AZƏrbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet mag stratura m


kil 3.1. Kəsmiyin texnoloji sxemi



Yüklə 0,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/6
tarix07.01.2017
ölçüsü0,53 Mb.
#4750
1   2   3   4   5   6

kil 3.1. Kəsmiyin texnoloji sxemi 

 

Südün qəbulu 



Pasterizə  

Separasiya  

Soyudulma  

Turşulaşdırma  

Pıxtanın kəsilməsi 

Zərdabın ayrılması 

Kərə yağının əlavə 

edilməsi 

Kəsmiyin soyudulması 

Qablaşdırma  

Saxlanma və nəqletdirmə 

Qabaqcadan hazırlanmış qursaq 

fermenti  

Qabaqcadan hazırlanmış kalsium xlorid 

məhlulu  

 Qabaqcadan hazırlanmış maya 



60 

 

Şə



kil 3.2. Kəsmiyin istehsalının axın xətti 

1 – südü saxlamaq tutumu; 2,4 – mərkəzdənqaçma nasosları; 3 – səviyyə bakı; 5 – plastinli 

pasterizator; 6 – südtəmizləyici separator; 7 – qaymaqayırıcı separator; 8 – qaymaq üçün 

soyuducu; 9 – qaymaq üçün tutum; 10 – rotasiyalı nasos; 11 – südü turşulaşdırma tutumu; 12 – 

membranlı nasos; 13 – kəsmik üçün separator; 14 – şnekli qaldırıcı; 15 – kəsmik və qaymaq 

qarışdırıcısı; 16 – kəsmiyin soyuducusu; 17 – kəsmik üçün arabacıq; 18 – qaymaq üçün çən; 19 

– maya, qursaq, fermenti və kalsium xloridin daxil olması üçün boru. 

 

Südün  qəbulu.  Südün  qəbulu  ciddi  surətdə  partiyalar  üzrə  aparılmaqla 

keyfiyyətinə nəzarət olunur. 

Südün  pasterizəsi.  Yoxlanılmış  süd  18-20  saniyə  ərzində  pasterizə  olunur. 

Pasterizə  temperaturu  hazır  məhsulun  fiziki-kimyəvi  xüsusiyyətlərinə  təsir 

göstərmiş olur və məhsulun çıxımına da təsir göstərir. 

Südün  separasiyası.  Süd  təmizləyicinin  separatorundan  turşulaşması  üçün 

xüsusi tutuma göndərilir, qaymaqlar isə nasoslar vasitəsilə qaymaqlar üçün nəzərdə 

tutulmuş  separatora  köçürülür  və  sonra  soyudularaq  qaymaq  saxlanmaq  üçün 

tutuma ötürülür. 



Turşulaşma temperaturuna qədər südün soyudulması. Pasterizə olunmuş 

və  separasiya  edilmiş  süd  plastinli-soyuducu  qurğuda  5  dəqiqə  müddətində 

soyudulur (ilin isti vaxtında 28-30ºS, soyuq vaxtı isə 30-32ºS) və turşulaşdırılmaq 

üçün xüsusi tutumlara köçürülür. 



Südün  turşulaşdırılması.  Kəsmik  üçün  mayaları  təmiz  mezofil  strepto-

kokklarda hazırlanaraq istifadə olunur və miqdarı 1-5% təşkil edir. 



61 

Kəsmiyin  qursaq-turşuluq  üsulunda  maya  istifadə  olunduqdan  sonra  40%-li 

kalsium  xlorid  əlavə  olunur.  Bunun  üçün  400  q  duz  1  ton  süddə  həll  olunur. 

Kalsium  xlorid  pasterizə  olunmuş  süddə  qursaq  fermentinin  təsiri  ilə  reduksiya 

olunaraq yaxşı ayrılan zərdab əmələ gəlir. Bundan sonra təcili surətdə südə 1%-li 

qursaq ferment məhlulu əlavə olunur. Bu ferment məhlulu 1 ton südə 1 q məhlul 

ə

lavə olunur. 



Qursaq fermenti qaynadılmış və 35ºS soyudulmuş suda həll olunur. 

Qursaq  –  turşulaşma  üsulunda  turşulaşma  4-6  saat  müddətində  davam  edir. 

