M Ə cbur I Ə m ə k V
Anti-diskriminasiya siyas
Yüklə 3,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- tamamlanmalıdır, m ə s ə l ə n
- Hindistanda borcdan asılı ə m ə y ə qar
|
Anti-diskriminasiya siyas ə ti Bir çox ölk ə l
rin milli anti-diskriminasiya siyas ə tl ə ri vardır ki, bunlar da xüsusi qrup i ş çil ə rin (m
ə s ə l ə n, qadın miqrant i ş çil
ə r) h
ə ssaslı
ğ ının
azaldılması üçün ba ş lan ğ ıc nöqt
ə si rolunu oynaya bil ə r. Anti-
diskriminasiya siyas ə ti olan yerd ə
ə m ə k müf ə tti
ş l ə ri b ə zi a ş a ğ ıdakı m ə s ə l ə l ə r bar ə d ə t
ə lim ala bil ə rl
r: h ə ssas sualları nec ə verm
ə li; bildiri ş
ə d ə nec ə soru ş malı;
ş irk
ə tin i
ş yerind
ə diskriminasiya, el ə
ə d
ə aqressiya v ə zorakılı ğ a qar
ş ı siyas
ə tinin oldu ğ unu nec
ə
mü ə yy ə n etm ə li. •
ə ssas i ş çi qrupları üçün proqramlar İş çil ə rin h
ə ssas qrupları müxt ə lif növl
ə r ə bölünür v ə onlara iqtisadi f ə aliyy ə tin f
ə rqli sah
ə l ə rind ə rast g ə linir v
ə çox zaman onlar h ə mçinin
m ə cburi ə m ə y ə m ə ruz qalırlar. H ə mçinin müxt ə lif qanuni ç ə rçiv
ə l ə r iç ə risind ə müxt ə lif növ i ş çil
ə r vardır v ə onlar müxt ə lif v
ə ziyy
ə tl ə rd ə n asılı olaraq “h ə ssas” kimi t ə svir oluna bil ə rl
r. İ st ə nil
ə n h
ə ssas i
ş çi qrupu il ə
ş l ə y ə rk ə n ə m ə k müf ə tti
ş l ə ri çoxlu “ ə dal ə tsiz
ə m ə k praktikalarını” yoxlayır, m ə s ə l ə n, maa
ş lar v
ə
ə m ə k müqavil ə l ə ri kimi faktorlar.
33
Ə ks ə r m ə cburi
ə m ə k qurbanları öz hüquqlarını bilmirl ə r v ə b
ə z ə n i ş sahibl ə haqqında m ə liumatlı olmaya bil ə rl ə r, m ə s ə l ə n s ə n ə d sahibl
ə rinin icaz ə si olmadan onların şə xsiyy
ə tini mü
ə yy ə n ed ə n s ə n ə dl ə rin saxlanması kimi qanunlar. Buna gör ə d
ə m
ə lumatlandırma kampaniyaları m ə cburi ə m ə y ə qar ş ı milli strategiyalarının vacib elementidir. B ə zi ölk
ə l ə rd ə
ə m ə k müf
ə tti
ş l ə ri media il ə i ş l ə y ə r ə k ə m ə k qanunvericiliyi haqqında m ə lumatlılı ğ ın artırılması sah ə sind
ə
ciddi t ə crüb
ə y ə malikdirl ə r. Media il ə i
ş l ə y ə rk ə n potensial z ə r
rç ə k ə nl ə rin kimliyini risk ə atmamaq ön ə mlidir. Buna gör ə d
ə m
ə lumatlılıq kampaniyaları dizayn ed ə rk
n i ş çi v ə i
şə götür
ə n t
əş kilatları el ə
ə d ə QHT-l ə rl ə i ş l ə m ə k m
ə sl ə h ə tdir. Qeyri-formal iqtisadiyyatda m ə cburi ə m ə k “Qeyri-formal iqtisadiyyatın” universal bir anlayı ş ı yoxdur, amma ümumi konsensus bel ə dir ki, bu iqtisadiyyat qanun v ə
ə r r
ə smi ç
ə rçiv
ə l ə rd ə n k ə narda olan bir çox geni ş iqtisadi f ə aliyy
ə tl ə ri ə hat ə ed
ə bil
ə r. Qeyri- r ə
ş l ə m ə yin bir çox formaları ola bil ə r m
ə s ə l ə n, özünüm əşğ ulluq, maa ş almayan ail ə üzvl
ə ri v
ə yaxud
qeyri-formal iqtisadiyyatda çalı ş mayan i ş çil
ə r. Bel
ə hallar k ə nd t
ə s ə rrüfatı, kiçik v ə orta sahibkarlıq, ev i ş l ə ri v ə dig ə r xidm ə t sah
ə l ə rind ə geni ş yayılmı
ş dır. Deklarasiya edilm ə mi
i ş ş il
ə
qar ş ıla
ş dırılır, xüsusil ə d
bel ə bir f ə aliyy
ə tin qanuni ola bil ə c
yi inki ş af etmi ş ölk
ə l ə rd ə bu hallara rast g ə linir.
