Genel Bilgiler Nöroloji pratiðinde bilinçlilik (consciousness) kiþinin

Þekil 15.1:

Komalý hastada solunum tipleri: A. Cheyne–sto-

kes solunumu, B. Santral nörojenik hiperventilasyon, C. Apnös-

tik solunum, D. Ataksik solunum.

---

Tablo 15.1:

Farklý neden ve lokalizasyona baðlý komalarda pupilla deðiþiklikleri ve ýþýk refleksi.

Iþýk Refleksi

Sað

Sol

Iþýk Rekleksi

Lezyon

N

N

NORMAL

N

N

Pons Kanamasý

Morfin Zehirlenmesi

A/K

N

Sað hemisferde YKL

sonucu unkal herniasyon

K

K

Aðýr mezensefalon hasarý

N: Normal, A: Azalmýþ, K: Kayýp

Temporal fýtýklaþmanýn ilk belirtisi olan, lezyon tara-

fýnda pupillanýn geniþlemesi nörolojik komalarda çok

acil bir durumun göstergesidir. Çünkü fýtýklaþan nö-

ral yapýlar kýsa bir süre sonra üst beyin sapýný bastý-

rarak ölüme yol açar.

4.  Ýki  yanlý  geniþlemiþ  ve  ýþýk  cevabý  azalmýþ-kayýp

pupilla: Anlamý: Orta beyin yapýlarýnýn yaygýn ve aðýr

þekilde  etkilendiðini  gösterir.  Pupillalar  genellikle  5

milimetreden büyüktür ve ýþýk refleksi kaybolmuþtur.

Koma ve komalý hastanýn nörolojik muayenesi konu-

sunu inceleyen Plum ve Posner supratentoryel yer kap-

layýcý lezyon nedeniyle orta hat yapýlarýnýn aþaðý doðru

fýtýklaþarak üst beyin sapýný iki yanlý bastýrmasý sonu-

cu  geliþen  santral  transtentoyel  fýtýklaþma’ya  baðlý

komalarda beyin iþlevlerinin rostral-kaudal yönde yý-

kýldýðýný ileri sürmüþlerdir. Yazarlar bu olgularda rost-

ro-kaudal  yýkýlmanýn  deðiþik  basamaklarýný  yansýtan

bilinç, solunum, göz hareketleri bozukluklarýný taným-

lamýþlardýr. Bu deðerlendirmede iki yanlý orta büyük-

lükte geniþlemiþ ve ýþýða cevap vermeyen pupilla ölü-

me gitmekte olan komalý hastada aðýr beyin sapý yýký-

mýný gösteren bir bulgudur. Benzer pupilla deðiþikleri

atropin ve ayný yönde etki eden ilaç zehirlenmelerinde

de görülebilir. 

Yanýlgýya yol açmamak için hastanýn gözüne midriya-

tik damlatýlýp damlatýldýðýný araþtýrmak gerekir. Göz-

dibini görmek amacýyla atropin v.b ilaçlarýn damlatýl-

masý komanýn gidiþini pupillalardan izleme olanaðýný

ortadan kaldýrýr.