XariCİ DİLLƏR 2009 xariCİ DİLLƏR
Yüklə 5,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Xar.c..II.5. Şagird marşrutu dinləyir və anlayır. Xar.c.II.6. Şagird məzmunun dərk edilməsini asanlaşdırmaq məqsədilə lazımi strategiyalardan istifadə edir. Xar.c.II.7. Şagird ucadan oxumağın elementar bacarığını əldə edir. Xar.c.II.8. Şagird ümumi sərlövhələri oxuyur və başa düşür (xəbərdaredici sərlövhə, alqı-satqı haqqında informassiya, memorial lövhə, müxtəlif növ lövhələr və sairə). Xar.c.II.9. Şagird çalışmanın şərtlərini oxuyur və anlayır. Xar.c.II.10. Şagird sadə korrespondensiyanı oxuyur və başa düşür (müxtəlif növ məktublar, şəxsi məktub). Xar.c.II.11. Şagird mətbuatda dərc edilən gündəlik həyatla əlaqədar informasiya xarakterli mətnlərlə tanış olur (məsələn, işgüzar élan, müsahibə, teleproqram, daycest) və izahatla verilən informasiyanı başa düşür. a. İşgüzar elanları oxuyur və başa düşür. b. Müsahibəni, reportajı oxuyur və anlayır. c. Teleproqramı oxuyur və anlayır. ç. Daycesti oxuyur və anlayır. Xar.c..II.12. Şagird reklam xarakterli mətni oxuyur və anlayır (turistik buklet, afişa, anons). Xar.c..II.13. Şagird müxtəlif mövzular üzrə (mədəniyyət və təbiət sahəsindən) elmi mətni oxuyur və anlayır. Xar.c II.14. Şagird hekayə mətnini (həyati əhvalat, xatirə, gündəlik) oxuyur və anlayır. Xar.c.II.15. Şagird mətnin struktur xüsusiyyətlərini və öyrənilmiş dil formalarını təyin edir. Xar.c.II.16. Şagird oxunun məqsədini təyin edir və buna uyğun olaraq müxtəlif oxu texnikasından istifadə edir (tanışedici, öyrədici, axtarıcı). a. Ümumi məzmunu anlamaq üçün tanışedici oxu texnikasına müraciət edir. b. Mətnin işlənilməsi məqsədilə öyrədici oxu texnikasına müraciət edir. c. Mətndə konkret informasiyanı axtarmaq üçün axtarıcı oxu texnikasından istifadə edir. Xar.c.II.17. Şagird nümunəyə əsasən müxtəlif məzmunlu məktub yazır. Xar.c.II.18. Şagird həmyaşıdına, yaxınına məktub yazır (əlyazması və ya electron variantı). Xar.c.II.19. Şagird reklam xarakterli informasiya mətnini hazırlayır (buklet, afişa). Xar.c.II.20. Şagird nümunəyə əsasən (məsələn, işgüzar iş elanı, müsahibə, teleproqram) gündəlik həyatla əlaqədar informasiya xarakterli mətnlər yazır. Xar.c.II.21. Şagird yazılı mətnin strukturuna riayət edir, elementar dil-qrammatik formalarına malikdir və onlardan istifadə edir. Xar.c.II.22. Şagird yazının lazımi strategiyalarına müraciət edir. XARİCİ DİLLƏR X.D. - 50 2009 İstiqamət Danışıq Mədəniyyətlərarası dialoq Xarici dilin praktiki tətbiqi Tədrisin təlimi Xar.c.II.23. Şagird xarici dilin fonoloji sistemini öyrənir. Dialoq nitqi Xar.c II.24. Şagird interaksiyada iştirak edir. Xar.c.II.25. Şagird telefon söhbətini aparır. Monoloq nitqi Xar.c.II.26. Şagird səlis danışır. Xar.c.II.27. Şagird danışan zaman öyrəndiyi qrammatik dil formalarından funksional şəkildə istifadə edir. Xar.c II.28. Şagird şifahi nitqin lazımi strategiyalarından istifadə edir. Xar.c.II.29. Şagird mədəniyət sahəsindən informasiyanı təyin edir. Xar.c.I.30. Şagird xaricidilli ölkənin mədəni və sosial-mədəni özünəməxsusluğuna maraq göstərir və ona tolerant yanaşır. Xar.c.II.31. Şagird xarici dildə müxtəlif növ layihələri həyata keçirir (məs., sərgi; bayram