Kirish kimyoviy elementlar er po’stida sof xolatda deyarlik uchramaydi, ular doimiy tarkibga EGA bo’lgan kimyoviy birikmalar xosil qiladi

Minerallarning yaltiroqligi. minerallarning yuzasiga tushgan yorug`lik nurini qaytarish xususiyati.
Minerallar sirti yorug'lik nurlarini ma'lum darajada qaytaradi. Ba'zi minerallarning yuzasi xira, boshqalarniki esa yaltiroq.
Minerallarning yaltiroqligi ularning sindirish ko'rsatkichiga (n) bog'liqdir:
metalldek (n = 3,0) – galenit, pirit, xalkopirit;
yarimmetalldek (n=2,6-3,0) - magnetit, ilmenit;
metalldek yaltiramaydigan (n=2,6) ya'ni;
a) olmosdek - kassiterit, sfalerit;
b) sadafdek - talk, slyuda;
d) shishadek - dala shpatlari, kalsit;
e) yog'dek - nefelin, kvars (sinig'ida).
Mineral donalaridan tashkil topgan agregatlarning yaltiroqligi agregatdagi donalarning joylanish shakliga va uning katta-kichikligiga bog'liqdir:
ipakdek - gips, selenit, asbest;
mo'mdek - serpentin, xalsedon; xira- tuproqdek - kaolin, limonit.


3-AMALIY MASHG’ULOT
MINERALLARNING MAGNITLIK XUSUSIYATI, MO’RTLIGI, PACHOQLANISHI VA QAYISHQOQLIGINI SOLISHTIRMA OGIRLIGINI O'RGANISH


Minerallarning solishtirma ogirligi (zichligi). Minerallarning solishtirma ogirligi asosan quyidagica ikki usul bilan: 1. Mineral siqib chiqargan suyuqlikning xajmini o’lchash usuli, ya'ni mineral namunasi ogirligi bilan o’sha mineral siqib chiqargan suv xajmini ulchash usuli bilan.
2. Suvga tushirilgan minerallning yo’qotgan ogirligini aniqlash yo’li bilan (mineral namunasining mutloq ogirligini, o’sha mineralning suvga tushirilishi bilan yo’qotgan ogirligiga bo’linadi) aniqlanadi. Minerallarning solishtirma og'irligi minerallarni aniqlashda katta ahamiyatga ega bo'lgan o'lchamdir. Mineral­larning solishtirma og'irligi 1 dan kichik qiymatdan (tabiiy gazlar, suyuq bitum) 2-3 oralig'ida o'zgaradi. Men­deleyev davriy jadvalida joylashgan yengil metallarning tabiiy oksidlari va tuzlarining solishtirma og'irligi 1 dan 3,5 gachadir. Mineralning solishtirma og'irligi gidrostatik tarozida va boshqa asboblar yordamida aniqlanadi. Uni amalda tezgina taxminan aniqlash uchun mineral qo'lda salmoqlab ko'riladi va solishtirma og'irligi jihatidan yengil (2,5 gacha), o'rtacha (4 gacha) va og'ir (4 dan yuqori) ekanligi topiladi (2-jadval).