Multipl skleroz (Multiple Sclerosis; ms) tanim ms beyin ve omuriliğin bir hastalığıdır

Bu tür sonda uygulaması için basit sondalar kullanılır. Özel ve pahalı bazı sondalar varsa da bunların kullanılması şart değildir. Balon şişirme ve söndürme gibi kalıcı sonda için gerekli olan işlemler de yapılmaz. Günde üç kez uygulanması önerilirse de kişiler kendi ihtiyaçlarına göre uygun gördükleri sıklıkta uygulamaktadırlar.

Aralıklı olarak sonda uygulaması pratik yararlar sağlar.

Aralıklı olarak sonda uygulamak, işeme ile içi tam olarak boşalmamış olan kesenin kolayca dolarak yarattığı sık idrara gitme gereği azalmakta, bu da hayatı kolaylaştırmaktadır. Örneğin yatmadan önce sonda uygulandığında, çişe kalkma nedeniyle gece boyunca sık sık uyanma azalmakta, sokağa çıkmadan önce uygulandığında daha uzun süre tuvalet ihtiyacı oluşmadığından sosyal yaşam kolaylaşmaktadır. Bu yüzden ilk kez duyduklarında şiddetle karşı çıkanlar bile deneyerek yararını gördüklerinde aralıklı sonda uygulamayı sürdürmektedirler.

Bazı durumlarda “Sürekli Sond” kullanmak gerekebilir.

Yatağa bağımlı hale gelen bazı kişilerde kalıcı sonda gerekli olabilir. Sürekli sonda kullanımının idrar yollarının iltihaplanma riskini artıracağı hatırlamalıdır. Yiyecekler ya da ilaçlar yardımıyla idrarı asit hale getirmek, haftada bir sondayı değiştirmek, (Bazı tip sondalar ayda bir değiştirilebilir) düzenli aralıklarla bir sağlıkçı tarafından mesane temizliği yapılması gibi önlemlerle iltihaplanmalar azaltılabilir.

İdrar sondasını çekip çıkarmak tehlikeli olabilir.

Kalıcı sonda takılmış olan bazı kişiler sondalarını çekerek çıkarmayı denemektedirler. Bilindiği gibi sonda ince bir borudur. Yerinde durabilmesi için ucunda özel bir iç düzenlemesi vardır. İdrar kesesinin içine ulaşan uç kısmı bir enjektör yardımıyla sıvı ile doldurularak bir balon halinde şişirilir. Bu şişen kısım kese içinde kalarak sondanın dışarı kaymasını engeller. Sonda çıkarılmadan önce bu balon yine özel bir işlemle söndürülür. Bu düzeneği bilmeden ve gerekenleri yapmadan sondayı çekiştirmek tehlikeli sonuçlar verebilir. Balon kendisinden çok dar olan idrar yollarından geçerken tahribata, idrar kanallarının yırtılmasına ve kanamasına neden olabilir.

İdrar torbalarına da dikkat etmek gerekir.

İdrar sondalarının ucuna takılan torbalar idrarı biriktirmek içindir. Sık boşaltılmazsa, çok dolduklarında ağırlık yaparak sondayı çekerler. Bu torbaların yatağın ya da sandalyenin yan tarafına bir askılık yardımıyla asılması gerekir. Yatağın içine yatay olarak bırakılmaları, idrarı geri kaçmasına neden olacağından uygun değildir. Yatakta bağımsız hareket edemeyen kişilerin beden bakımları ve çarşaf değiştirmeler sırasında sondasının çekiştirilmemesine dikkat edilmelidir.

Bazı durumlarda idrar kesesi ameliyatları gerekebilir.

Çok uzun süreyle sonda kullanmak, idrar boşaltma kanalında yaralanmalar ve kalıcı tahribat yaratabilir. Bu durumda bir ameliyat ile idrar kesesinin doğrudan karın duvarına birleştirilmesi sağlanarak, idrar boşaltımının doğrudan sağlanması gerekebilir. Zor olmayan bir işlemdir. Zorunluluk doğduğunda başvurulmaktadır.

