Fİlm fiCTİon aprel, №8
Yüklə 5,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Film Fiction | Aprel, №8
- Film Fiction | Aprel, №8 18 Yol əhvalatı
- Film Fiction | Aprel, №8 20 th Century Fox
|
Film Fiction | Aprel, №8
12
2009-cu ildə Elçin Musaoğlunun həm ssenarist, həm də rejissor kimi yaratdığı bu film son illərdə çəkilmiş olan ən uğurlu filmlərimizdən biri hesab olunur. Film anasına maddi dəstək vermək üçün məktəbi atıb, işləmək istəyən uşağın mübarizəsindən bəhs edir. Film 2009-cu ildə Hyuston kino festivalında "Ən yaxşı əcnəbi film" kateqoriyasında qalib olub.
13
Həm ziyarət, həm ticarət
1995-ci ildıə ssenarisi Rüstəm İbrahimbəyova, rejissorluğu Rasim Ocaqova məxsus bu film çəkilir. Türkiyədə qohumu tapılan Mustafa öz türk qohumunu görmək üçün arvadı ilə bərabər qonşu dövlətə gedir. Traqikomediya janrlı bu film "Ad günü" filminin məntiqli davamı kimi göstərilir və filmdəki Mustafa obrazı sırf Hacı Məmmədov nəzərə alınaraq yazılıb
1945-ci ildə dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun əsəri əsasında rejissorlar Rza Təhmasib və Nikola Leşşenko tərəfindən çəkilmiş dünyaca məşhur bir Azərbaycan filmi. Təkcə 1945-ci ildə bu filmə (ekrana buraxıldıqdan sonra) 16,27 milyon tamaşaçı baxmışdır. 8-ci yeri tutmaqla prokat lideri olmuşdur. ("Domaşnaya Sinematika" bədii filmlərinin kataloqu. Moskva, 1966). Film nəinki Azərbaycan, həm də Sovet kinosuna dünya şöhrəti qazandırmışdır. Rusiya kinosunun 100 illiyi münasibətilə aparılan sosioloji tədqiqatlar nəticəsində Sovet kinosunun inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərmiş Sovet filmlərinin və Sovet ekranında uzun illər nümayiş etdirilmiş xarici ölkə filmlərinin arasından "100 Sevimli film" seçilmişdir. Həmin filmlər üç hissəyə-Qızıl, Gümüş və Bürünc siyahılara ayrılmışdır. 1945- ci ildə istehsal olunmuş "Arşın Mal Alan" kinokomediyası məşhur kino mütəxəssislərinin yekdil rəyi ilə "Qızıl Siyahı" ya daxil edilmişdir. ("Oqonyok" jurnalı, № 2, Yanvar, 1996). Film 136 ölkədə nümayiş etdirilmiş, 86 dilə tərcümə edilmişdir. Soltan bəy obrazını oynayan Ələkbər Hüseynzadə filmdən əvvəl 600 dəfə səhnədə bu obraza həyat vermişdir. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Beynəlxalq Bankın maliyyə dəstəyi ilə "Arşın mal alan" filminin Moskva Film Fondundakı nüsxəsinin ölkəmizə gətirilərək, Azərbaycan dilində yenidən bərpa olunmasını təşkil edib. 16 May, 2006-cı ildə film 60 illiyində ilk dəfə nümayiş etdirilib. Filmin çəkilməsi Stalinin göstərişi ilə həyata keçirildiyindən Mir Cəfər Bağırov çəkilişlərə xüsusi nəzarət 19
Film Fiction | Aprel, №8
etmişdir. Filmdə gözə dəyən nə varsa hamısı təbiidir. Bu filmdə ümumiyyətlə butafordan istifadə edilməyib. Qızıl, bəzək əşyalarından tutmuş bütün ev əşyalarına qədər hər şey təbii və həqiqətən qiymətli əşyalardır. Rəşid Behbudov xatırlayırdı ki, çəkilişlərdə istifadə olunan qiymətli əşyalar muzeydən və xüsusi elanlarla əhalidən çəkiliş müddətinə götürülmüşdü. Leyla Bədirbəyli Gülçöhrə roluna 50 qızın içərisindən seçilmişdi.
15
2004-cü ildə Nicat Feyzullayevin rejissorluğu ilə çəkilmiş film. İki əmioğlunun dostluğundan, faciəsindən bəhs edən bu filmin aktyor ansamblı da möhtəşəmdir.
