KeçİÖren caferilerinde öLÜM ADETleri ve uygulamalari

Dr. 
Öncel DEMİRDAŞ 
____________________________________________________________________________
 
174
daire içinde yapmayı ifade eden makamdır.
91
Trabzonî nefsin bu mertebesine 
ulaşmış sâlikin, şeyhinin tarîkatına bağlı kalmak şartıyla mürşidlik vazifesini 
yapmasının ve kendisine tâbî olan sâliklerin terbiyesi ile uğraşmasının mümkün 
olduğunu göstermeye çalışmıştır. 
2.5 Nefs-i Râdıye 
Nefs-i râdıye râzı olan, hoşnut kalan ve rızâ makamına eren nefistir. Bu 
mertebede nefis, kendi iradesinden vazgeçip Hakk’ın iradesine tâbi olur. 
Olgunluk yolunda beşinci makam olan râdıye’de nefis hiçbir şeyden şikayet 
etmez. Nefis beşerî özelliklerinden kurtulmak suretiyle fenâ’ya ulaşmıştır. Güzel 
ahlâk ile vasıflanmıştır. Emir ve yasaklara tam olarak uymasıyla Allah’ın 
isimlerinin ve sıfatlarının tecellisine mazhar olur ve hakka’l-yakîn mertebesine 
ulaşır.
92
Trabzonî, nefs-i râdıye mertebesini, meşâyihin mutmainneden sonraki 
makamları kabul edip etmedikleri ile ilgili görüşleri verdikten sonra açıklama 
yoluna gitmiştir. O bu konuda şöyle der: Meşâyihten bazıları mutmainneden 
sonraki makamlara itibar etmemişlerdir. Onlar mutmainne’yi son makam olarak 
kabul ederler. Çünkü Allah’ın sıfatlarıyla sıfatlanan ve ahlâkıyla ahlaklanan nefis 
için mutmainneden sonra yükselinecek başka bir makam yoktur. Mutmainneden 
sonra mertebelerin olduğunu kabul edenler ise, nefsin râdıye makamına 
çıkabileceğini ifade ederler. Onlara göre, râdıye makamı rûhânî lâtifeye benzer 
nûrânî bir latîfedir.
93
Trabzonî, râdıye nefsin aslında “mutmainne” dairesi içerisinde olduğunu 
söyler. Fakat o, mutmainne nefsin kemâlâtından olan üstün sıfatlar ile 
vasıflandığını ifade eder. Bundan dolayı onu râdıye olarak isimlendirir. Bu nefis, 
mevcûdâtta meydana gelen her şeye tereddütsüz rızâ gösterme, teslimiyet, 
Allah’tan başka her şeyi terk etme, daimî şühûd, ihlâs ve vera hâlindedir. Bu 
nefsin, her şeye rızâ göstermesine Kur’an-ı Kerim’de “Sen O’ndan, O da senden 
râzı olarak Rabbine dön!”
94
âyetiyle işaret edilir. Bu makamda nefsin yolculuğu 
seyr-i fillahtır. Âlemi ise, lâhût âlemidir. Bu makamda nefsin mahalli sırrın sırrı 
olan fuâd ve hâli de fenâdır.
95
Nefis, mutmainne nefsin tehlikelerinden kurtulup 
Cenab-ı Hakk’ın ihsanı ve keremi ile râdıye makamına geçer. Sâlik, bu makamda 
Allah’ın dışındaki bütün mevcudâtı yok olmuş görür. Allah’ın dışındaki bütün 
91
Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri, s. 277. 
92
Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri, s. 475. 
93
Trabzonî, Âdâbu’l-Ubûdiyye, vr. 215a. 
94
Fecr, 89/28. 
95
Trabzonî, Âdâbu’l-Ubûdiyye, vr. 215a. 

---