Pıxtı alındıqdan sonra onun hazır olmasını turşuluğa və parçalanmasına görə təyin 

edirlər. Kəsmikli parçla pıxtının üst qatı ayrılır və möhkəm qarışdırılaraq eynicinsli 

kütlə  alındıqdan  sonra  pipetlə  10  ml  götürülür  və  üzərinə  20  ml  distillə  su  əlavə 

edilir. Bundan sonra qatışığın üzərinə 2-3 damcı fenolftalin əlavə edildikdən sonra 

möhkəm qarışdırılmaqla tərkibində davamlı açıq çəhrayı rəng alınana qədər 0,1 n 

qələvi məhlulu ilə titrlənir. Alınmış nəticəni 10 vurmaqla pıxtının turşuluğu təyin 

edilir. 

Bundan sonra qursaq – turşuluq üsulunda hazır pıxtı xüsusi məftilli bıçaqlarla 

tərəfləri 2 sm olmaqla kublara kəsilir və 40-60 dəqiqə dincə qoyulmaqla zərdabın 

tərkibindən intensiv ayrılması təmin olunur. 

Ə

gər  zərdabın  ayrılması  zəif  gedərsə,  pıxtı  40ºS  temperatura  qədər  qızdırı-



laraq 30-40 dəqiqə saxlanılır. Sonra pıxtıdan zərdabın ayrılması üçün preslənir və 

bu proses 16ºS temperaturda aparılmaqla 1 saat müddətində başa çatdırılır. Sonra 

kəsmiyin  tərkibinə  qaymaq  və  ya  kərə  yağı  əlavə  edilməklə  yağlılığı  9%-ə 

çatdırılır.  

Bundan  sonra  kəsmik  soyudulur.  Bu  məqsədlə  kəsmiyi  8ºS-yə  qədər  soyu-

dulur və sonra hazır məhsul qablaşdırıcı maşınlarda (9) 250, 500 qramlıq polietilen 

və ya kağız paketlərə və 5 kq konteynerlərə qablaşdırılır. 

Hazır  məhsulun  saxlanılması.  Kəsmik  kütləsini  -  18ºS  və  -  25ºS  tempe-

raturdan aşağı olmayan şəraitdə, nəmliyi 75% olmaqla 4 ay müddətində saxlanılır.  

Ticarət  şəbəkələrində  kəsmik  5  sutkadan  artıq  olmayaraq  soyuducu  kamera-

larda - 12ºS temperaturda və 75% nəmlik şəraitində saxlanılmalıdır. 



62 

3.2. Keyfiyyət sisteminin müəssisədə tədqiqinin alqoritmi 

 

Müəssisədə buraxılan məhsulun təhlükəsizliyini təmin etmək üçün istehsalın 

bütün  mərhələlərində  XASSP  (HACCP)  sistemini  tətbiq  etmək  vacibdir.  Belə 

sistemi yaratmaq üçün şəkil 3.3 və 3.4 uyğun alqoritmi tətbiq olunmalıdır. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

Şə

kil 3.3. Sistemin tətbiqi alqoritmi 

 

Başlanğıc  



XASSP sisteminin yayılma sahəsinin təyini 

stehsal olunan məhsulun keyfiyyəti təhlükəsizliyi 

sahəsində siyasətin təyini 

XASSP sisteminin tərtibi üzrə işçi qrupunun 

yaradılması 

XASSP işçi qrupunun və müəssisə rəhbərliyinin 

təlimi 

Məhsul barədə məlumat  



stehsal barədə məlumat 

Təhlükələrin aşkarlanması 

Risklərin təhlili 

1

 



ş

lərin təşkili 

lkin məlumatın təşkili 

Nəzərə alınan təhlükəli 

amillərin seçimi 


63 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Şə



kil 3.4. Sistemin tətbiqi alqoritmi, 2-ci hissə 

 

XASSP sisteminin tətbiqində və istehsalın işində böhranlı sınaq nöqtələrinin 



(BSN) təyini mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 

Alqoritmə görə BSN təyini üçün aşağıdakı əməliyyatlar aparılır: 

-

  risklər aşkarlanır və təhlil olunur; 



-

  BSN təyin olunur; 

-

  hər bir BSN böhranlı sərhədlər müəyyən edilir; 



-

  hər bir BSN üçün monitorinq sistemi tərtib olunur; 

-

  düzəliş hərəkətləri tərtib edilir; 



-

  daxili yoxlamalar üçün tədbirlər tərtib edilir; 

BSN təyini 

Hər bir BSN böhranlı sərhədlərin təyini 

Hər bir BSN üçün monitorinq sisteminin tərtibi 

Düzəliş hərəkətlərinin tərtibi 

XASSP sisteminin daxili yoxlamalarının həyata 

keçirilməsi  

XASSP sənədlərinin daxil edilməsi 

1

 



BSN seçilməsi 

Monitorinq  

darəetmə  

Son  


64 

-

  hər bir BSN üçün sənədləşdirmə siyahısı tərtib olunur. 