1991-ci ildə Şahmar Ələkbərovun ssenarisi və rejissorluğu ilə çəkilmiş qəzəlxan Əliağa Vahidə aid bioqrafik film. Filmdə vahid məzmun yoxdur və tamaşaçı xronolojı ardıcıllıqla qəzəlxanın həyatını görür. Film Daşkənddə keçirilən beynəlxalq kino festivalında ən yaxşılardan biri olub.
17 Günaydın, mələyim!
2008-ci ildə Oqtay Mirqasımovun rejissorluğu və Ayan Mirqasımovanın baş roldakı ifası ilə daha bir yadda qalan film. Psixoloji yüklü bu film Qarabağ müharibəsi zamanı ərini itirmiş bir aktrisa qadının fonunda cərəyan edir.
20
Film Fiction | Aprel, №8
Yol əhvalatı
1980-cı ildə rejissor Teymur Bəkirzadə tərəfindən lentə alınan bu komediya filmi bu günə qədər ən baxımlı filmlərimizdən sayılır. Xüsusən aktyor heyətinə görə.
İstintaq
1979-cu ildə çəkilmiş ssenarisi Rüstəm İbrahimbəyova, rejissorluğu Rasim Ocaqova aid növbəti yadda qalan film. Film 60-cı illərdə Azərbaycanda baş verənlər ətrafında cərəyan edir. Filmdə rüşvətxorluq tənqid edildiyi üçün ilkin olaraq ekranlara buraxılması qadağan edilmişdi. Çox çətinliklə ekranlara buraxılandan sonra film bütün ölkədə böyük səs-küyə səbəb oldu. Rusiyanın bəzi vilayət komitələri rəhbərlik etdikləri ərazilərdə filmin baxışını qadağan etdilər. Moskva isə öz növbəsində filmi ona görə qəbul etmişdi ki, orada söhbət Azərbaycandan gedirdi və deməli bütün ölkənin adına ləkə sala bilməzdi.
20
1986-cı ildə Ceyhun Mirzəyev və Vaqif Musatafayevin birgə rejissorluq etdikləri ən gözəl filmlərimizdən biri. Filmdəki yağış həqiqidir. Filmin rejissorlarından biri Vaqif Mustafayev Space televiziyasında müsahibəsində demişdir: Mən bu filmi çəkdiyimi həmişə gizlədirdim və utanırdım bu filmə görə. Lakin sonralar görəndə ki, tamaşaçı bu filmi sevdi, indi rahatlıqla deyə bilirəm ki, bəli, bu filmi mən çəkmişəm. Filmin sonuna yaxın toy səhnəsində aktyor Muxtar Maniyev aktyor Səyavuş Aslana onun xəbəri olmadan sillə vurur. Bu rejissorun təlimatı idi ki, səhnə daha da təbii alınsın. Pirotexnik obrazının ifaçısı aktyor Ələsgər Məmmədoğlu həqiqətən stuldan yıxılır. Digər aktyor yoldaşları onunla zarafat etmişdilər. Filmin əvvəllərində partlayış səhnəsində Hacı İsmayılov həqiqətən ikinci mərtəbədən yıxılır. Filmin quruluşçu rejissorluq işi əvvəlcə Tofiq İsmayılova həvalə edilmişdi. Rejissor hətta sınaq çəkilişlərinə də başlamışdı. Təxminən 3-4 ay sınaq çəkilişləri aparıldıqdan sonra, gözlənilmədən vəziyyət dəyişdi. Vaqif Mustafayev və Ceyhun Mirzəyev filmin quruluşçu rejissorluğuna təyin edildilər. 21
Film Fiction | Aprel, №8
21
Ögey ana
1958-ci ildə Həbib İsmayılov tərəfindən çəkilmiş bu film tamaşaçılara Ceyhun Mirzəyevi tanıtdı.
22
Uzaq sahillərdə
1958-ci ildə Tofiq Tağızadənin rejissorluğu ilə çəkilmiş bu film İkinci Vətən Müharibəsi zamanı azərbaycanlı partizan "Mixaylo" ləqəbli Mehdi Hüseynzadənin igidliklərindən bəhs edir.