İƏİ T- ə gör ə qeyri-qanuni i ş hüquqi c ə h
td ə n icaz ə verilm
ə y ə n i ş hesab olunur. Bu çox zaman qeyri-qanuni miqrant i ş çil ə ri
ə hat
ə edir v
ə a ş a ğ ıda daha geni ş müzakir
ə olunmu
ş dur. A
ş a ğ ıdakı hiss ə l ə rd ə inki ş af etm ə kd ə olan ölk
ə l ə rd ə geni ş yayılmı
ş m ə cburi ə m ə k halları müzakir ə edilir. B Ə T-in ara ş dırmalarına gör ə m
cburi ə m ə yin
ə n ə n ə vi formalarına daha çox k ə nd yerl
ə rind
ə rast g
ə linir v
ə bu
yerl ə r çox zaman t ə crid olunmu ş olur v
ə çox vaxt sad ə c
n ə qliyyat vasit ə l ə rinin olmaması s ə b ə bind
ə n ə m ə k müf ə tti ş l ə ri üçün ə lçatmaz olur. Ə ks ə r i ş çil ə r k
ə nd t
ə s ə rrüfatında çalı ş ır v ə
ə n çox da inki ş af etm ə kd ə olan ölk
ə l ə rd ə bel ə i ş çil ə r öz hüquqlarını bilmirl ə r. Ad
ə t ə n şə h ə r yerl
ə ri il
ə müqayis
ə d ə k ə nd yerl ə rind
ə savadsızlıq daha yüks ə kdir. M ə s ə l ə n, Hindistanda olan borcdan asılı i ş çil
ə r k
ə nd yerl
ə rind
ə ya
ş ayırlar v ə onların çox formal t ə hsili olmur. Burada ə n ə n ə vi praktikalar da rol oynayır. M ə s ə l ə n, Nigerd ə köl
ə lik v
ə köl
ə liy
ə ox
ş ar
praktikaların r ə smi şə kild
ə qada
ğ an olunmasına baxmayaraq, köl ə l
rin s ə l ə fl ə ri h ə l ə d
ə
ə m ə k bazarında diskriminasiyadan ə ziyy ə t ç
ə kirl
ə r. Buna gör ə d
bir çox köl ə s ə l ə fl ə ri öz “sahibl ə rinin” yanında qalaraq az v ə
ş almamaqla çalı ş maqda davam edirl ə r. Bundan ə lav
ə k
ə nd t
ə s ə rrüfatı i ş i çox vaxt mövsümi olur v ə miqrant i ş çil
ə ri c
ə lb edir. M ə s
l ə n, Avropada ə n ə lveri ş siz m ə cburi
ə m ə k halları m ə hz k ə nd
t ə s ə rrüfatında çalı ş an mövsümi miqrant i ş çil
ə ri
ə hat
ə etmi
ş dir. Qeyri-formal iqtisadiyyatda m ə cburi ə m ə yin mü ə yy ə n edilm
ə si v
ə ona qar
ş ı mübariz ə bütün t
ə r ə fda ş ların birg ə s ə yl ə rinin olmasını t ə l ə b edir.