süfrəsi; xaricilər üçün turist kitabçasını hazırlamaq və meriyanın internet-səhifəsində yerləşdirmək; dünyanın hər hansı bir diyarının elə bir sinfi ilə dostlaşmaq, hansı ki, həmin dili öyrənir və s.) Xar.c.II.32. Şagird müəllimin yardımı ilə yerinə yetiriləcək tapşırığın tələləblərini anlayır. Xar.c.II.33. Şagird nailiyyətli təhsilin təmin edilməsi üçün strateji bacarıqları əldə edir. Xar.c.II.34. Şagird dərs fəaliyyətinə dəstək göstərmək məqsədilə resurslardan istifadə edir. Xar.c.II.35. Şagird leksik ehtiyatını möhkəmləndirmək və zənginləşdirmək üçün müxtəlif üsullara müraciət edir. Xar.c.II.36. Şagird qrammatikanın mənimsənilməsinə dəstək göstərmək məqsədilə strategiyalardan istifadə edir (asanlaşdırır). Xar.c.II.37. Şagird nəticələrin yaxşılaşdırılması məqsədilə sinif yoldaşları, müəllim ilə, cütlük yoldaşı ilə əməkdaşlıq edir. X.D. - 51 XARİCİ DİLLƏR 2009 İstiqamət: Dinləmə (dinləmə bacarığını inkişaf etdirmək üçün didaktik və yarım avtentik audioyazılardan istifadə edilir, hansında mətnlər aydın və yavaş eşidilir) Xar.c.II.1. Şagird müəllimin göstərişlərini və çalışmanın təlimatlarını dinləyir və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: müəllimin göstərişlərinə lazımi şəkildə reaksiya verir • çalışmanı yerinə yetirir • Xar.c.II.2. Şagird tanış mövzuda qurulan mətni dinləyir və anlayır (dialoqu/ monoloqu). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: kommunikasiya halını təyin edir (həmsöhbətləri, söhbətin mövzusu) • faktiki informasiyanı toplayır (kim, harada, nə zaman, hansı, necə və s.) • mənfi və müsbət qiymətləndirmələri təyin edir • Xar.c.II.3. Şagird informasiya audioyazılarını dinləyir və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: a. Hava proqnozu. coğrafi yerləri təyin edir • atmosfer hadisələrini və temperaturu təyin edir • b. Yeni idman xəbərləri. növləri təyin edir • qalib gələn və uduzan dəstələri/oyunçuları təyin edir • hesabı təyin edir • XARİCİ DİLLƏR X.D. - 52 2009 Xar.c.II 4. Şagird ictimai yerlərdə edilən elanlarını dinləyir və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: elanın • harada edilməsini təyin edir (supermarketdə, dayanacaqda və s.) elanın məqsədini təyin edir • faktiki informasiya toplayır (yola düşmə vaxtı, perron, qiymət, seksiya və sairə) • Xar.c..II.5. Şagird marşrutu dinləyir və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: lazımi təlimatlara əsasən yolu təhlil edir (sağa dön, düz get və sairə) • təyin edilən yeri tapır • Dinləmə strategiyaları Xar.c.II.6. Şagird məzmunun dərk edilməsini asanlaşdırmaq məqsədilə lazımi strategiyalardan istifadə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: başlığın, illustrasiyaların əsasında mətnin mövzusu haqqında ehtimallar söyləyir • canlı nitqi/yazını anlamaq üçün qeyri-verbal elementlərdən istifadə edir (səs tembri, • intonasiya, mimika, jestikulyasiya, müxtəlif növ səs-küy, məntiqi vurğu və sairə) yad sözlərin, ifadələrin, cümlələrin əhəmiyyətini tanış elementlərə əsaslanaraq təyin edir • (kontekst, intonasiya, sözün kökü və s.) məqsədə uyğun olaraq dinləmə strategiyasını dəyişir: bəzi məzmunu anlamaq üçün tanış • sözlərə, qeyri-verbal elementlərə əsaslanır və kommunikasiya halını, söhbətin