“Sevimli  Dad”  MMC  keyfiyyətli  işin  aparılması  üçün  biz,  ilk  növbədə  ilkin 

tapşırıqları və prioritetləri təyin etməliyik: 

-

  XASSP sisteminin yayılması sahəsini təyin etmək; 



-

  stehsal  olunan  məhsulun  keyfiyyəti  və  təhlükəsizliyi  sahəsində  siyasəti 

təyin etmək; 

-

  XASSP sisteminin tərtibi üzrə işçi qrupunun yaradılması; 



-

  XASSP işçi qrupu və rəhbərliyin təlimi. 

Bizim  məqsədimiz  müəssisədə  kəsmik  istehsalı  xəttində  XASSP  sistemini 

yaymaqdır.  Bu  sistemin  müəssisədə  tətbiq  edilməsi  üçün  ilk  növbədə  işçi  qrup 

müəssisə  tərəfindən  yaradılmaqla  bu  zaman  isə  istehsalatda  çalışan  texnoloqlar, 

sex rəisləri və operatorlar, laboratoriya əməkdaşları cəlb olunmalıdır.  şçi qrupun 

tərkibində  XASSP  sisteminin  effektiv  tətbiq  ediməsi  məqəsdi  ilə  bir  nəfər 

koordinator və texniki katib fəaliyyət göstərməlidir. 

XASSP  sisteminin  əsas  iş  prinsiplərindən  biri  də  istehsalda  nəzərə  alınan 

təhlükəli  amillərin  seçilməsidir.  Bu  zaman  böhranlı  sınaq  nöqtələrinin  aşkar 

olunması  üçün  mütləq  ümumi  qəbul  olunmuş  standartlara və müəssisənin  texniki 

şə

rtlərinə  söykənmək  olduqca  vacibdir.  Təəssüflər  olsun  ki,  Azərbaycanda  hələ 



XASSP sistemi və  SO 22000 hələ qəbul olunmayıbdır və bu sistemlərin tətbiqi ilə 

ə

sasən  Türkiyə  və  Rusiya  dövlətləri  və  onların  ölkəmizdə  olan  şöbələri  məşğul 



olur. 

XASSP  sisteminin  müəssisədə  işlənilməsi  üçün  aşağıdakı  mövcud 

məlumatları istifadə edirik: 

-

  standart “Kəsmik texniki şərt” AZS 089-2003; 



-

  XASSP  sistemi  əsasında  qida  məhsullarının  keyfiyyətinin  idarə  olunması 

DÜ ST P 51705.1-2001. 

Riskləri  qiymətləndirmək  üçün  biz  hər  potensial  amil  üçün  onun 

xarakterizəsini ifadə edən cədvəllər tərtib etmişik. 

Yuxarıda  qeyd  etdiyimiz  kimi,  bizim  tərəfdən  risklərin  qiymətləndirilməsi 

üçün  cədvəl  tərtib  edilməklə  təhlükələrin  xarakterizəsi  göstərilmişdir.  Təhlükələr 


65 

növünə  görə  bioloji  və  mikrobioloji  (bakterial),  fiziki  (kənar  əşyalar)  və  kimyəvi 

(ximikatlar, toksikantlar) olur. 

4  mümkün  qiymətləndirmə  variantları  əsasında  i  –  təhlükəli  amilin 

reallaşdırılması ehtimalı olacaqdır: 

1 – praktiki sıfıra bərabərdir; 2 – cüzi; 3 – kifayət qədər; 4 – yüksək (cədvəl 

3.1). 

Cədvəl 3.1 



stehsalda ehtimal olunan risklər, amil tipi 

 



Təhlükəli amil qrupunun adı və 

yaranma səbəbi 

Yayılma sahəsi. 

Təhlükə tipi, B 

və ya M/B, X,F. 

Təhlükə-


li amilin 

realizə 


ehtimalı 

Nəticə-


lərin 

ağızlığı 

BNN təyini 

üçün 


qeydiyyatın 

lazım 


olması 











1.

