O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi s. A. Usmanov
SERVIS KORXONALARINING FARQLANISH JIHATLARI
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
5.2.
SERVIS KORXONALARINING FARQLANISH JIHATLARI Avtomobil transporti servis korxonalari, o‘lchamlari bo‘yicha kichik, o‘rta va yirik turlarga ajratiladi. 224 Servis korxonalarining faoliyati O‘zbekiston Respublikasining 2 may 2012 yildagi ―Tadbirkorlik faoliyati erkinligi kafolatlari‖ haqidagi qonuni bilan tartibga solinadi. Korxona asosiy faoliyatiga bog‘liq bo‘lmagan ish bilan shug‘ullanishi va ko‘p tarmoqli bo‘lishi ham mumkin. Ishlab chiqarish faoliyatining bunday diversifikatsiyasi, o‘zgaruvchan bozor sharoitlarida korxonaning yashovchanligini ta`minlab beradi. Ammo jahon tajribasining ko‘rsatishicha, korxonaning haddan tashqari ko‘p tarmoqli bo‘lishi, ko‘p hollarda uning ish samaradorligi darajasi va mos holda raqobatbardoshliligining past bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun ham ishlab chiqarishni diversifikatsiyalashni texnologik va tashkiliy jihatdan o‘zaro bog‘liq faoliyatlarni rivojlantirish yo‘nalishida amalga oshirish tavsiya qilinadi. Masalan, texnik xizmat ko‘rsatish stansiyasi nafaqat harakat tarkibiga xizmat ko‘rsatish, balki ta`mirlash, avtomobillar, ehtiyot qismlar va ta`mirlash materiallarini sotish faoliyati bilan ham shug‘ullanishi mumkin. Servis korxonalarining farqlanish jihatlari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: 1) resurslarning barcha turlari o‘lchamlarining kichikligi, jumladan korxonani qurish va faoliyat yuritishi uchun zarur bo‘lgan xususiy kapitalining ham; 2) loyihaviy quvvatlarni yaratish va o‘zlashtirish muddatlarining tezkorligi; 3) kapital mablag‘larning tez qoplanishi va kapital aylanmasi tezligining yuqoriligi; 4) iste‘molchi (mijoz) bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa va talabga nisbatan tezkor munosabat bildira olish qobiliyati; 5) mahalliy resurs imkoniyatlaridan foydalanishda yuqori samaradorligi, jumladan band bo‘lmagan va eskirgan asosiy mablag‘lardan ham; 6) xodimlar sonining nisbatan ko‘p emasligi tufayli tashkiliy tuzilmasining soddaligi; 7) jamoa a‘zolarining ish sifati, xo‘jalik faoliyati natijalari va undan moddiy manfaatdorlikni anglab etishlari asosida yuzaga keladigan mehnatga ishtiyoqining kuchliligi; 225 8) boshqarishning soddaligi, odatda yirik xo‘jalik tizimlariga xos bo‘lgan qog‘ozbozlik elementlarining yo‘qligi; 9) o‘zgaruvchan bozor sharoitlariga tez moslanuvchanlik imkoniyatlarini taqozo qiluvchi yuqori darajadagi epchillik va harakatchanlik; 10) o‘zining epchilligi va harakatchanligi tufayli tavakkalchilikka bora olish imkoniyati. Ma‘lumki, servis korxonalari huquqiy shaxs maqomiga ega bo‘lib, amaldagi O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksiga ko‘ra huquqiy shaxslar mustaqil balans va smetaga ega bo‘lishlari zarur. Avtoservis xizmatlari tizimida servis korxonalarini boshqa belgilari bo‘yicha ham kichik, o‘rta va yirik toifalarga ajratish ko‘zda tutilgan. Bu ishchi postlari soni va bajariladigan ishlarning turlari bo‘yicha. Kichik turdagi servis korxonalari sirasiga, ish postlari 10 tagacha bo‘lgan va quyidagi ishlarni bajaradigan korxonalar kiradi: yuvish-tozalash, tezkor-tashxislash, texnik xizmat ko‘rsatish, moylash, shinomontaj, elektro-injektor, akkumulyatorlarni zaryad qilish, kuzov, payvandlash, agregatlarni texnik ta`mirlash hamda ehtiyot qismlar, avtojihozlar va ekspluatatsiya materiallarni sotish ishlari. Ishchi postlari soni 11 tadan 35 tagacha bo‘lgan o‘rta turdagi servis korxonalari ham xuddi kichik turdagi korxonalarda bajariladigan ishlarni bajaradi. Bundan tashqari o‘rta turdagi servis korxonalarida avtomobilning texnik holatini to‘liq tashxislash, qoplamachilik ishlari, agregatlarni almashtirish, akkumulyator batareyalarini almashtirish hamda avtomobillarni sotish ishlari amalga oshiriladi. Ishchi postlari 35 tadan ortiq bo‘lgan servis korxonalarida ham o‘rta turdagi korxonalardagi barcha ishlar to‘liq amalga oshiriladi. Bundan tashqari katta korxonalarda agregatlar va uzellarni mukammal ta`mirlash ishlarini amalga oshirish uchun ixtisoslashgan uchastkalar ham mavjud bo‘ladi. Odatda bunday korxonalarda avtomobillar bilan savdo-sotiq ishlari ham yo‘lga qo‘yiladi. |