mövzusunu, konteksti təyin edir; konkret informasiyanı təyin etmək üçün konkret dayaqlar seçir, onlara diqqəti yönəltməklə lazımi informasiyanı toplayır. X.D. - 53 XARİCİ DİLLƏR 2009 İstiqamət: Oxu (Oxu bacarığının inkişaf etdirilməsi üçün didaktik və ya yarım avtent və ya avtent mətnlərdən istifadə edilir) Xar.c.II.7. Şagird ucadan oxumağın elementar bacarığını əldə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: tanış mətni aydın və düzgün şəkildə oxuyur • tanış dialoqu/sketçi sinif yoldaşları ilə birlikdə ucadan və ifadəli oxuyur, müxtəlif modallığı • olan cümlələrin tələffüzü zamanı uyğun intonasiyaya riayət edir Xar.c.II.8. Şagird ümumi sərlövhələri oxuyur və başa düşür (xəbərdaredici sərlövhə, alqı-satqı haqqında informasiya, xatirə lövhəsi, müxtəlif növ lövhələr və sairə). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: göstərilən informasiyanı təyin edir • Xar.c.II.9. Şagird çalışmanın şərtlərini oxuyur və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: təlimatları təyin edir və yerinə yetirir • Xar.c.II.10. Şagird sadə korrespondensiyanı oxuyur və başa düşür (müxtəlif növ məktublar, şəxsi məktub). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: kommunikasiya hadisəsini təyin edir (müəllif, adresat, korrespondensiyanın məqsədi) • göndərilmə tarixi və müəllifin/adresatın ünvanını təyin edir • korrespondensiyanın məqsədini təyin edir (təbrik, dəvət, nə isə təklif etmək və sairə) • faktiki informasiyanı təyin edir (kim, harada, nə zaman, neçə, necə, niyə və sairə) • emosiyaları, münasibətləri təyin edir • XARİCİ DİLLƏR X.D. - 54 2009 Xar.c.II.11. Şagird mətbuatda dərc edilən gündəlik həyatla əlaqədar informasiya xarakterli mətnlərlə tanış olur (məsələn, işgüzar élan, müsahibə, teleproqram, daycest) və izahatla verilən informasiyanı başa düşür. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: a.İşgüzar elanları oxuyur və başa düşür. • Elanın məqsədini təyin edir (məs., yay təklifləri) • Konkret informasiyanı yığır • b. Müsahibəni, reportajı oxuyur və anlayır. müxbiri, respondenti təyin edir • mövzunu/məsələləri təyin edir • faktiki informasiyanı təyin edir • respondentin müsbət və mənfi yanaşmaları təyin edir • c. Teleproqramı oxuyur və anlayır. proqramın formatını təyin edir (həftəlik qrafik, verilişin başlıqları, kanalların loqoları) • verilişin növünü təyin edir • annotasiyanın ümumi məzmununu təyin edir • konkret informasiyanı təyin edir (iştirakçı, ifa edən, gün, vaxt və sairə). • ç. Daycesti oxuyur və anlayır. hər bir hadisənin ümumi məzmununu təyin edir • başlığı məzmunla əlaqələndirir • Xar.c.II.12. Şagird reklam xarakterli mətni oxuyur və anlayır (turistik buklet, afişa, anons). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: kommunikasiya hadisəsini təyin edir (müəllif, adresat, mətnin məqsədi) • başlığı, kiçik sərlövhəni, rubrikaları, illustrasiyaları, sərlövhələri təyin edir • faktiki informasiyanı təyin edir (tarix, qiymət, yer, şərtlər, iştirakçı və s.) • qiymətləndirməni, məsləhətləri təyin edir. • X.D. - 55 XARİCİ DİLLƏR 2009 Xar.c.II.13. Şagird müxtəlif mövzular üzrə (mədəniyyət və təbiət sahəsindən) elmi mətni oxuyur və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: