O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi s. A. Usmanov

-
mutaxassisning uzoq muddatli faoliyatini 
o‘rganish. 
4. 
 Ekspressiv baholash
 -
hozirgi davrda namoyon bo‘layotgan sifat va qanday 
ishlashini tahlil qiladi. 
Xodimlarni baholashning alohida turi
- bu xodimlarni attestatsiyadan 
o‘tkazishdir. 
Attestatsiya 
- rahbar tomonidan xodimning o‘z lavozim vazifasini qanday 
bajarganligiga iqtisodiy baho berish jarayonidir. Attestatsiya bir qancha bosqichdan 
iborat bo‘lib, uzluksiz jarayondir (3.7-rasm). 
Attestatsiya jarayonining markazida rahbar bilan attestatsiya qilinadigan 
xodimning o‘zapo suhbatlashuvi turadi. Olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, 
suhbatlashuvninig ijobiy natijasi 80% rahbarga bog‘liq bo‘lib, 20
% 
attestatsiya 
qilinadigan xodimga bog‘liq. 
Attestatsiya suhbatining samaradorligini oshirish uchun rahbar eng kamida 
quyidagilarga e‘tibor berishi kerak: 

---

137 
1) suhbatlashish kunini oldidan rejalashtirib, bir oy oldin xodimga aytib 
qo‘yishi kerak va suhbatlashish uchun eng kamida 1 soat ajratilishi lozim; 
3.7-rasm. Attestatsiya jarayoni. 
2)
suhbatlashuv uchun alohida maxsus xona ajratilgan bo‘lishi kerak, 
telefon qo‘ng‘iroqlari, shovqin, boshqa odamlar bo‘lmasligi kerak va suhbatlashuv 
uchun boshqa ta‘sir qiladigan, e‘tiborni tortadigan har xil narsalar bo‘lmasligi 
ma‘qul; 
3) 
suhbatlashuv ishchanlik atmosferasi bilan yaxshi muomalada o‘tkazilishi 
kerak; 
4) xodimga ilgariroq tushuntirish zarurki, attestatsiyadan asosiy maqsad uni 
kamchiliklari uchun urishish emas, balki, uning ish unumdorligini ko‘tarish, ishlash 
uslublarini yaxshilash va engillashtirish; 
5) suhbatlashishni boshlash, albatta, xodimning ishidagi ijobiy tomonlaridan 
bo‘lishi kerak, hamda suhbat jarayonida o‘zaro muomalaga katta e‘tibor berib, suhbat 
do‘stona tarzda o‘tishi kerak; 
6) attestatsiya qilinayotgan xodimni e‘tibor bilan tinglash kerak; 
7) xodimga, uning ishidagi kamchiliklarni bartaraf qilish uchun korxona har 
qanday yordam ko‘rsatishga tayyor ekanligini uqtirish kerak; 
8) rahbar attestatsiyadan o‘tayotgan xodim bilan birgalikda ish natijalarini 
yaxshilash uchun nima ishlar qilish kerakligani aniqlab, rejalar tayyorlashi kerak; 

---

138 
9) xodimga yaxshilab tushuntirish kerakki, uning ishlashiga qo‘yilgan baho 
tug‘riligini, ob‘ektivligini va kerak bo‘lsa, shunday bo‘lishi lozimligini
asoslab 
berilishi kerak; 
10) suhbatni ijobiy, yaxshi muomala bilan tamomlash kerak. 
Suhbatlashish jarayonida xodimning o‘tgan davr ish natijalari tahlil, qilinib, 
unga baho berilib, uning kelgusi ishiga va yaqin kelajak uchun ish rejalari ko‘rib 
chiqilib, tasdiqlanadi. Attestatsiya jarayonida attestatsiya suhbati asosiy rol o‘ynaydi, 
shuniig uchun xodim va uning rahbaridan bu jarayonga katta tayyorgarlik ko‘rish 
talab qilinadi. Xodimning tayyorgarlik ko‘rishi - o‘zining o‘tgan davr ichida qilgan 
ishiga baho berishi, keyingi davrga (yilga) reja tuzishi, hamda rahbarga beradigan 
savollarini o‘ylab, ro‘yxat tuzib qo‘yishi kerak. O‘z obru-e‘tiborini o‘stirish uchun 
qanday ishlarni bajarishi lozimligini va qanday muddatda bo‘lishi kerakligini aniqlab, 
rejalashtirib qo‘yishi kerak. 
Attestatsiya, suhbati natijasida xodimning shaxsiy rejasi tasdiqlanadi. Odatda, 
rejada xodimning mutaxassislik darajasining yaqin kelajakda o‘sishi, ya‘ni uning 
kar‘erasining o‘sishi ko‘rsatiladi. Xodimning shaxsiy rejasida uning maqsadlari, 
mutaxassislik malakasining o‘sishi va uning natijasini iqtisodiy samaradorligini 
baholash yo‘llari keltiriladi.