Titreme olarak adlandırılabilecek olan Tremor zor tedavi edilen bir durumdur.

Ellerde ya da gövdede (Hatta bazen başta ya da çene de) ortaya çıkan titremeler (Tremor) şeklindeki belirtinin tedavisi zordur. Bu amaçla bazı ilaçlar kullanılır;

Propranol (Piyasa adı Dideral) Aslında beta bloker denilen cinste bir ilaç olduğundan, tansiyon ve kalp hastalıklarında kullanılırsa da bir çok farklı nedenle oluşan tremor üzerinde de yeterli yarar sağlayabilir. 40 miligramlık hap şekli vardır. Tansiyon düşürücü etkisi varır. Bazı kişiler bu ilaçtan rahatsızlık duymaktadırlar. Böyle bir tahammülsüzlük varsa ilacı az miktarda başlayıp yavaş yavaş arttırmak yararlı olabilir. Düzenli kullanılamasa bile, çok gerekli olduğunu sırada alınabilir. Ağızdan alındıktan ortalama 40 dakika sonra etkisi en fazla ortaya çıkar ve birkaç saat içinde kaybolur. Bunun için, heyecanlanmanın ve bu yüzden titremelerin artacağı düşünülen bazı özel durumların 1 saat kadar öncesinde alınması önerilir.

Clonazepam (Piyasa adı Rivotril) Beyni etkileyerek kişide sakinleştirici bir etki sağlayan bu ilaç aslında bir Sara (Epilepsi) ilacıdır. Hap, iğne ve damla şekli vardır. Tremor tedavisinde de kullanılabilir. Ancak bağımlılık yapıcı özelliğe sahip olduğundan “Yeşil reçete”yle verilir ve kullanımı pek önerilmez.

Primidon (Piyasa adı Mysoline) Aslında bu da bir Sara (Epilepsi) ilacıdır. 250 miligramlık hap şekli vardır. Bazı olgularda yararı olmaktadır. Ancak özellikle sersemlik ve halsizlik gibi yan etkilerine bazı kişiler dayanamamaktadır. Küçük miktar ilaç içeren hap formu olmadığından, tabletin bölünmesi ile sekizde biri gibi çok az ilaç miktarları ile başlayarak, alıştıkça arttırmak denenebilir.

İsoniasid (Piyasa adı I.N.H ve İsovit) Bir Verem (Tüberküloz) ilacıdır. Hap şeklindedir. Yan etki olarak sinirlere zarar verebilir. Bu yüzden beraberinde az miktarda B6 vitamini kullanılmalıdır. Bazı tip titremelerde işe yarar.

Ondansetron (Piyasa adı Zofer, Zofran) Özel bir tür bulantı kesici ilaçtır. Hap ve iğne şekli vardır. Yan etkileri çok olan bir ilaçtır. Titremelerde faydalı olabilir. Yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Tremor tedavisinde başka bazı ilaçlar da denenebilir.

Tremor tedavisinde ilaçlar yarar sağlayamadığında ameliyat denenebilir.

Çok inatçı ve çok ağır seyreden tremorda, Talamus denilen beynin iç bölgesinin sınırlı bir kısmında kalıcı bir hasar yaratılarak bir beyin ameliyatı uygulanır. Bu ameliyatın yapıldığı beyin bölgesinin yönetiminde olan karşı taraf beden yarısında tremor belirtileri azalmakta veya kaybolmaktadır. Başarılı olunduğu takdirde gerekiyorsa karşı beden yarısı için diğer beyin yarısında ikinci bir ameliyat yapılabilir. Başarılı olunamadığı durumlarda ameliyat tekrarlanabilir.

Bu ameliyat, işinin uzmanı olan kişiler tarafından, bu konuda yetkinleşmiş merkezlerde yapılmalıdır. Titremeyi durdurmak için tahrip edilmesi gereken bölge çok çok küçük olduğundan, kolayca bir başka bölge tahrip edilebilir. Bu yüzden kalıcı nörolojik hasarlar (felçler) oluşabilir.