əsas mövzunu/məsələləri təyin edir • faktiki informasiyanı təyin edir. • Xar.c II.14. Şagird hekayə mətnini (həyati əhvalat, xatirə, gündəlik) oxuyur və anlayır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: personajları təyin edir • personajların əhval-ruhiyyələrini, hisslərini, xüsusiyyətlərini təyin edir • hərəkətləri, onların ardıcıllıqlarını təyin edir • hərəkətin vaxtını və yerini təyin edir • Xar.c.II.15. Şagird mətnin struktur xüsusiyyətlərini və öyrənilmiş dil formalarını təyin edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: mətnin struktur təşkilinin xüsusiyyətlərini təyin edir (məsələn, başlığı/başlıqaltı, rubrikaları • varmı, müəllif və ya adresat göstərilibmi, mətn sütunlarla təşkil edilibmi və ya abzaslarla və sairə) kommunikasiya halına/məqsədinə uyğun ifadələri, klişeləri, dil konstruksiyalarını (məsələn, • korrespondensiyada müraciət/sağollaşma forması, reklama broşurasında məsləhəti ifadə edən formanı) təyin edir qiymətləndirmə-münasibəti ifadə edən dil formalarını təyin edir • istiqaməti ifadə edən dil vasitələrini təyin edir (isim, zərf, önlük, felin önlüyü) • indiki, keçmiş və gələcək zamanı göstərən sadə dil vasitələrini təyin edir (öyrənilən fel • forması, zərf) müqayisəni (oxşarlığı) ifadə edən sadə dil vasitələrini təyin edir. • XARİCİ DİLLƏR X.D. - 56 2009 Oxu strategiyaları Xar.c.II.16. Şagird oxunun məqsədini təyin edir və buna uyğun olaraq müxtəlif oxu texnikasından istifadə edir (tanışedici, öyrədici, axtarıcı). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: a. Ümumi məzmunu anlamaq üçün tanışedici oxu texnikasına müraciət edir: bütövlükdə mətnə, onun strukturuna, təşkiledici elementlərinə diqqət yetirir, mətnin bu və • ya digər hissəsinin hansı məzmunlu informasiyadan ibarət olduğunu müəyyən edir, müxtəlif elementlərə əsaslanaraq (başlıq, rubrika, illustrasiya, düyün sözü, abzaslardan biri, ayrılmış sözlər və s.) mətnin məzmunu haqqında ehtimallar söyləyir mətni oxuyur, yad sözlərə diqqət yönəltmir, ümumi məzmunu təyin etmək üçün tanış sözlərə • əsaslanır. b. Mətnin işlənilməsi məqsədilə öyrədici oxu texnikasına müraciət edir: əvvəlcə mətnlə ümumi tanış olur (bax. tanışedici oxu) • sonra mətni diqqətlə oxuyur, yad sözlərin, ifadələrin əhəmiyyətini tanış elementlər əsasında • (kontekst, ana dilində istifadə edilən xarici sözlər, sözün tanış kökü, afikslər və sairə) təyin etməyə çalışır əlçatan resurslarda yad sözləri, ifadələri axtarır (dərslik, lüğət, səriştəli şəxs) • lazım gəldikdə mətni və ya onun ayrı-ayrı hissələrini təkrarən oxuyur • c. Mətndə konkret informasiyanı axtarmaq üçün axtarıcı oxu texnikasından istifadə edir: mətnin strukturuna, sözlü və sözsüz təşkiledici elementlərinə göz gəzdirir və onlara • əsaslanaraq ona lazım olan informasiyanı tapır və toplayır İstiqamət: Yazı Xar.c.II.17. Şagird nümunəyə əsasən müxtəlif məzmunlu məktub yazır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: korrespondensiyanın rəsmi tərəfinə riayət edir (müraciət, sağollaşma forması, imza, ünvan, • tarix) korrespondensiyanın məqsədini məzmunla uyğunlaşdırır (dəvətnamə, nəyinsə təklif edilməsi, • X.D. - 57 XARİCİ DİLLƏR 2009 dəvətə/təklifə razılıq vermək/imtina etmək, soruşmaq, xəbərdar etmək) gündəlik hadisələri təsvir edir • konkret informasiyanı dəqiqləşdirmək üçün suallar verir. • Xar.c.II.18. Şagird həmyaşıdına, yaxınına məktub yazır (əlyazması və ya elektron variantı). