Q uyosh nuri yaxshi tushadigan ochiq, tekis yerga diam etri 2 m etr
b o ‘lgan aylana chiziq chiziladi. Aylana o ‘rtasiga uzunligi bir yarim metr
b o ‘lgan tayoq (ustun) qoqib qo ‘yiladi. Tayoq
soyasi tush vaqtida eng
kalta b o ‘lib, shimol tom onga y o ‘nalgan b o ‘ladi. Shimol y o ‘nalishining
teskari tomoni janub, o ‘ng tomon sharq, chap tomon g ‘arb b o ‘ladi. Shu
tariqa oraliq tom onlarni ham aniqlash mumkin.
edurtm_uz
Tayanch so‘z va tu sh u n ch alar
Quyosh
Quyosh sistemasi
Yulduz
S ayyoralar
O riyentirlash
Yulduz tu rk u m i
K atta Ayiq
Oy, Oy tutilishi
Q utb yulduzi
1. Quyosh sistemasidagi sayyoralarning qaysilari Quyoshga
eng yaqin va qaysilari eng uzoq joylashgan?
2. Sayyoralar yulduzlardan nimasi bilan farq qiladi?
3. Qutb (Oltin Qoziq) yulduzi osmonda qanday topiladi?
4. Kunduzi Quyoshga qarab ufq tomonlarini qanday aniqlasa
bo‘ladi?
5.
Tasavvur qiling, yolg‘iz o‘zingiz o‘ynab yurib adashib
qoldingiz. Uyingiz g‘arbda ekanligini bilasiz,
deb faraz
qilaylik. Siz yuzingiz bilan a) shimolga; b) sharqqa va c)
janubga qarab turgan bo‘lsangiz, uyingizga borish uchun
qaysi tomonga (ortga, o‘ngga yoki chapga) yurishingiz
kerak bo‘ladi? Buni uyingizning hovlisida ota-onangiz yor-
damida tajribada sinab ko‘ring.
15
Y
ER
—
Q
U
Y
O
S
H
S
IS
T
E
M
A
S
ID
A
G
I
S
A
Y
YO
R
A