Genel Bilgiler Nöroloji pratiðinde bilinçlilik (consciousness) kiþinin

Uyanýklýk Durumu 

Bu bölümün giriþinde özetlenmiþtir. 

Solunum 

Cheyne-Stokes solunumu: Baþlangýçta derinliði artan

inspiryum-ekspiryum periyodlarý giderek yüzeyselle-

þir ve kýsa bir süre için solunum durur (Apne). Apne-

yi izleyerek solunum ritmi yavaþça geriye döner, gi-

derek derinleþir ve benzer þekilde yavaþlayarak yeni

bir apne ortaya çýkar (Þekil 15.1A). Bu solunum tipi

çeþitli  metabolik  komalar  ve  özellikle  komaya  yol

açan  sürecin  iki  yanlý  serebral  hemisfer  düzeyinde

olduðu durumlarda görülür. 

Santral Nörojenik Hipervantilasyon: Birbirini izleyen

derin inspiryum ve ekspiryumdan oluþan ve sýklýðý da-

kikada 40 ile 70 arasýnda deðiþen bir solunum tipidir

(Þekil  15.1B).  Komaya  yol  açan  patolojik  sürecin

mezensefalon-üst pons seviyesini etkilediðini gösterir.

Apnöstik Solunum: Her inspiryumu izleyen bir apne

periyodu  vardýr  (Þekil  15.1C).  Orta-alt  pons  sevi-

yesindeki lezyonlarda ortaya çýkar. 

Ataksik  Solunum:  Son  derece  düzensiz  bir  solunum

ritmidir ve aþaðý beyin sapý (bulbus) lezyonu, dolayý-

sýyla kötü bir pognozu gösterir (Þekil 15.1D). 

Pupilla 

Pupillalarýn büyüklüðüne, eþit olup olmadýklarýna ve

ýþýk cevabýna bakýlýr (Tablo 15.1). 

1. Komalý hastada pupillalar normal büyüklükte, eþit

ve ýþýk refleksi normal olabilir. 

2. Ýki yanlý ileri derecede dar pupilla (Ýðne baþý pu-

pilla):  Morfin  zehirlenmesi,  talamus  ve  pons  kana-

malarýnda görülür. Talamus kanamasýnda ýþýða cevap

yoktur, gözler aþaðý ve içe bakar. Pons kanamasýnda

ise ýþýk refleksi korunmuþtur.

3. Tek taraflý geniþ ve ýþýða cevabý azalmýþ pupilla:

Anlamý: Geniþ pupilla tarafýndaki beyin hemisferin-

de kitle etkisi yapan lezyon (tümör-hematom).

Mekanizma: Kitlenin bulunduðu tarafta temporal lo-

bun unkusu tentorium cerebelli açýklýðýndan aþaðýya

doðru  fýtýklaþarak  n.  oculomotorius’u  bastýrýr.  Buna

temporal, unkal veya transtentoryal herniasyon denir.

Unkal herniasyonda n.oculomotorius basýsýnýn erken

belirtisi genellikle lezyon tarafýnda pupilla ýþýk reflek-

sinin  alýnmamasýdýr.  Basýnýn  devamý  halinde  pupilla

yuvarlak görünümünü kaybederek oval þekil alabilir.

98

Sinir Sistemi Semiyolojisi