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: adresatın kimliyini nəzərə almaqla müraciətin və sağollaşmanın uyğun formalarını seçir • mətni qurur, hadisələri, faktları ardıcıllıqla ötürür • hissləri, əhval-ruhiyyəni, arzuları ifadə edir • Xar.c.II.19. Şagird reklam xarakterli informasiya mətnini hazırlayır (buklet, afişa). Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: kommunikasiya hadisəsini müəyyən edir (müəllif, reklamın məqsədi, mətnin formatı, • adresat) düşünüb başlıq tapır • illustrasiyaya şərhlər yazır • əsas mətni (annotasiyanı) qısa şəkildə tərtib edir • faktiki informasiyanı göstərir (tarix, qiymət, yer, şərtlər və s.) • faktiki informasiyaya qiymətləndirmələri əlavə edir. • Xar.c.II.20. Şagird nümunəyə əsasən (məsələn, işgüzar iş elanı, müsahibə, teleproqram) gündəlik həyatla əlaqədar informasiya xarakterli mətnlər yazır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: verilən formanı fərqli məzmunlarla tamamlayır (nümunəyə əsasən istənilən bir teleproqramı • yazır) XARİCİ DİLLƏR X.D. - 58 2009 Xar.c.II.21. Şagird yazılı mətnin strukturuna riayət edir, elementar dil- qrammatik formalarına malikdir və onlardan istifadə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: mətnin bu və ya digər növ struktur xüsusiyyətlərinə riayət edir • sadə dil konstruksiyalarında sintaktik yanaşmalara riayət edir • indiki, keçmiş və gələcək zamanı ifadə etmək üçün zərf və felin uyğun formalarından • istifadə edir xəbərləri verdikdə yeri ifadə edən dil vasitələrindən istifadə edir (məs., zərflər, sözönləri) • öyrəndiyi leksik vasitələrdən lazımi şəkildə istifadə edir • təsviri müqayisə edən zaman oxşarlığı ifadə edən sadə dil vasitələrindən istifadə edir • təsdiq, inkar və sual məzmunundan ibarət sadə və düzəltmə cümlələrdə sözlərin ardıcıllığına • riayət edir kommunikasiya halına/məqsədinə uyğun ifadələri, klişeləri, dil konstruksiyalarını seçir • emosional yanaşmaları (məsələn, sevinc, ruhlanma, xoşagəlmə, təşəkküretmə) ifadə etmək • üçün leksik vahidlərindən, dil formulalarından istifadə edir nəzakətli və familyar formalardan istifadə edir • orfoqrafik qaydalara riayət edir, durğu işarələrindən düzgün ifadə edir. • Yazı strategiyaları Xar.c.II.22. Şagird yazının lazımi strategiyalarına müraciət edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: zəruri dərs resurslarını (lüğət, nümunə, lazımi dil vəsaiti, qrammatik lüğət və sairə) axtarır • və toplayır yerinə yetiriləcək işin planını tərtib edir, kommunikasiya məqsədindən irəli gələrək lazımi • dil materialını (leksik vahidlər, klişelər, qrammatik formalar və sairə) seçir qaralama variantını yazır • qaralama variantını oxuyur, dərs resursuna əsaslanaraq yazını yoxlayır və səhvlər üzərində • düzəlişlər aparır yazını ağ varianta köçürür • X.D. - 59 XARİCİ DİLLƏR 2009 İstiqamət: Danışıq Xar.c.II.23. Şagird xarici dilin fonoloji sistemini öyrənir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: aydın şəkildə danışır, dialoqların