Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Gurur ve
İhtişam, Komedyenler, Havana’daki Adamımız ve yanımdaki masaya az önce bıraktığım makalenin yazarı olduğunu fark ettim. Graham Greene bir an için tereddüt etti, etrafına bakındı ve çay salonuna yöneldi. Arkasından bağırmak veya koşmak
istediysem de kendimi tuttum. İçimden bir ses, yalnızlığa ihtiyacı olduğunu ve beni
istemeyeceğini söyledi.
New York Kitap Kritikleri’ni elime aldım ve biraz sonra kendimi çay salonunun kapısının önünde bulunca şaşırdım. Sabah erken saatte kahvaltımı yapmış olduğumdan, şef garson bana tuhaf bir bakış fırlattı. Etrafıma bakındım. Graham Greene, duvar dibindeki bir masada
tek başına
oturuyordu. Yanındaki masayı işaret ettim. “Bir kahvaltı daha almak için oraya oturabilir miyim?” dedim şef garsona. Her zaman iyi bahşiş vermişimdir. Şef anlayışlı bir şekilde gülümseyerek beni masaya götürdü.
Yazar gazetesine dalmıştı. Kahve ile bir ballı çörek ısmarladım. Greene’nin Panama, Torrijos ve Kanal meselesi hakkındaki düşüncelerini öğrenmek istiyordum. Ama böyle bir konuşmayı nasıl başlatabileceğim hakkında da en ufak bir fikrim yoktu. O sırada, bardağından bir yudum almak için başım kaldırdı. “Afedersiniz,” dedim. Dik dik baktı. (Ya da bana Öyle geldi.) “Evet?” “Rahatsız ettiğim için özür dilerim. Ama siz Graham Greene’siniz, değil mi?” “Doğrusu öyleyim.” Sıcak bir şekilde güldü. “Panama’da çoğu kişi beni tanımaz.” En sevdiğim yazar olduğunu söyledikten sonra, MAIN’deki işim ve Torrijos ile görüşmelerim dahil olmak üzere hayatımın kısa bir özetini verdim. Bana ABD’nin Panama’dan çıkmasıyla ilgili bir makale yazan o danışman olup olmadığımı
sordu. “Yanlış
hatırlamıyorsam, Boston Globe’de yayınlanmıştı.” Afallamıştım. “Konumunuz göz önüne alınırsa, oldukça cesur bir hareket,” dedi. “Bana katılmaz mısınız?” Masasına geçip, onunla bir buçuk saat kadar oturdum. Konuştukça Torrijos’a ne kadar yakınlaşmış olduğunu fark ettim. Generalden bazen oğlundan bahseden bir baba gibi söz ediyordu. “General benden ülkesi hakkında bir kitap yazmamı istedi,” dedi. “Ben de yazıyorum. Roman olmayacak. Yani benim tarzımın biraz dışında.” Ona niye genellikle belgesel yerine, roman tarzında yazdığını sordum. “Roman daha güvenli,” dedi. “Konularım zaten genellikle tartışmalı. Vietnam. Haiti. Meksika Devrimi... Yayıncıların çoğu bu
konular
hakkında belgesel yayınlamaya çekinir.” Masanın üzerindeki New York Kitap Kritiklerini işaret etti. “Bu tip sözcükler çok zarar verebilir.” Sonra güldü. “Hem roman yazmayı seviyorum. Bana daha fazla özgürlük sağlıyor.” Bana baktı. “Önemli olan, bir şeyler ifade eden konular hakkında yazmaktır. Sizin Kanal hakkındaki Globe makaleniz gibi.” Torrijos’a karşı olan hayranlığı çok belirgindi. Öyle görünüyordu ki, Panama’nın devlet başkanı, bir yazarı da en az fakirleri ve kimsesizleri etkilediği kadar etkileyebiliyordu. Aynı derecede belirgin olan bir başka husus da şuydu:
Greene dostunun hayatı hakkında endişeliydi. “Çok büyük bir iş,” dedi heyecanla, “Kuzeyin Devi’ne meydan okumak.” Üzüntüyle başını salladı. “Hayatı için endişeleniyorum.” Gitme vakti gelmişti. “Fransa uçağımı kaçırmamalıyım,” dedi, yavaşça kalkıp elimi sıkarken. Gözlerimin içine
[53]
baktı. “Siz neden bir kitap yazmıyorsunuz?” Cesaret verici bir şekilde başını salladı. “Bu sizin içinizde var. Ama unutmayın, önemli olan şeyler hakkında olsun.” Arkasını dönerek uzaklaştı. Sonra durdu ve salona doğru birkaç adım attı. “Endişelenme,” dedi. “General başarılı olacak. Kanal’ı geri alacak.” Torrijos gerçekten de kanalı geri aldı. Aynı yıl, 1977’de, Başkan Carter ile hem Kanal Bölgesi’ni hem de Kanal’ın kendisini Panama kontrolüne devreden yeni anlaşmaları imzaladı. Sonra da, Beyaz Saray’ın, bu anlaşmaları onaylaması için meclisin ikna edilmesi gerekti. Bunu uzun ve çetin bir mücadele izledi. Son sayımda, Kanal Anlaşması bir oy farkla onaylandı. Muhafazakârlar intikam yeminleri ettiler. Graham Greene’nin belgesel kitabı Generali Tanımak yıllar sonra yayınlandığında ‘Dostum Omar Torrijos’un, Nikaragua, El Salvador ve Panama’daki dostlarına,’ diye başlıyordu. |