G
E
O
G
R
A
F
IK
XA
RITALA
R
Q e d u rtm _ u z
1. Joyning nisbiy va mutlaq balandligi nima?
2. Q o‘lbola nivelir yordamida tepalik balandligi qanday
aniqlanadi?
3. Quyidagi
topshiriqlarni rasmdan
foydalanib bajaring:
a) rasm da tepalik tasvirlanganm i
yoki botiq? Javobingizni asoslang.
b) «?» belgisi o ‘rniga qaysi sonlarni
qo‘ysak to ‘g‘ri bo‘ladi?
4. Quyidagi «geografik diktant»da
tushirib qoldirilgan
so‘zlarning o ‘rnini to ‘ldiring va matnni o ‘qing:
«Yer yuzasining relyefi ... . Shuning uchun ham baland-
liklarni ikkiga - ... va ... balandliklarga bo‘lib o‘rganamiz.
... deb Yer yuzidagi biror bir nuqtaning boshqa bir nuq-
tadan tik balandligiga aytiladi. Yer yuzidagi biror nuq
taning dengiz sathidan balandligi esa ... deb ataladi.
Mamlakatimizdagi hamma joyning mutlaq balandligi ...
dengizidagi orolda joylashgan ... shahrida o ‘rnatilgan
belgidan hisoblanadi. Yer yuzasidagi balandliklar ... as-
bobi yordamida o ‘lchanadi».
5. O ‘quv atlasidagi «O ‘zbekistonning tabiiy xaritasi» dan
Hazrati Sulton cho‘qqisi va Mingbuloq botig‘ini toping.
Ular qaysi viloyatlarda ekanligini aniqlang.
8 - §.
m a s s h t a b
30
Siz o ‘rtog‘ingizga avtobus bekatidan uyingizgacha b o ‘lgan y o ‘lni
qog‘ozga chizib k o ‘rsatmoqchisiz. Albatta, bu y o ‘l uncha uzoq b o ‘l-
m asa ham qog‘ozga sig‘maydi. Demak, y o ‘lni
kichraytirib chizishga
to ‘g ‘ri keladi. Bunda Sizga m asshtab yordam beradi.
M asshtab
joy-
dagi m asofaning chizm ada va x aritad a tasv irlag an d a necha m arta
kichraytirilganligini k o ‘rsatuvchi kasr sondir. Avtobus bekatidan Siz-
ning uyingizgacha b o ‘lgan m asofa 600 m.
Uni qisqartirib chizmada
6 cm qilib chizdingiz. Siz m asofani 10000 m arta qisqartirdingiz.