səhnələşdirilməsi və ya şifahi oxu zamanı xarici dil üçün • səciyyəvi olan intonasiyaya, səslənməyə riayət edir, uyğun şəkildə tələffüz edir Dialoq nitqi Xar.c II.24. Şagird interaksiyada iştirak edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: ona tanış olan mövzu üzrə suallar verir və onları cavablandırır (geyim, sevimli qəhrəman, • hobbi, asudə vaxt, məktəb, dostlar və sairə) simulyativ hallarda iştirak edir (mağazada, həkimdə, dəvət etmək, görüşün təyin edilməsi • və s.) telefon söhbətini aparır • həmsöhbətinin replikalarına lazımi şəkildə reaksiya göstərir • konkret kommunikasiya halına uyğun olan klişelərdən, dil düsturlarından istifadə edir • öyrənilən mətnin ətrafında verilən sadə suallara cavab verir • emosiyaları, nəzərləri, əhval-ruhiyyəni ifadə edir • hadisələri, faktları, insanları qiymətləndirir • dərs prosesində yaranan problemlərlə əlaqədar ifadələri xarici dildə ötürməyə çalışır • Xar.c.II.25. Şagird telefon söhbətini aparır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: lazımi klişelərdən istifadə edir • həmsöhbətinin replikalarına reaksiya verir • XARİCİ DİLLƏR X.D. - 60 2009 Monoloq nitqi Xar.c.II.26. Şagird səlis danışır. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: ona tanış mövzu haqqında danışır (ailə, yaşayış yeri, məktəb, sevimli əşyalar, gündəlik işlər, • hobbi və s.) sadə plana və ya şəkillərə əsasən sadə əhvalatları nəql edir • öz mühitini sadə ifadələrlə təsvir edir • şəkli təsvir edir • insanları təsvir edir və xarakterizə edir (boyu, saç rəngi, gözün rəngi, geyim, xasiyyət, • emosiyalar, maraqlar) Xar.c.II.27. Şagird danışan zaman öyrəndiyi qrammatik-dil formalarından funksional şəkildə istifadə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: interaksiya zamanı kommunikasiya hadisəsinə/məqsədinə uyğun müraciət formalarını, • ifadələri, klişeləri, dil konstruksiyalarını seçir nitqin nəzakətli və familyar formalarını düzgün istifadə edir • indiki, keçmiş və gələcək zamanı ifadə etmək üçün zərflərdən və felin öyrənilən formalarından • istifadə edir yeri ifadə edən dil vasitələrindən istifadə edir • yer ifadə edən sadə dil strukturlarından uyğun şəkildə istifadə edir • sadə dil strukturlarında sintaktik yanaşmalara riayət edir • başqa-başqa modal cümlələrin tələffüzü zamanı uyğun intonasiyaya riayət edir • öyrəndiyi leksikadan lazımi şəkildə istifadə edir. • Şifahi nitqin strategiyaları Xar.c II.28. Şagird şifahi nitqin lazımi strategiyalarından istifadə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: kommunikasiyanı aparmaq üçün lazımi resurslardan istifadə edir (modellər, düyün sözlər, • cümlələr, ifadələr, klişelər) sözü unutduqda/bilmədikdə kompensativ vasitələrdən istifadə edir (məsələn, mimika, • X.D. - 61 XARİCİ DİLLƏR 2009 jestikulyasiya, dəyişdirilmiş ifadə / nəzərdə tutduğu əşyanı təsvir edir və ya onu nədə istifadə edilməsini göstərir/ və sairə) qabaqcadan hazırlaşır, cütlük yoldaşı, qrup üzvləri ilə birlikdə məşq edir • özünün/başqalarının səhvlərini anlayır və düzəlişlər edir • başa düşmədiyi halda təkrar edilməsini, izah edilməsini, asta və aydın deyilməsini xahiş • edir Yüklə 5,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|