Genel Bilgiler Nöroloji pratiðinde bilinçlilik (consciousness) kiþinin

Þekil 15.2:

A: Okülosefalik refleks, B: Okülovestibuler refleks

muayenesi.

—

—

—

—

—

—

—

—

---

B.  Okülovestibüler  refleks:  Gözler açýk  tutularak  dýþ

kulak yoluyla buzlu su þýrýnga edilir. Beyin sapý sað-

lamsa gözler yavaþça uyarýlan kulaða doðru sapar. Ak-

si halde gözlerde bir hareket görülmez (Þekil 15.2B).

Gözleri orta hatta hareketsiz olan komalý bir hastada

eðer okülosefalik ve okülovestibüler refleksler alýnmý-

yorsa aðýr bir beyin sapý bozukluðu var demektir.

3- Hastada gözler saða veya sola sapmýþ olabilir. Ba-

zen buna baþýn da ayný yöne çevrilmesi eþlik edebilir. 

Kýsa anatomo-fizyolojik açýklama: Gözlerin yanlara

konjüge  bakýþý  iki  düzeyli  bir  mekanizmayla  saðla-

nýr: 

A.Frontal konjüge bakýþ alaný gözlerin beraberce kar-

þýya bakmasýný saðlar. Bu nedenle frontal lezyon-

larda  hasta  karþý  tarafa  bakamayacaðý  için  göz

küreleri  hasta  hemisfere  doðru  sapacaktýr.  Yani,

hastanýn gözleri lezyona bakacaktýr (Vulpian belir-

tisi). Örneðin bir sað hemisfer lezyonu (intrasereb-

ral  hematom  gibi)  sonucu  komaya  giren  hastada

gözler saða deviye olacak, sol tarafta ise hemipleji

tesbit edilecektir (Þekil 15.3). 

Böyle  bir  hastada  olay  beyin  sapýndan  yukarda

olduðundan daha önce anlatýlan refleks göz hare-

ketleri korunacaktýr.

B.  Konjüge  bakýþ  mekanizmasýnýn  ponstaki  parçasý

n.abducens’ in çekirdeðine komþudur. Buna pontin

paramedian retiküler formasyon (PPRF) denilmek-

tedir.  Bu  merkezin  frontal  lobla  baðlantýsý  çap-

razdýr. Örneðin, sað frontal konjüge bakýþ alanýn-

dan  kalkan  sinir  telleri  ponsun  sol  yarýsýndaki

PPRF ile baðlantýlýdýr. Bu merkez ise gözlerin ipsi-

lateral yöne dönmesini saðlar. Lezyonunda, gözler

ayný tarafa bakamadýðýndan karþý yöne sapacaktýr.

Örneðin, ponsun sað yarýsýndaki bir lezyonda göz-

ler sola deviye olacak, ponsun saðýndaki bu lezyon

sonucu  ayrýca  sol  hemipleji  görüleceðinden  hasta

lezyona deðil, hemiplejisine bakmýþ olacaktýr.

Böyle  bir  hastada  pons  düzeyindeki  refleks  arklarý

bozulduðundan  okülosefalik  ve  okülovestibüler  ref-

leksler alýnamayacaktýr.

Özetle, frontal lob hastalýðýnda hasta lezyonunun oldu-

ðu tarafa bakar, refleks göz hareketleri bozulmamýþtýr.

Pons lezyonlarýnda ise, tam tersine hasta hemiplejisine

bakar, refleks göz hareketleri bozulmuþtur.