  Südün yağ fraksiyasının dəyişməsi 



Südün yanıq dadı (hidroliz) 

Kəskin dad (doymamış yağ 

turşularının oksidləşməsi) 

Acı dad və spesifik ətir 

Mikrokokklar və streptokokklar 

Südün qəbulu 





Bəli 

2.

  Südün natamam pasterizəsi 



Südün 

pasterizəsi 





Bəli 

Avadanlığın keyfiyyətsiz 

yuyulması 



Bəli 


3.

  Südün keyfiyyətsiz separasiyası 

Südün 

separasiyası 





Xeyr 

Separasiya qurğusunun yuyucu 

vasitələrinin elementləri 



Bəli  


4.

  Keyfiyyətli yuyulma 

Südün 

soyudulması 





Bəli 

5.

  Suda parazit xəstəliklərinin 



törədiciləri, ağır metallar  

 

Mezofil aerob mikroorqanizmlər 



Mayanın 

gəlməsi: 





Bəli 

Sodanın istifadəsi, keyfiyyətsiz 

yuyulma 



Bəli  


Sexin tikinti materialları 

Tullantılar  





Xeyr  

6.

  Suda ağır metalların mövcudluğu 



 

 

 



çməli suya nəzarət 

Kalsium 


xloridin əlavə 

edilməsi: 





Bəli  

 


66 

Cədvəl 3.1-in ardı 













 

Mezofil aerob, fakultativ anaerob 



mikroorqanizmlər 

 

 



 

 

Həll olmayan kalsium və 



maqnezium sabunları və digər 

elementlər  





Bəli 

 

Tikinti materialları, şəxsi əşyalar, 



tullantılar 



Bəli  


7.

  Qursaq fermentinin dozasının artıq 

olması 

Qursaq 


fermentinin 

daxil edilməsi 



Bəli  



 

Yuyucu vasitələrin həll olmayan 

elementləri 



Bəli 


Şə

xsi əşyalar 

tullantılar 



Bəli  


 

 

 



3.3. Böhranlı nəzarət nöqtələrinin monitorinq sistemi 

 

Bu  sistemin  monitorinqi  kəsmiyin  istehsalı  prosesində  təhlükəsizliyi 

araşdırmaq məqsədilə ilə aparılaraq nəticələri cədvəl 3.2-də göstərilmişdir. 

 

Cədvəl 3.2 



 

BSN 



BSN adı 

Böhranlı hüdudlar 

Monitorinq proseduru 







1.

 



Pasterizə qurğusunda yuyucu vasitələrin 

qalığı 


Yol verilmir 

Kimyəvi təhlilin 

aparılması 

2.

 



--------"-------- 

--------"-------- 

--------"-------- 

3.

 



Xəstəlik törədicilərin mövcudluğu 

Kessler mühitində qaz 

ə

mələ gələn halda 



mikrofloranın 

miqdarından asılı 

olmayaraq yol 

verilmir 

Mikrobioloji təhlil 

üçün nümunənin 

götürülməsi 

4.

 



Yuyucu vasitələrin elementləri 

Yol verilmir 

Kimyəvi təhlilin 

aparılması 

5.

 

Təhlükəli 



mikroorqanizmlərin 

işçi 


səthində olması 

Kessler mühitində qaz 

ə

mələ gələn halda 



mikrofloranın 

miqdarından asılı 

olmayaraq yol 

verilmir 

Mikrobioloji təhlil 

üçün nümunənin 

götürülməsi 

6.

 



Yuyucu vasitələrin elementləri 

Yol verilmir 

Kimyəvi təhlilin 

aparılması 

 

 


67 

Cədvəl 3.2-nin rdı 









7.

 



Xəstəlik törədicilərin mövcudluğu 

Kessler mühitində qaz 

ə

mələ gələn halda 



mikrofloranın 

miqdarından asılı 

olmayaraq yol 

verilmir 

Mikrobioloji təhlil 

üçün nümunənin 

götürülməsi 

8.

 



Yuyucu vasitələrin elementləri 

Yol verilmir 

Kimyəvi təhlilin 

aparılması 

9.

 

Xəstəlik törədicilərin mövcudluğu 



Kessler mühitində qaz 

ə

mələ gələn halda 



mikrofloranın 

miqdarından asılı 

olmayaraq yol 

verilmir 

Mikrobioloji təhlil 

üçün nümunənin 

götürülməsi 

10.


  Yuyucu vasitələrin elementləri 

Yol verilmir 

Kimyəvi təhlilin 

aparılması 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

68 

NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏ

 

1.



