Fizika kafedrasi umumiy fizika fanidan

I lk = I lm/m² (5) nuqtaviy manba tomonidan xosil qilingan E yoritilganlikni Yorug`lik kuchi ℑ, manbadan yoritiluvchi sirtgacha bo`lgan masofa r va yoritiluvchi sirt normali n bilan yo`nalishi ℑN orasidagi burchaklar orqali ifodalash mumkin.
Ravshanki, dS yuzaga unga tiralgan dΩ fazaviy burchak ichidagi Yorug`lik oqimi:
dF_tush=ℑ· dΩ (6) tushadi (1-rasm).Rasmdan dS cos = dS_o = r² ·dΩ topiladi.Bundan dΩ ni topib (6) qo‘ysak (7) bo‘ladi.U xolda (4)ni (8) ko`rinishda yozish mumkin.
4 .Ravshanlik. Real manbalarning nurlanuvchi yuzi chekli o`lchamga ega. Xar xil manbalarning yuza birligidan chiquvchi Yorug`lik kuchi xar xil buladi. Buni xarakterlash maqsadida manbaning ravshanligi tushunchasi kiritiladi. Manbani yuza birligidan uning sirtiga perpendikulyar yunalishda chiquvchi Yorug`lik kuchi ravshanlik deb yuritiladi va B bilan belgilanadi. Aniqlanishiga ko‘ra (8)
2-Rasmdan dS_o = dS cos ekanligini va (I) ni e’tiborga olsak, bo‘ladi ravshanlikni. Barcha yo`nalishlar bo‘yicha ravshanligi bir xil ( V = const) manbalar Lambertoviy manba deyiladi (ular Lambert qonuniga bo‘ysunadi).

5. 
   Spektral ko‘rinish.
   

Fotometriyada Yorug`likning ta’siri uning energiyasi yoki nurlanish quvvati bilan emas, balki insonning to‘lqin uzunligiga bog`liq bo`lgan,ko‘rish sezgisi vositasida baxolanadi.
Kuzatuvchiga tushayotgan Yorug`lik oqimi(dF_tush) ning manbadan nurlanuvchi Yorug`lik oqimi (dF<sub>nur</sub>) ga nisbatan to‘lqin uzunligiga bog`liq bo‘lib, spektral ko‘rinish deb yuritiladi va v(λ) bilan belgilanadi: v(λ) =(dF_tush) / (dF_nur)3-rasmda nisbiy spektral nurlanishning λ ga bog`lanib o‘zgarish grafigi tasvilangan. Undan ko‘ramizki, nisbiy spektral nurlanishning maksimumi λ = 555 nm to‘lqin uzunligiga mos keladi. Mazkur laboratoriya ishida yoritilganlik qonunlari (yoritilganlikning manbagacha bo`lgan masofani nurning tushish burchagiga bog`liqligi) o`rganiladi va xar xil manbalarning Yorug`lik kuchi o‘zaro taqqoslanadi.