23
Axrıncı aşırım
1971-ci ildə Kamil Rüstəmbəyovun rejissorluğu ilə çəkilən film. Film yazıçı Fərman Kərimzadənin "Qarlı Aşırım" romanı əsasında ekranlaşdırılmışdır. "Axırıncı aşırım" filmi iki nüsxədə müxtəlif sonluqlarla lentə alınıb. Belə ki, Azərbaycan nüsxəsində Qəmlo Kərbəlayi İsmayıl tərəfindən, ancaq rus nüsxəsində isə daima Yədullanın (Yədulla, Kərbəlayi İsmayılın ölən oğludur) məzarının yanında gizlənən bir qaçağın əli ilə o dünyaya göndərilir. Hazırda hər iki nüsxə qorunub saxlanılır. Rejissor Kamil Rüstəmbəyov filmin sonunu belə çəkmişdi: Qəmlo Kərbəlayinin sözünə məhəl verməyib atlıların ardınca yollanır və Abbasqulu bəyi öldürür. Sözü yerə düşən Kərbəlayi isə Qəmlonun ardınca yollanır, lakin, Abbasqulu bəyi xilas edə bilmir və qəzəbindən Qəmlonu öldürür. Kərbəlayinin belə cəsur göstərilməsi yuxarı dairələrdəki kinotənqidçilərin xoşuna gəlmir və rejissordan filmin sonluğunu dəyişməsini tələb edirlər. Rejissor qısa bir çəkiliş edir, Qəmlonu Xudayarın qardaşı öldürür, film montaj edildikdən sonra ekranlara çıxır. Lakin filmə diqqətlə baxsaq görərik ki, Kərbəlayinin adamlarından biri təşviş içərisində gəlib kəndlilərə xəbər verir ki, Kərbəlayi Qəmlonu gəbərtdi. Məhz filmdə qalan bu səhnə yuxarıda deyilənləri sübut edir. Aktyor Yusif Vəliyevin Kərbəlayi İsmayıl obrazını səsləndirməsini obrazın ifaçısı Adil İsgəndərov məsləhət görüb. Film Azərbaycan kinosu tarixində əsl kişi filmi adını almışdır. Film real faktlar əsasında çəkilib. Abbasqulu bəy Şadlınski də, Kərbəlayi İsmayıl da, Qəmlo da real həyatda yaşamış insanlardır. Əbdül 22
Film Fiction | Aprel, №8
Mahmudov: … "Axırıncı aşırım" filmində Məlik Dadaşovun silləsindən aldığım zədə hələ də dodağımın kənarında çapıq şəklində qalmaqdadır. Hətta dişim də sınmışdı ki, onu da hələ düzəltdirməmişəm, olduğu kimi qalır" ... ("Axırıncı aşırım: Azərbaycan kişilərinin kinosu" – Ekspress qəzeti, 10.07.2003, Ulduzə Qaraqızı).
24
Sahə
2010-cu ildə ekranlaşdırılan Azərbaycan- Gürcüstan ortaq yapımı olan İlqar Safat filmi. Hadisələr polis SAHƏ-sində baş verir. Baş qəhrəman öz fobiyasına qalib gəlməlidi. Janrına görə art-xaus olsa da kommersiya cəhətdən də uğurlu sayıla bilər. Filmdəki roluna görə baş rol ifaçısı Timur Oduşev 32-ci "Hollivudun gənc istedadları" mükafatına (32nd Young Artist Awards) layiq görülmüşdür.
25
Hər şey yaxşılığa doğru
1997-ci ildə Vaqif Mustafayevin çəkmiş olduğu qısa metraj film. Film bütün müharibələrin əleyhinə etiraz olaraq səslənir. 1)1998-ci ildə 44-cü Oberhauzen Beynəlxalq Qısametrajlı Filmlər Kinofestivalı Filmə Böyük Beynəlxalq Münsiflər heyətinin "sülh məramına və yumoruna görə" "Ulenşpigel" Prizi verilmişdir. Filmə Humanizmə görə Katolik Kilsələr Assosiasiyasının Prizi verilmişdir. Filmə Katolik Filmlər Assosiasiyasının Prizi verilmişdir. Filmə Şərəf və ləyaqətə görə "Don Kixot" Prizi verilmişdir. 1998-ci ildə VIII Sankt-Peterburq Beynəlxalq Kinofestivalı Vətəndaşlıq müdrikliyinə və yaradıcılıq qələbəsinə görə rejissor Vaqif Mustafayevə Priz vermişdir. 2001-ci ildə İstanbul Beynəlxalq Kinofestivalı Qısametrajlı bədii filmlər üzrə filmə "Qızıl Atilla" Prizi verilmişdir.
23
Film Fiction | Aprel, №8
26
1995-ci ildə Əmir Pəhləvanın ssenarisi və elə onun özü ilə Vaqif Mustafayevin müştərək rejissorluğu ilə çəkilmiş traqikomediya. Film Avropadan qayıdandan sonra öz milli-mənəvi dəyərlərimizə yuxarıdan aşağı baxan həmyerlimizdən bəhs edir.