  Aparılmış  tədqiqatlar  nəticəsində  ekoloji  təmiz  qida  məhsullarının 

orqanoleptiki,  fiziki-kimyəvi  göstəriciləri  konkret  şəkildə  xarakterizə  olunmaqla 

qida zəhərlənməsi və qarşılıqlı əlaqələri araşdırılmışdır. 

2.

  Yeyinti qatqıları və onların qida məhsulları istehsalında istifadəsinin elmi-



nəzəri əsasları öyrənilmişdir. 

3.

  Gündəlik  tələbatımızda  istifadə  edilən  qida  məhsullarının  ekoloji 



aspektləri şərh olunmuşdur. 

4.

  Tədqiqat obyekti kimi süd və süd məhsulları kimi kəsmiyin fiziki-kimyəvi 



və texnoloji xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. 

5.

  Ərzaq  xammalı  və  qida  məhsullarının  bioloji  və  kimyəvi  təbiətli 



maddələrlə çirklənməsi problemi və profilaktikası araşdırılmışdır. 

6.

  Süd və kəsmik kimi qida məhsullarının tərkibində mikroorqanizmlərin və 



ağır metalların tərkibi və miqdarı öyrənilməklə ekoloji təhlükəsizliyi təmin etmək 

hüdudları bu qida məhsullarında ilk dəfə yerli məhsullar üçün müəyyən edilmişdir. 

7.

  Süd  və  süd  məhsullarının  ekoloji  təhlükəsizliyini  və  xüsusilə  yüksək 



keyfiyyət  göstəricilərini  təmin  etmək  üçün  XASSP  sisteminin  tətbiq  edilməsi 

tövsiyə olunmuşdur. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


69 

 

 



ST FADƏ OLUNMUŞ ƏDƏB YYAT S YAHISI 

 

1.



  Azərbaycan  Respublikasının  ərzaq  təhlükəsizliyi  proqramı.  Bakı, 

«Qanun», 2003, 36s. 

2.

  Azərbaycan  Respublikasının  Dövlət  Standartlaşdırma  sistemi.  Bakı,  Azər-



Dövlətstandart, 1998. 

3.

 Qurbanov  N.H.,  Omarova  E.M.  « aşə  məhsulları  texnologiyasının  nəzəri 



ə

sasları». Dərslik. Bakı: « qtisad Universiteti Nəşriyyatı», 2010, 548 s.

 

4.

  Артемова  Е.Н.,  Баранов  В.С.  Технологические  свойства  пищевой 



продукции

. Учебное пособие. Орел: Орел ГТУ, 2002, 112с. 

5.

  Артемова  Е.Н.,  Василенко  З.В.  Растительные  добавки  в  технологии 



пищевых

 продуктов. Орел: Орел ГТУ, 2004, -244с. 

6.

  Архипова  А.Н.  Пищевые  красители,  их  свойства  и  применение. 



Ж

.Пищевая промышленность, 2000, №4, с.66-69. 

7.

 Афонькин С.Ю. Опасные продукты. – СПб.: Изд-во «А.В.К.», 2001. – 



160 с. 

8.

 Бабанская Н.Г., Васильева С.Б., Позняковский В.М. Безопасность про-



довольственного

  сырья  и  пищевых  продуктов:  учебное  пособие  -  /  Кеме-

ровский

  технологический  институт  пищевой  промышленности.  -  Кемерово, 



2005. - 140 с. 

9.

  Бабиченко  Л.В.  Основы  технологии  пищевых            производств.  М.: 



Экономика

, 1983, -216с. 

10.

 Безвредность пищевых продуктов. / Под. ред.Г.Р.Робертса. – Пер. с 



англ

. – М.: Агропромиздат, 1986. - 287 с.

 

11.


 Беркетова  Л.В.  Биологически  активные  добавки  –  источники 

пищевых


 волокон. М., Ж.Пищевая промышленность, №6, 2003, с.80-82.

 

12.



 Гофман  В.Р.  Безопасность  продовольственного  сырья  и  продуктов 

питания


: тест–контроль. – Челябинск: Изд. ЮУрГУ, 2002. – 47 с. 

70 

13.


 Гофман  В.Р.  Экологические  и  социальные  аспекты  экономики 

природопользования

: Учебное пособие. – Челябинск: Изд. ЮУрГУ,  2001. – 

631 с. 


14.

