
IY
A
F
A
N
I
VA
U
N
IN
G
RI
V
OJ
L
AN
IS
H
I