27 Yaramaz
1988-ci ildə Vaqif Mustafayev tərəfindən çəkilmiş film. Amerikan tənqidçisi R. Hollouey "Faynenşl Tayms" qəzetində "Yaramaz" filmini yenidənqurmanın ab-havasını göstərən ən yaxşı ekran əsəri hesab etmiş, kinolenti Sovet kinosunda yeni dalğanın ilk uğurlu müjdəçisi adlandırmışdır. 1989-cu ildə Odessada "Qızıl Dyuk" Beynəlxalq Kinofestivalında filmə Odessa centlmenlərinin Prizi verilmişdir. Hətəm rolunun ifasına görə aktyor Mamuka Kikaleyşviliyə Priz verilmişdir. 1989-cu ildə Qabrovoda komediya filmlərinin festivalında filmə "Çaplinin Qızıl Əl Ağacı" Prizi verilmişdir. 1989-cu ildə film "Sovetskaya Kultura" qəzetinin Prizinə layiq görülmüşdür. 1989-cu ildə Kalinində Sovet kinosu aktyorlarının "Ulduzlar-89" I Ümumittifaq Festivalında aktyor Mamuka Kikaleyşviliyə debütə görə Priz verilmişdir. 1991-ci ildə quruluşçu rejissor Vaqif Mustafayevə, quruluşçu operator Aleksandr İlxovskiyə, səs operatoru Əsəd Əsədova, aktyorlar Mamuka Kikaleyşviliyə və Yaşar Nuriyə, quruluşçu rəssam Nazim Hacıyevə, ikinci rejissor Nizami Musayevə Azərbaycan Republikasının Dövlət Mükafatı verilmişdir.
28
Anarın ssenarisi əsasında Gülbəniz Əzimzadənin rejissoru olduğu bu film təqvimin son gününün gecəsindən bəhs edir. Olduqca gözəl nüanslarla işlənən film əsərdəki auranı qoruya bilib.
24
Film Fiction | Aprel, №8
1956-cı ildə bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun əsəri əsasında Hüseyn Seyidzadənin rejissoru olduğu film. Film Azərbaycan kinosunun ən uğurlu filmlərindən biri sayılır və 30-a yaxın ölkədə nümayiş olunub.
30 Uşaqlığın son gecəsi
1968-ci ildə Maqsud İbrahimbəyovun ssenarisi və Arif Babayevin rejissoru olduğu film. Film insanın formalaşmasından, özünü dərk etməsindən bəhs edir.
25
Film Fiction | Aprel, №8 20 th Century Fox
“20-ci Əsr Foks Kinostudiyası” Hollivudun 6 ən böyük studiyasından biridir. Los-Ancelesdə, Beverli Hillsin qərbində yerləşən studiya “News Corporation” şirkətinə məxsusdur. “20th Century Fox” 1935-ci ildə iki şirkətin birləşməsi nəticəsində yaranmışdı. Bunlardan birincisi 1915-ci ildə əsası qoyulmuş “Fox Film Corporation”, ikincisi isə 1933-cü ildə yaradılmış “Twentieth Century Pictures” şirkətləri idi.
Studiyanın ən uğurlu filmləri sırasında “Star Wars” (“Ulduz Müharibələri”), “Ice Age” (“Buz Dövrü”),” X-Men” (“X – Adamlar”), “Die Hard” (“Məğlubedilməz”), “Alien” (“Yad”), “Planet of the Apes” (“Meymunlar Planeti”), “Home Alone” (“Evdə Tək”) film seriyaları, “The Simpsons” (“Simpsonlar”), “Family Guy” (“Qriffinlər”) və “American Dad!” (“Amerikalı Ata!”) animasiya serialları və s. var. Studiyanın ilk məşhur ulduzu Şirli Templ olmuşdu. Digər məşhurlar arasında Betti Qreybl, Cin Tirni, Merilin Monro, Ceyni Mensfild və b. da var idi. Studiya ilk dəfə “Ən Yaxşı Aktrisa” nominasiyasında Oskara namizəd olan və ilk afro-amerikalı film ulduzu sayılan Doroti Dendric ilə müqavilə bağlamış ilk Hollivid studiyası idi. Hal-hazırda dünya üzrə ən çox gəlir gətirmiş iki film – “Avatar” (“Avatar”) – 2009 və “Titanic” (“Titanik”) – 1997 filmləri bu studiyanın məhsuludur.