Ə n vacib
şə rt kifay
ə t q
ə d ə r ə m ə k müf
ə tti
ş l ə rini i şə götürüb onları t ə liml ə ndirm
ə k v
ə iqtisadiyyatın formal v ə qeyri-formal sah ə l ə rin ə n ə zar
ə t etm
ə kdir. B
Ə T-in ara
ş dırması
göst ə rmi ş dir ki, dünya üzr ə 40000-d
ə n 45000-d ə k
m ə k müf ə tti
ş in ə ehtiyac vardır. Kifay ə t q ə d ə r ə m ə k müf ə tti
ş i olmadan qeyri-formal iqtisadiyyatda çalı ş an i
ş çil
ə ri mü
ə yy ə n etm ə k ç ə tindir. Bundan ə lav
ə yuxarıda qeyd edildiyi kimi ə m ə k müf
ə tti
ş l ə ri icma t əş kilatları (m ə s., mü
ş ahid
ə komit
ə l ə ri), h ə mkarlar ittifaqları, i şə götür ə n t
əş kilatları, öz ə l auditorlar v ə dig
ə r t
ə r ə fda ş larla ə m ə kda ş lıq qurmalıdırlar ki, öz imkanlarını geni ş l ə ndirsinl
ə r.
Bu dig ə r t ə r ə fda ş lar t ə r ə find ə n ir ə li sürül ə bil ə n müxt ə lif ə lav ə t ə dbirl ə rl ə tamamlanmalıdır, m ə s ə l ə n: •
Qeyri-r ə smi iqtisadiyyatda çalı ş an i
ş çil
ə r üçün t
ə hsil, savadlılıq v ə m
lumat artırma proqramları; •
ğ a buraxılmı ş m
cburi ə m ə k i
ş çil
ə ri v
ə onların ail ə üzvl
ə ri üçün mikro-kredit v ə
ə r g
ə lir g
ə tir
ə n mexanizml ə rin hazırlanması; •
İş çil ə rin t əş kilatlanmaq hüquqlarının t ə bli
ğ edilm
ə si, m
ə s ə l ə n ev i ş çil
ə rinin
assosasiyası v ə yaxud k ə nd t
ə s ə rrüfatı i ş çil ə rinin xüsusi t əş kilatları; •
Xüsus ə n qeyri-formal iqtisadiyyatda çalı ş an i
ş çil
ə ə v
dig ə r sosial rifah xarekterli sxeml ə rinin yaradılması; •
B Ə T KM
İ T (Kiçik Mü ə ssis
ə l ə rin İş inin T ə kmill
əş dirilm
ə si) metodologiyası el ə c
d ə
kiçik v ə orta sahibkarlıq subyektl ə rini v
ə ümumi anti-m ə cburi
ə m ə k f ə aliyy ə tl ə rini ə hat ə ed
ə n t
əşə bbüsl
ə rin yayılması. Şə xsi evl
ə rin toxunulmazlı ğ ı prinsipi s ə b ə bind ə n ev i ş l ə rinin yoxlanması xüsusi bir haldır. Ev i ş çil ə rinin ə ks ə riyy ə tinin t ə crid olunması, dil maneı ə l
ri v ə bacarıqların olmaması s ə b ə bind ə n bu i ş çil ə r insan alveri v ə m
ə cburi
ə m ə y ə daha çox m ə ruz qala bilirl ə r. Qaynar x ə tt v
ə icma
ə saslı
t əş kilatlarla ə m ə kda ş lıq m ə lumatın alınmasında yardımçı ola bil ə r v
ə
ş übh ə oldu ğ u halda
ə m ə k müf
ə tti
ş l ə ri “sürpriz elementind ə n” istifad ə ed
ə r ə k ev ə icaz ə alaraq gir ə bil
ə r v
ə icaz
ə alandan sonra öz yoxlamalarını apara bil ə rl ə r. Bu cür “gizli halların” ortalı ğ a çıxarılmasında yerli media il ə
ə laq ə saxlamaq da bir vasit ə ola bil
ə r. Ciddi hallarda ə m
k müf ə tti ş l ə ri polis ə x ə b ə r verm ə lidirl ə r.
34
|