Generische naam/stofnaam Werking, farmacodynamiek

• 
  Type II (orale antidiabetica)
  

Metformine	Biguaniden verminderen de insulineresistentie, verhogen de glucose-opname in skeletspieren en verminderen de gluconeogenese in de lever (op voorwaarde dat er nog residuele insulineproductie mogelijk is) Eerder anti-hyperglycemisch	TD: per os (1-3 g per dag) E: renaal T1/2: 1,5-2,5 h	Eerste keuze bij obese type II DM patienten (Metformine zorgt voor vermagering)	Nevenwerkingen: Geen hypoglycemie GI nevenwerkingen: opgeblazen gevoel, nausea, diarree, anorexia Zeldzaam lactaatacidose (fataal) CI: zwangerschap, nierinsufficientie, alcoholisme en gebruik van contraststof (tijdelijk verminderde nierfunctie)
Glipizide	Sulfonylureumderivaten of sulfamiden stimuleren de insulinesecretie ten gevolge van binding met de KATP-kanalen  depolarisatie -cellen  Ca influx  insuline vrijstelling (op voorwaarde dat er nog residuele insulineproductie mogelijk is)	TD: per os (20-30 min voor de maaltijd) PB: >90% E: overwegend renaal (opletten bij oudere patienten en nierinsufficientie), meestal na hepatische biotransformaite tot inactieve metabolieten (van glibenclamide is ook het metaboliet werkzaam)	Niet obese type II DM patienten die onvoldoende reageren op diabetesdieet	Nevenwerkingen: Hypoglycemie Stimulatie eetlust  gewichtstoename Zeldzaam allergische reacties of myelotoxiciteit CI: zwangerschap en lactatie Interacties met hypoglycemerend effect: NSAIDs, fibraten, coumarinederivaten (tgv verdringing) en alcohol, imidazole, antimycotica en MAO-inhibitoren
Gliclazide
Glibenclamide
Glimepiride
Rapaglinide 	Gliniden werken hetzelfde als sulfonylureumderivaten (maar veroorzaken minder gewichtstoename)	TD: per os (voor elke maaltijd) Tmax: korter dan sulfonylureumderivaten WD: korter dan sulfonylureumderivaten	Niet obese type II DM patienten die onvoldoende reageren op diabetesdieet	CI: zwangerschap Interacties met inductoren en inhibtoren
Rosiglitazone	Thiazolidinedionen of glitazonen leiden tot vermindering van de insulineresistentie door met PPAR in de celkern te binden modulatie transcripie van genen betrokken bij het lipiden- en KH-metabolisme (hypoglycemierend effect komt over een periode van 1-2 maanden tot stand). a.k.a. “insuline sensitizers” gevoeligheid voor insuline 	TD: per os (volledig) Tmax: <2 uur PB: >99% E: hepatisch	Geen eerste keuze product in de behandeling van type II DM	Nevenwerkingen: Vochtretentie Gewichtstoename CI: zwangerschap, lactatie, leverinsufficientie, hartfalen, acuut coronair syndroom, diabetische ketoacidose
Pioglitazone
Acarbose	Competitief inhibitor van de disacharidasen (vooral sucrase)  minder postprandriale hyperglycemie	TD: per os	Type II DM (al dan niet in combinatie met andere orale preparaten)	Nevenwerkingen als gevolg van verhoogd aanbod van disachariden aan het colon: diarree, flatulatie, abdominale pijn en meteorisme(=gasvorming)
Sitagliptine	Gliptines zijn DPP-4-remmers  GLP-1 (Glucagon-like pepited-1) en GIP (Glucose-dependent insulinotropic peptide) afbraak (komen in GI vrij na maaltijd)  insuline aanmaak HbA1c-waarden	TD: per os	Type II DM in combinatie met metformine, sulfonylureumderivaten of glitazonen (maar niet met insuline)	nevenwerkingen Huidafwijkingen Duizeligheid Hepatotoxiciteit CI (in afwachting van gegevens): hartfalen, nierinsufficientie
Vildagliptine
Exenatide	Incretinomimetica  immiteren de werking van GLP-1 en GIP: Insulinesecretie bij hyperglycemie Vertraagt de maaglediging Verhoogt het verzadigingsgevoel en vermindert de voedselinname (Gemiddeld gewichtsverlies van 5 kg) Glucoseproductie in de lever	TD: s.c. 2 x per dag	Type II DM in combinatie met metformine en/of sulfonylureumderivaten	Nevenwerkingen: Nausea Diarree Pancreatitis

• 
  Osteoporose
  

Calciumcarbonaat	-	-	Postmenopauzale vrouwens met te weinig calcium in het dieet	Nevenwerkingen: GI stoornissen (vooral obstipatie CI: hypercalciemie of hypercalciurie Interacties: verminderde absorbtie bij behandeling met PPI (alternatief: calciumcitraat) of bij toediening samen met bifosfonaten (vormen wateronoplosbare complexen)
Colecalciferol (vit. D3)	Ondergaan een complex metabolisme in lever en nier tot het biologisch actieve calcitrol  resorpitie van Ca en P in dunne darm, mineralisatie van osteoid, beenafbraak (en dus turn-over), PTH synthese	-	Bij onvoldoende blootstelling aan zonlicht (75-plussers)	Nevenwerkingen: Vetoplosbaar  accumuleert bij overdosering Obstipatie Dorst Polyurie Stupor Weefselcalcificatie
Calcifediol (25-(OH)D3)
Alfacalcidol
Medronaat (1^e generatie)	Bifosfonaten zijn zeer krachtige inhibitoren van de osteoclastische botresorptie: Opname in osteoclasten  metabolisatie tot een ATP-analoog  apoptose Inhibitie van de cholesterol biosynthese Eeffecten op fractuurrisico treden binnen 1 jaar op Bifosfonaten van de 2^e generatie (amniofosfonaten) zijn 10-100 x potenter en biofosfonaten van de 3^e generatie zijn tot 10.000 x potenter dan de 1^e generatie	TD: per os (<10%  30 min voor maaltijd, niet gelijktijdig met calciumsupplementen) 1 x per week (alendronaat) E: renaal (50% binnen 24 h, andere helft fixeert zich snel thv het bot)	Postmenopauzale osteoporose Osteoporose bij de man Preventie of behandeling van osteoporose tgv glucocorticoiden	Nevenwerkingen: Diarree Slokdarmulcera (vooral met alendronaat) Kaakbeennecrose bij gebruik in de oncologie (vooral met zoledronaat en pamidronaat)
Clodronaat (1^e generatie)
Etidronaat (1^e generatie)
Tiludronaat (1^e generatie)
Alendronaat (2^e generatie)
Pamidronaat (2^e generatie)
Ibandronaat (2^e generatie)
Risedronaat (3^e generatie)
Zoledronaat (3^e generatie) 
Faloxifen	Selectieve oestrogeen receptor modulator (SERM): Oestrogeen-agonist in botweefel Inactief in de uterus Oestrogeen-antagonist in borstweefsel	-	Stabiliseert of verhoogt lichtjes de botmassa bij postmenopauzale vrouwen (er is ook een beschermend effect aangetoond bij borstcarcinoom, maar dit is geen erkende indicatie)	nevenwerkingen Verergering van perimenopauzale warmteopwellingen Verhoogd risico op veneuze trombo-embolie en CVA (zoals bij oestrogenen)
Strontium ranelaat	De actieve component is strontium (Sr): Inhibeert botresorptie door osteoclasten Stimuleert de vorming van osteoblasten	-	Postmenopauzale osteoporose	Nevenwerkingen: Nausea Diarree Huidruptie, zelden DRESS syndroom (levensbedreigend overgevoeligheids syndroom) Interacties: vermindering van de orale resorptie van tetracyclines en chinolonen door de vorming van wateronoplosbare complexen met Sr
Teriparatide	Recombinante vorm van PTH: intermittente toediening stimuleert de botaanmaak (continue toediening stimuleert de botresorptie)	-	Ernstige postmenopauzale osteoporose wanneer alle andere middelen falen (maximale behandelingsduur bedraagt 18 maanden)	-

LEGENDA FARMACOKINETIEK: TD (absorbtie) = Toedingesvorm (+ dosis) Tmax PB = Plasma eiwit binding Vd = Distibutievolume E = Eliminatie T1/2 = Halveringstijd TV = Therapeutisch venster WD = Werkingsduur