Pedagogik texnika haqida

5. Nutq texnikasini takomillashtirishga oid mashqlar. 
 
Nutq texnikasini egallash va takomillashtirish uchun avvalo o’z 
nutqimizning mavjud holatini bilishimiz kerak. Agar dars o’tish mobaynida yoki 
ko’pchilik oldida nutq so’zlaganda quyidagi holatlarni sezsangiz, demak, nutq 
texnikasini takomillashtirish borasida mahsus mashq-treniglarni o’tkazishga jiddiy 
e’tibor berishingiz kerak bo’ladi. Bular: 

Sizga o’z ovozingiz yoqmaydi va hech qachon yoqmagan. 

Sizning ko’rinishingiz salobatli bo’lsa-da, ovozingiz yoshlarnikiga 
o’hshaydi. 

Ko’pincha tinglovchilarga rahbar ekanligingizni tushuntirishga to’g’ri 
keladi, chunki ovozingizdan Sizni rahbarga o’hshatish qiyin. 

Siz ko’pchilik oldida nutq so’zlashga qo’rqasiz. 

So’zlayotganigizda, bir muddat o’tgandan so’ng tinglovchilarning 
diqqati tarqoq bo’la boshlaydi, chunki sizning nutqingiz monoton 
harakterga ega. 

Ko’pincha tinglovchilar ba’zi bir bo’g’in, so’z yoki so’z birikmalarini 
(hm-m, a-a, shu, o’sha, anavi ho’sh, nima, demak, asosan, nima bo’lar 
ekan? ...) ko’p ishlatayotganingizga e’tibor berishadi. 

Tinglovchilar 
tez-tez 
Sizdan 
aytgan 
gapingizni 
takrorlashni 
so’rashadi. 

10 daqiqa so’zlaganingizdan so’ng tomog’ingiz da og’riq seza 
boshlaysiz. 

Uzun gaplarning ohirida ovozingizni nazorat qila olmay qolasiz. 

Gapirayotganingizda nafas etishmaganday bo’ladi. 

Nutqingizda shevaga hos so’zlar ko’p uchraydi. 

---

Namunali nutq tavsifnomasi. 
Quyida namunali nutq sifatlari sanab o’tilgan. U bilan tanishib, shu sifatlarning 
qaysilari sitzda etishmaydi va uni egallashni hohlashingiz haqida o’ylab ko’ring. 
Namunali nutq sifatlari: 

YOqimli 

Tebranuvchan 

Bosiq 

YAhshi modellashtirilgan 

Past tembrli 

Ishonch uyg’ota oladigan 

Iliq 

Musiqaviy 

Do’stona 

Mehrli 

Ohangdor 

Ifodali 

Tabiiy 

So’zga boy 

Jarangdor 

Ta’sirchan 

Hayrihoh