BƏNİ
-
ÜMƏYYƏ
SƏLTƏNƏTİNİN
MÖHKƏMLƏNMƏSİ
Hicri-qəməri tarixi ilə 60-cı ildə Müaviyə öldü və
oğlu Yezid atasının camaatdan onun üçün aldığı beyət
əsasında islam hökumətinin idarəçiliyini öz öhdəsinə
aldı.
Tarixi məlumatlara əsasən, Yezidin heç bir dini
şəxsiyyəti yox idi. O, hətta atasının sağlığında belə,
islam qanunlarına əsla əhəmiyyət vermir, əyyaşlıqdan,
şəhvətpərəstlikdən başqa bir şeylə məşğul olmurdu.
Yezid hakimiyyətinin üçüncü ilində islam tarixində
misli görünməmiş faciələr törətdi.
Birinci il Peyğəmbərin (s) nəvəsi əziz olan Hüseyn
ibni Əli (ə)-ı övladları, qohumları, köməkçiləri və
dostları ilə birlikdə faciəli şəkildə öldürdü, qadınlarını,
uşaqlarını və Peyğəmbər Əhli-beytini şəhidlərin
kəsilmiş başı ilə birlikdə şəhərbə-şəhər gəzdirdi.
1
İkinci
ildə isə Mədinə əhalisini kütləvi şəkildə qırdı və üç gün
1
“Tarixi
Yəqubi”
, 2-
ci
cild
,
səh-
216
64
ərzində camaatın qanını, malını və namusunu öz
ordusunda olanlara halal etdi.
1
Üçüncü ildə isə
müqəddəs Kəbəni dağıtdı və oranı yandırdı!!
2
Yeziddən sonra Mərvan və Üməyyə övladları islam
hökumətini idarə olunmasını əllərinə aldı. Yetmiş ilə
qədər davam edən on bir nəfərin hökmranlığı islam və
müsəlmanlar üçün çox ağır və acınacaqlı vəziyyətlər
qarşıya çıxardı. Bu dövrdə islam cəmiyyətinə xilafət adı
altında ərəb imperatorluğunun istibdad və zülmündən
başqa heç bir şey hökmranlıq etmirdi. Onların
hakimiyyəti dövründə iş o yerə çatmışdı ki, dövrün
xəlifəsi Vəlid ibni Yəzid Peyğəmbəri-Əkrəmin (s)
canişini, dinin yeganə himayəçisi sayılırdı; halbuki o,
heç kəsdən çəkinmədən qərara almışdı ki, Kəbə evinin
üstündə bir otaq tiksin və həcc mərasimində orada eyş-
işrətlə məşğul olsun!!
3
Dövrün xəlifəsi Vəlid ibni Yezid Qurani-Kərimi
oxlatdırdı; Qurana xitabən söylədiyi şerdə isə belə
deyirdi: “Qiyamət günü öz Allahının hüzurunda hazır
olanda de ki, xəlifə məni cırdı!!”
Əlbəttə, əksəriyyət təşkil edən sünnülərlə, islam xilafəti
və dini mərcəiyyət kimi iki əsaslı məsələdə köklü
ixtilafları olan şiələr tarixin bu qaranlıq və irticaçı
dövründə çox ağır vəziyyətdə idilər. Lakin hökumətlərin
törətdiyi cinayət və zülmlər, Əhli-beyt (ə)-dan olan
rəhbərlərin paklığı, təqvası və məzlumluğu onları
1
“Tarixi
Yəqubi”
, 2-
ci
cild
,
səh-
243
2
“Tarixi
Yəqubi”
, 2-
ci
cild
,
səh-
224
3
“Tarixi
Yəqubi”
, 3-
cü
cild
,
səh-
73
65
günbəgün öz əqidələrində möhkəmlədirirdi; xüsusilə
(şiələrin üçüncü imamı) həzrət Hüseyn (ə)-ın faciəli
şəhadəti şiəliyin, xüsusilə xilafət mərkəzindən uzaqda
olan məntəqələrdə, o cümlədən İraqda, Yəməndə və
İranda yayılıb genişlənməsinə səbəb oldu.
Müddəamızın şahidi budur ki, şiələrin beşinci
rəhbərinin imaməti dövründə Üməyyə hökumətində
yaranan zəiflik nəticəsində şiələr islam ölkələrinin
müxtəlif yerlərindən sel kimi Mədinəyə gələrək beşinci
imamın ətrafına yığışdılar, ondan hədis və dini elmləri
öyrənməyə başladılar.
1
Hələ birinci hicri əsri tamam
olmamışdı ki, bir neçə nəfər dövlət əmiri İranda Qum
şəhərinin bünövrəsini qoydu və şiələri oraya köçürdülər.
Amma eyni halda şiələr öz rəhbərlərinin göstərişinə
əsasən təqiyyə şəraitində yaşayır və öz əqidələrini
gizlədirdilər.
Ələvi seyyidləri dəfələrlə hökumətin zülmkarlıq
hərəkatlarına qarşı çıxaraq qiyam etdilər, lakin məğlub
olub bu yolda öz canlarından keçdilər. Dövrün amansız
hökuməti onları məhv etmək üçün əlindən gələni
əsirgəmədi. Zeydiyyə şiələrinin rəhbəri olan Zeydin
cəsədini qəbirdən çıxarıb dar ağacından asdılar, üç il
darda asılı vəziyyətdə saxladıqdan sonra yerə endirib
yandırdılar və külünü göyə sovurdular.
2
Əksər şiələrin
inancına görə dördüncü və beşinci imam da Bəni-
1 Bu kitabın imamət barəsində bölməsinə müraciət edin.
2 “Murucuz-zəhəb”, 3-cü cild, səh 217-219; “Tarixi Yəqubi”,
3-cü cild, səh-66.
66
üməyyənin əli ilə zəhərləndirilərək şəhid edilmişdir.
1
İkinci və üçüncü imamın da dünyadan getməsinə onlar
səbəb olmuşlar.
Əməvi hakimləri faciə törətməkdə o qədər həddi
aşmışdılar ki, sünnülərin əksəriyyəti xəlifələrə itaət
etməyin ümumi halda vacib olmasını dediklərinə
baxmayaraq, xəlifələri iki dəstəyə bölməyə məcbur
olmuşlar: Birincisi raşidi xəlifələri, yəni Peyğəmbərin (s)
vəfatından sonra ardıcıl olaraq gələn dörd xəlifə (Əbu
Bəkr, Ömər, Osman, Əli), ikincisi isə qeyri-raşidi
xəlifələrdir ki, bu silsilə Müaviyədən başlanır.
Əməvilərin törətdikləri zülm və cinayətlər nəticəsində
camaatın onlara qarşı nifrəti özünün son həddinə
çatmışdı; axırıncı əməvi xəlifəsinin öldürülməsindən və
əməvilərin məğlu-biyyəti qətiləşdikdən sonra xəlifənin iki
oğlu öz ailə-uşaqları ilə birlikdə darul-xilafədən qaçdılar.
Hər yerə pənah apardılarsa da heç kəs onlara sığınacaq
vermədi; nəhayət onlar uzun müddət Nobə, Həbəşə və
Becavə çöllərində sərgərdan qaldılar; əksəriyyəti aclıq və
susuzluqdan tələf olduqdan sonra Yəmənin cənubuna
gəlib çıxdılar. Onlar bir müddət buralarda dilənçilik edib
pul topladıqdan sonra hambal sifətində Məkkəyə yola
düşüb camaat arasında gizləndilər.
2
Dostları ilə paylaş: |