8-rasm.
Oyning har xil k o ‘rinishi: 1
—
Oy ko ‘rinmaydi; 2
—
Yangi oy;
3
—
Oyning birinchi choragi; 4
—
Chorak kam to ‘lin oy;5
—
To ‘lin oy;
6
—
Qisqarayotgan oy; 7
—
Oxirgi chorak; 8
—
Tugayotgan oy.
va u la rn in g y o ‘ld o sh lari aso san b ir x il m o d d alard an tu z ilg a n in i
an iq lash g an .
U lar ham , asosan, Y erda u c h ra y d ig an m o d d alard an
tuzilgan ekan. Sayyoralarning yulduzlardan yana bir farqi shuki, ular
osmondagi o ‘z o ‘rinlarini ancha o ‘zgartirib turadi.
O y — Y ern in g ta b iiy y o ‘ld o sh i. Oy o ‘z id a n n u r so ch m ay d i,
Q uyoshdan tushgan nurni qaytaradi. Oy Yer
atrofini deyarli bir oyda
bir m arta aylanib chiqadi. Yer, Quyosh va Oyning osm onda bir-biriga
nisbatan jo y lash g an o ‘rniga qarab u bizga har xil k o ‘rinadi. B izga
Oyning Quyosh nuri bilan yoritilgan qism igina k o ‘rinadi.
Agar diqqat
bilan qarasangiz, yangi oy o ‘roq shaklida b o ‘ladi. Endi eslab qoling:
yangi oy kechqurun Quyosh botganda g ‘arb tom onda k o ‘rinadi, eski,
13
tugayotgan oy esa erta tongda, Q uyosh
chiqm asdan sharq tom onda
k o ‘zga tashlanadi (
8
-rasm). Agar Oy doira shaklida k o ‘rinsa, to ‘lin oy
deyiladi. Oyning 14—15-kunlari to ‘lin oy b o ‘ladi. Oy tutilishi to ‘lin oy
kuniga to ‘g ‘ri keladi. Oy, Yer, Quyosh osm onda bir chiziqqa to ‘g ‘ri
kelib qolganda Oy tutiladi. Quyosh, Oy va Yer osm onda bir chiziqda
Y
ER
—
Q
U
Y
O
S
H
S
IS
T
E
M
A
S
ID
A
G
I
S
A
Y
YO
R
A