Genel Bilgiler Nöroloji pratiðinde bilinçlilik (consciousness) kiþinin

KOMALI HASTA KARÞISINDA

TUTUM 

Komalý bir hastada öykü, muayene bulgularý ve labo-

ratuar incelemeleriyle tanýya varmaya çalýþýrken bir

yandan da vital fonksiyonlarý kontrol altýnda tutmak

için gerekli önlemleri almak büyük önem taþýr. 

1- Her þeyden önce solunum problemi ele alýnmalý-

dýr. Bu amaçla hastanýn aðzýna, dilin geriye gidip ne-

fes borusunu týkamasýný önleyecek bir hava yolu yer-

leþtirilmelidir. Bu yapýlamýyorsa, en azýndan, hasta-

nýn baþý bir yana çevrilerek çenesi öne doðru kaldýrýl-

malý ve baþ hafif ekstansiyonda tutulmalýdýr. 

2- Damar yolunu açýk tutmak ve sývý ihtiyacýný paren-

teral yoldan karþýlamak amacýyla 5% lik dekstroz ve

dengeli  elektrolit  içeren  bir  solüsyon  takýlýr. Ayrýca

hipoglisemi  komasý  düþünüldüðünde  bu  yoldan  50-

100 cc 50 %’lik dekstroz solüsyonu verilir. 

3- Bu sýrada komaya yol açabilecek hipoglisemi, hi-

perglisemi,  üremi  gibi  metabolik  nedenleri  araþtýr-

mak veya koma sýrasýnda ikincil olarak geliþmiþ ola-

bilen  metabolik  deðiþiklikleri  tesbit  etmek  için  kan

alýnmalýdýr. Ýdrar muayenesi yapýlmalýdýr. Çocukluk

çaðýndaki komalarda transaminazlarýn yüksek bulun-

masý Reye sendromu’nun tek bulgusu olabilir. 

4- Komalý hastanýn kusabileceði ve kusmuðunu aspire

etmesi sonucu solunum problemlerinin ortaya çýkacaðý

düþünülerek nazogastrik sonda yerleþtirilmeli ve son-

danýn ucu yatak seviyesinin altýnda kalan temiz bir ka-

býn  içine  konulmalýdýr.  Böylelikle  hastanýn  kusarak

kaybettiði sývý miktarý da hesaplanabilir. Daha sonralarý

bu sonda hastanýn beslenmesi amacýyla kullanýlabilir.

5- Ýdrar retansiyonuna veya hastanýn altýný kirleterek

eskarlarýn açýlmasýna karþý mesane sondasý takýlma-

lýdýr. Böylece çýkan idrar miktarýný ölçmek de müm-

kün olur. 

6- Komalý hastanýn deðerlendirilmesinde kranyal BT

(Bilgisayarlý Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans)

gibi incelemelerin yeri büyüktür. Birçok acil birimde

hýzla ve kolay uygulanabilen kranyal BT, yer kaplayý-

cý lezyonun varlýðý, subaraknoid kanama, primer in-

traserebral kanama gibi lezyonlar ile kafa travmasý ve

beyin fýtýklaþmalarý konusunda deðerli bilgiler verir.

Bu nedenle BT, komalý hastanýn erken deðerlendiril-

me aþamasýnda uygulanan standard bir inceleme yön-

temidir. 

7- Gerektiði hallerde beyin-omurilik sývýsý  muayene

edilmelidir.  Menenjit  ve  diðer  iltihabi  sinir  sistemi

hastalýklarýnda ve subaraknoid kanamada taný deðeri

büyüktür. Ancak kafa içi basýncý artmýþ ve özellikle

intrakranyal  YKL þüphesi  varsa  tehlikeli  olabilir.

Lomber yoldan BOS alýnmasý beyin fýtýklaþmalarýna

neden olarak ölümle sonuçlanabilir. Komalý hastalar-

da bu yönteme baþvurmadan önce kranyal BT incele-

mesinin deðerlendirilmesi gerekir.