 Гофман  В.Р.  Экологические  основы  безопасности  продовольствен-

ного

 сырья и товаров. – Челябинск: Изд. ЮУрГУ, 2002. – 83 с. 



15.

 Григорьева Р.З. Безопасность продовольственного сырья и продуктов 

питания

: Учебное пособие. – Кемеровский технологический институт пище-



вой

 промышленности. – Кемерово, 2004. – 86 с. 

16.

 Дмитриченко  М.И.  Экспертиза  качества  и  обнаружение  фальсифи-



кации

 продовольственных товаров. – СПб.: Изд. Питер, 2003. – 160 с. 

17.

 Донченко  Л.В.,  Надыкта  В.Д.  Безопасность  пищевого  сырья  и  про-



дуктов

 питания. – М.: Пищепромиздат, 1999. – 352 с. 

18.

 Дудкин  М.С.,    Щелкунов  Л.Ф. Новые продукты питания. – М.: Изд. 



«Наука», 1998. – 304 с. 

19.


 Закревский,  В.В.  Безопасность  пищевых  продуктов  и  биологически 

активных


  добавок  к  пище:  практическое  руководство  по  санитарно-  эпиде-

миологическому

 надзору. – СПб.: ГИОРД, 2004. - 280 с. 

20.


 Зуев Е.Т., Фомин Г.С. Питьевая и минеральная вода. Требования ми-

ровых


  и  европейских  стандартов  к  качеству  и  безопасности. –   М.: Про-

тектор


, 2003. – 320 с. 

21.


 Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды. - М: 

Гидрометеоиздат

, 1984. - 557 с. 

22.


 Кантере  В.М.,  Матисон  В.А.,  Хангажеева  М.А.,  Сазонов  Ю.С. 

Система


  безопаснгости  продуктов  питания  на  основе  принципов  ХАССП: 

Монография

 РАСХН, 2004. – 462 с. 

23.


 Кантере  В.М.,  Матисон  В.А.,  Сазонов  Ю.С.  Системы  менеджмента 

безопасности

 пищевой продукции на основе международного стандарта ИСО 

22000: Монография. – М.: Типография РАСХН, 2006. – 454с. 

24.

 Красильников  В.Н.  Проблема  рынка  продовольственного  сырья  в 



связи

  с  производством  трансгенной  продукции.  Ж.  Пищевая  промышлен-



71 

ность


, 2003, №11, с.66-68. 

25.


 Кривошин Д.А., Муравей Л.А., Роева Н.Н. и др. Экология и безопас-

ность


 жизнедеятельности. – М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2000. - 447 с. 

26.


 Крылова  Г.Д.  Основы  стандартизации  сертификации  метрологии. 

Учебник


 для вузов. 2-е изд. перераб. и допол. М., ЮНИТИ-ДАНА, 1999, 711 

с



27.

 Конышев  В.А.  Анализ  спорных  концепций  питания  человека.  Ж. 

Вопросы

 питания, 1983, №6, с.3-10. 



28.

 Кочеткова  А.А.,  Колеснов  А.Ю.,  Тужилкин  В.И.,  Нестерова  И.Н., 

Большаков

  О.В.  Современная  теория  позитивного  питания  и  функциональ-

ные

 продукты. Ж. Пищевая промышленность, 1999, №4, с.7-10. 



29.

  Кочеткова А.А. Функциональные продукты в концепции здорового 

питания

. Ж. Пищевая промышленность, №3, М., 1999, с.4-5. 



30.

 Кузнецов  В.  Экологическая  безопасность  человека//  Основы  без-

опасности

 жизни. – 2000. – №1. – С.41–43. 

31.

 Кузьмин  И.И.  и  др.  Безопасность  и  риск:  эколого-экономические 



аспекты

. – СПб.: Изд. СПб ГУЭФ, 1997. – 164с. 

32.

 Лебедева  С.Н.,  Битуева  Э.Б.  Пищевая  безопасность  и  методы    ее 



оценки

. Учебно-практическое  пособие. – Улан-Удэ: Изд-во ВСГУТУ, 2011. – 

93 с. 

33.


 Лебедев  Е.И.  Комплексное  использование  сырья  в  пищевой  про-

мышленности

. М., «Легкая и пищевая промышленность», 1982, -240с. 

34.


 Лечебные  свойства  пищевых  продуктов/  В.  Г.  Лифляндский,  В.В. 

Закревский

, М.Н. Андронова. – СПб.: Азбука-Терра, 1997. – Т1 – 336 с.; Т2 – 

288 с. 


