359
MÖVZU 14
FÖVQƏLADƏ HADİSƏLƏRİN NƏTİCƏLƏRİNİN
ARADAN QALDIRILMASI
Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılmasının
nəzəri əsasları
Obyektlərin zədələnmə ocaqları
Obyektin
zədələnmə
ocağı hər hansı bir fəlakət (qəza, təbii fəlakət) zamanı üzərində
binalar,
xüsusi
qurğular,
mühəndis
şəbəkələri
və
kommunikasiyaları, habelə avadanlıq və şəxsi heyətlə birlikdə
zədələnməyə, dağıntıya və ya zəhərlənməyə məruz qalmış
obyekt ərazisinə deyilir.
Dağıntı zonası
Obyektlərdə
sadə (birnövlü)
və
mürəkkəb
zədələnmə
ocaqları yarana bilər.
Sadə (birnövlü) zədələnmə ocağı
– təkcə bir zədələyici
amilin, məsələn, partlayışın törətdiyi dağıntıların, yanğının,
yalnız kimyəvi və ya bakterioloji
zəhərlənmənin nəticəsində
əmələ gələn ocağa deyilir.
Mürəkkəb zədələnmə
ocağı isə bir neçə zədələyici amilin
qarşılıqlı təsiri nəticəsində, yaranan ocaqdır: Məsələn,
istehsalat qəzası zamanı baş verən partlayış dağıntılara,
uçqunlara, yanğınlara, ərazidə
zəhərlənməyə səbəb olur;
360
zəlzələ və qasırğa nəticəsində qurğuların dağılması ilə yanaşı,
sahillər su altında qalır, elektrik xətlərində qısa qapanma
sayəsində
texniki qurğular zədələnir, mühəndis şəbəkələri və
maye tutumları dağılarkən ətrafa zərərli mayelər yayılır.
Zədələyici amillərin xarakterindən asılı
olaraq zədələnmə
(zəhərlənmə) ocağı müxtəlif formalı, məsələn, partlayış, zəlzələ
nəticəsində
- dairəvi; qasırğa, fırtına, daşqın, sel, marxal və s.
nəticəsində - zolaq formasında; yanğın, sürüşmə, sunami tipli
külək zamanı - qeyri-müəyyən formada ola bilər.
Qəzalar və
təbii
fəlakətlər
zamanı ehtimal olunan dağıntıların
(zəhərlənmənin) miqyasını və görüləcək xilasetmə və digər
təxirəsalınmaz işlərin
həcmini müəyyənləşdirmək üçün,
zədələnmənin xarakterindən asılı olaraq zədələnmə ocağını bir
neçə zonaya ayırırlar. Hər bir zona obyektin ərazisinin və
oradakı qurğuların zədələnməsi (zəhərlənməsi) dərəcəsinə görə
müəyyən edilir.