Studiyanın ilk filmləri sırasında 1915-ci ildə çəkilmiş “Regeneration” (“Regenerasiya”) və 1917- ci ildə çəkilmiş, hal-hazırda itmiş film hesab edilən “Cleopatra” (“Kleopatra”) var idi. Studiya “Ən Yaxşı Film” kateqoriyasında ilk Oskarı 1932/3-cü illər Oskar mərasimində “Cavalcade” (“Parad”) filminə görə aldı. Studiyanın bu kateqoriyada Oskar almış digər filmləri:
1950 – “All About Eve” (“İv Haqqında Hər Şey”) 1965 – “The Sound of Music” (“Musiqi Səsi”)
1970 – “Patton” (“Patton”) 1971 – “The French Connection” (“Fransız Əlaqəsi”)
1997 – “Titanic” (“Titanik”) 26
Film Fiction | Aprel, №8 Michel Hazanavicius və Bérénice Bejo ilə müsahibə
yaxşı film nominasiyasında bu il Oskarı əldə etmiş "Artist" filminin rejissoru Mişel Hazanaviçus və filmin baş rol ifaçılarından Berenik Bejo ilə birgə müsahibəsini təqdim edirik.
Sizi 1920-ci illər tərzində səssiz film çəkməyə təhrik edən səbəblər və prodüserləri razı salma anlarında qarşılaşdığınız çətinliklər nələrdi? Bir çox ünsürün birləşməsindən bir araya gəldiyi üçün təsirlənmənin tam nə olduğunu izah etmək asan deyil. Prodüserləri razı salmaq üçün əvvəlki iki filmimin məşhurluğundan istifadə etdim. İnsanlar nə etmək istədiyimi soruşanda, onlara etmək istədiyimin bu olduğunu deyirdim. Bunu etmək üçün yaxşı bir zaman idi və əgər indi etməsəydim güman ki heç bir zaman etməyəcəkdim. Bu səbəblə sınadım və bunu
etmək heç də asan deyildi. Digər bir təsirlənmə mənbəyi isə aktyorlar idi. Berenik Bejo və Jan Dyujarden ilə işləmək istəyirdim, çünki onların belə bir film üçün doğurdan çox uyğun aktyorlar olduğunu düşünürdüm. Berenikonun və eynilə Janın sadəcə üz cizgiləri ilə deyil, enerji və onlarda malik olduğunu düşündüyüm özünü idarədən xaric bir şeylə 1920-ci il tərzi səssiz filmlər üçün inanılmaz dərəcədə uyğun olduqlarına inanırdım. Bir melodram yaratmaq və ironik olmadan daha duyğusal bir şeylər etməyə çalışdım. Məni ən çox çətinə salan isə gülünc bir vəziyyətə düşmədən reallıqlar və onların gətirdiyi problemlərdən asılı olmayan axmaq bir adam olmaq riskini üzərimə götürmüş olmağım idi. Belə yaşamıram, amma heyranedici, sevimli və sanballı hekayə ərsəyə gətirmək istəyirdim. Bu fikri prodüserlərə qəbul etdirmək çox çətin idi, lakin "OSS" filmləri seriyasının uğuru ilə qarşıma çıxan fürsətləri
27
Film Fiction | Aprel, №8 dəyərləndirdim və mənə köməkçi olacaq qədər ağlını itirmiş Tomas Lanqmann ilə tanış oldum. İnanılmaz dərəcədə mənə güvəndi və çox sıx görülməyəcək şəkildə öz pulu ilə istədiklərimi edə bilməm üçün imkan yaradaraq mükəmməl bir iş çıxardı. Nə vaxt pula ehtiyacımız olsa ona sahib ola bildik, öz cibindən çox pul xərclədi və bunun üçün ona minnətdaram. O qüsursuz bir prodüserdir. Filminizin mövzusunu yazarkən sizə ilham verən rejissorlar oldumu? Həmçinin çəkim müddətindən əvvəlki axtarışlar zamanı diqqətinizi cəlb edən səssiz filmlər hansılar idi?
Mənə təsir edən və onlar kimi işləmək istədiyim bir çox rejissor olduğunu düşünürəm. Billi Uaylderin bəlkə də ən yaxşı rejissor olduğunu düşünürəm. Ən yaxşı filmləri o çəkdi və əminliklə ona heyranlıq duyduğumu deyə bilərəm. Ancaq bu film üçün Con Ford, Frits Lanq və Tod Broninq kimi böyük rejissorların çox sayda səssiz filmini və əlavə olaraq Koen Qardaşları kimi dövrümüzün rejissorlarının filmlərini izlədim. Bu rejissorların hamısı filmlərində melodrama və ya əyləncəli olmağı sərbəstliklə seçə bilirlər. Janrları düşünmədən çəkmək istədiklərini reallaşdırırlar. Bu azadlığı sevirəm.
Yüklə 5,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|