35.

 Литвинов В.Ф., Шатуров А.А. Техногенные системы и экологический 

риск

. – Новгород: Изд. НГУ, 1999. – 134с. 



36.

 Лозановская И.Н., Орлов Д.С., Садовникова Л.К. Экология и охрана 

биосферы

 при химическом загрязнении. – М.: Высш. шк., – 1998. – 287 с. 

37.

 Лосев А.В., Провадкин Г.Г. Социальная экология. – М.: Гуманит. изд. 



72 

центр


 ВЛАДОС, 1998. – 312 с. 

38.


 Осипов  П.И.  Безопасность  жизнедеятельности  в  производственной 

среде


/ П.И. Осипов. – Воронеж: ВГУ, 1992. – 320 с.

 

39.



 Орешенко  А.В.,  Берестень  Н.Ф.  О  пищевых  добавках  в  продуктах 

питания


. Ж.Пищевая промышленность,    Москва, 1996, №6, с.6.

 

40.



  Майстренко  В.Н.,  Хамитов  Р.З.,  Будников  Г.К.  Эколого-аналити-

ческий


 мониторинг супертоксикантов. – М.: Химия, 1996. – 319 с. 

41.


 Меламед  Д.Б.,  Костюковский  Я.Л.,  Рубенчик  Б.Л.  Экотоксичные 

нитрозосоединения

  в  окружающей  среде  и  их  циркуляция  по  пищевым 

цепям


// Экология. – 1990. – №6. – С.21–32. 

42.


 Методика определения предотвращенного экологического ущерба. – 

М

.: Экономика, 1999. – 78с. 



43.

  Методы определения токсичности и опасности химических веществ 

/Под. ред. Н.В. Саноцкого. – М., Изд. «Наука», 1970. – 119 с. 

44.


 Неумывакин  И.П.,  Неумывакина  Л.С.  Эндоэкология  здоровья.  – 

СПб


.: Изд. «ДИЛЯ», 2003. – 544 с. 

45.


 Нечаев  А.П.,  Кочеткова  А.А.,  Зайцев  А.Н.  Пищевые  добавки.  – М.: 

Колос


, 2001 – 256 с. 

46.


 Николаева  М.Л.,  Лычников  Д.С.,  Неверов  А.Н.  Идентификация  и 

фальсификация

 пищевых продуктов. – М.: Экономика, 1996. – 108 с. 

47.


 Новиков  Г.А.  Техногенный  риск  и  качество  жизни//  Безопасность 

труда


 в промышленности. – 1991. – №12. – С.4–8. 

48.


 Позняковский  В.М.  Гигиенические  основы  питания,  безопасность  и 

экспертиза

  пищевых  продуктов.  –  Новосибирск:  Сибирское  универси- 

тетское


 издательство, 2002. – 556 с. 

49.


 Позняковский, В.М. Гигиенические основы питания, качество и безо- 

пасность


 пищевых продуктов. 4-е изд., перераб. и доп. – Новосибирск: Изд-

во

 Новосиб. ун-та, 2005. - 521 с. 



50.

 Рудавская А.Б. Биокорректоры – обязательный компонент современ-

ных

  продуктов  питания.  М.,  Ж.  Пищевая  промышленность,  №5,  2001,  с.54-



73 

55. 


51.

 Румянцева  Е.Е.  Товары,  вредные  для  здоровья.-  М.:  Логос,  2005.  – 

392 с.

 

52.



 Рогов И.А., Горбатов А.В., Свинцов В.Я. Дисперсные системы мяс-

ных


 и молочных продуктов. - М.: Агропромиздат, 1991. - 463 с.

 

53.



 Роева  Н.Н.  Безопасность  продовольственного  сырья  и  продуктов 

питания


. Учебно-практическое пособие. – М., МГУТУ, 2009. - 108 с. 

54.


 Росивал Л., Энгст Р., Соколай А. Посторонние вещества и пищевые 

добавки


 в продуктах. - М.: Легкая и пищевая промышленностьть, 1982. - 500 

с



55.

 Рюбен К. Антиоксиданты/ Пер. с англ. – М: КРОН-ПРЕСС,  1998. –

224с. 

56.


 Тильгнер  Д.Е.  Органолептический  анализ  пищевых  продуктов.  М.: 

1962, 200с. 

57.

 Соколов В.Д., Мякишев И.А. Гигиенические основы экологии чело-



века

// Общая гигиена. – Челябинск. – 1996. – №7 (38). – 100 с. 

58.

 Стандарты для пищевых продуктов. – М.: Изд-во «ПРИОР», 1999. - 



48 с. 

59.


 Структурно-механические  характеристики  пищевых  продуктов. 

А

.В.Горбатов,  А.М.Маслов,  Ю.А.Мачихин  и  др.:  под  ред.  А.В.Горбатова  – 



М

.: Легкая и пищевая промышленность, 1982, -296с. 

60.

 Уголев  А.М.  Теория  адекватного  питания  и  трофология.  –  СПб: 



Наука

, С-Петербургское отделение, 1991. – 287 с. 

61.

  Фомин  Г.С.  Вода.  Контроль  химической,  бактериальной  и  радиа-



ционной

  безопасности  по  международным  стандартам.  Энциклопедический 

справочник

. – М.: Изд. «Протектор», 2000. – 848 с. 

62.

  Хаас Э. Правильное питание и очищение организма. – М.: КРОН-



ПРЕСС

, 2001. – 192 с. 

63.

 Хата  З.И.  Здоровье  человека  в  современной  экологической  обста-



новке

. – М.:ФАИР-ПРЕСС, 2001. – 208 с. 



74 

64.


  Храмцов  А.Г.,  Нестеренко  П.Г.  Рациональная  переработка  и  ис-

пользование

  белково-углеводного  молочного  сырья.  -  М.:  Молочная  про-

мышленность

, 1998. - 105 с. 

65.


  Химический  состав  пищевых  продуктов.  Книга  1.  Справочные 

таблицы


 содержания основных пищевых веществ и энергетической ценности 

пищевых


 продуктов. М.: Агропромиздат, 1987, 224с. 

66.


  Химический  состав  пищевых  продуктов.  Справочное  таблицы 

содержание

 основных пищевых веществ и энергетической ценности блюд и 

кулинарных

 изделий. М.: Легкая и пищевая промышленность,1988, 700с. 

67.


  Химический  состав  пищевых  продуктов.  Книга  1.  Справочные 

таблицы


  содержания  аминокислот,  жирных  кислот,  витаминов,  макро-  и 

микроэлементов

,  органических  кислот  и  углеводов.  М.:  Агропромиздат, 

1987, 359с. 

68.

  Цобель  М.,  Внук  Ф.  Общественное  питание  в  ГДР.  Сокр.  Пер.  с 



немецкого

 Н.П.Козьминой. Под ред. Е.П.Козьминой. М.: Экономика, 1973, -

167с. 

69.


  Abbas  Q.,  Rassol  G.,  Ahmad  A.,  Virk  W.A.  Pomegranate  concentrate. 

World of food Ingredients. Sept., 50-52. 

70.

  Adsule  R.N.,  Patil  N.B.  Pomegranate  s.  455-464.  Handbook  of  Fruit 



Science and Technology production. Composition, storage and processung, edited 

by D.K. Salunkhe, S.S.Kadam. Marcel Dekker, Jnc, 1995. 

71.

  Albersheym P. The  substructure and function of the cell walls. – in: J. 



Bonner and J. Varner, eds. Plant biochemistry. Academic press, New York, 1965, 

pp.151-186. 

 

 

 



 

 

 



75 

 

XÜLASƏ 

 

Dissertasiya  işində  bəzi  ərzaq  məhsullarının  ekoloji  təhlükəsizliyi  tədqiq 

edilmişdir.  

Bu məqsədlə süd və süd məhsulları və qida qatqılarının tərkibi öyrənilmişdir.  

Ə

rzaq  məhsullarının  keyfiyyətinin  idarə  olunması  sistemi  XASSP  istifadə 



edilmişdir  ki,  bu  system  əsasında  məhsulun  istehsal  prosesi  tam  nəzarətə 

alınmışdır. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



76 

 

 



РЕЗЮМЕ

 

 

В

 



данной

 

диссертационная



 

работа


 

посвящена

 

исследованию



 

экологической

  безопасности  пищевых  продуктов.  В  качестве  объектов 

исследования

  использовали  молоко  и  молочные  продукты.  Использована 

система


 управления качества пищевых продуктов на основе НАССР. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 


77 

 

 



SUMMARY 

 

This dissertation work is dedicated to the research of ecological safety of food 



products. 

Milk and dairy products were used as research objects. 



Management system of quality of food products was used. 

 

Yüklə 0,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin