Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (unec) “İctimai idarəetmə və sosial innovasiyalar” kafedrasının dosenti
Gəlirin ədalətli bölgüsü və yoxsulluğun azaldılaması
Yüklə 447,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.Fürsət barəbərliyi
- 3.Sosial Müdafiə
- 4.Tam məşğulluğun təmin olunması və işsizliklə mübarizə
- 6.İqtisadi inkişafın təmin olunması
|
1.Gəlirin ədalətli bölgüsü və yoxsulluğun azaldılaması:
Sosial siyasətin qarşısına qoyduğu ən əsas məsələlərdən biri milli gəlirin cəmiyyətdə ədalətli bölügüsü ilə əlaqədardır. Dövlət bu yöndə siyasətlər həyata keçirərək siniflər arası maddi uçurumun qarşısını alır və sosial ədaləti yaratmağa çalışır. Gəlirin ədalətsiz bölgüsü zamanı yaranan yoxsulluq probleminin həlli də sosial siyasətin ən əsas vəzifələri sırasındadır. 2.Fürsət barəbərliyi: liberal fəlsəfəyə əsaslanan qanun qarşısında bərabərlik prinsipinin sosial-iqtisadi sahəyə tətbiq olunmasıdır. Bərabərlik prinsipi daha çox təhsil və fərdin özünü inkişaf etdirəcəyi müəyyən sahələrə tətbiq edilir. 3.Sosial Müdafiə: hər hansı bir sosial risk, qocalıq, xəstəlik, işsizlik, iş qəzalarına görə vətəndaşın gəlirinin azalması və ya ümumiyyətlə dayanması zamanı onun digər insanlardan asılı olmadan yaşamasını təmin etmək üçün görülən tədbirlər bütünüdür. 4.Tam məşğulluğun təmin olunması və işsizliklə mübarizə: bütün vətəndaşların gəlir əldə edə biləcəyi bir iş yerinin olması sosial siyasətin əsas məqsədlərindən biridir. 5.Sosial nizam və sülhü təmin etmək: sosial dövlət insanlar arasında aid olduqları fərqli sinif, irq, din, məzhəb, iqtisadi vəziyyətə görə ayrı-seçkilik salınmasının qarşısını almağa çalışır. Cəmiyyətdə müxtəlif tip insanların sülh içərisində yaşamalarını təmin edir. 4 6.İqtisadi inkişafın təmin olunması: dövlətin iqtisadi inkişafı üçün investisiyalara münbit şərait yaradır. İqtisadi fəaliyyətlərdə tam məşqulluq halını təmin etmək üçün buna uyğun fəaliyyətlər həyata keçirilir. 2. Dövlətin sosial siyasət strategiyası Dövlətin daxili siyasətində mühüm yeri onun sosial siyasəti tutur. Sosial siyasət iqtisadiyyatın təmərküzləşmiş forması kimi insanların tələbatını, sosial qrupların marağını ifadə edir. Ayrı-ayrı bazar modellərində sosial problemlərin həllində dövlətin iştirakı dərəcəsi və mexanizmləri fərqli olsa da, bu bir reallıqdır ki, bütün ölkələrdə dövlətin mühüm funksiyalarından biri səmərəli sosial siyasətin reallaşdırılması ilə bağlıdır. Sosial bazar iqtisadiyyatında dövlətin sosial siyasəti elə formalaşmalıdır ki, birincisi, öz kapitalına görə əhalinin gəlirlərinin artması təmin olunsun, ikincisi, cəmiyyətin iqtisadi və sosial məsuliyyətinin artırılması yolu ilə himayədarlıq aradan qaldırılsın, üçüncüsü, əhalinin sosial müdafiəsi mexanizmi yaradılsın. Bu baxımdan Azərbaycan Respublikasının sosial siyasətinin strategiyası və taktikasında aşağıdakılar nəzərdə tutulur: a) Əhalinin həyat səviyyəsinin hiss olunacaq dərəcədə getdikcə yaxşılaşdırılması; b) Əhali məşğulluğunun effektli təmin olunması. c) Ölkədə Konstitusiya hüququna əməl olunması; ə) Sosial siyasətin ailəyə istiqamətləndirilməsi; d) Ölkədə demokratik situasiyanın normallaşdırılması. e) Sosial infrastrukturunun əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılması. Sosial siyasəti reallaşdırmaq üçün dövlət tərəfindən aşağıdakı metodlar tətbiq olunur: 1)Hüquqi tənzimləmə tədbirləri: Bura dövlət tərəfindən qəbul edilən hüquqi normativ aktlar aid edilir. 2)Maliyyə-kredit tənzimlənməsi: Əsas tədbir kimi dövlət büdcəsində sosialyönümlü maddələrin tətbiq edilməsi və büdcədənkənar sosial fondların yaradılması çıxış edir. 5 3)Özəlləşdirmə: Sosial infrastruktur sahələrinin dövlət himayədarlığından çıxarılaraq özəl bölməyə verilməsi. 4) Miqrasiya siyasəti – Miqrasiya proseslərinin tənzimlənməsi (məcburi köçkünlük, xarici əmək miqrasiyası, xaricdə həmvətənlərin hüquqlarının müdafiəsi və s.). 5)Məqsədli proqramların qəbul edilərək reallaşdırılması. 6)Sosial standartların, norma və normativlərin işlənib hazırlanması və qəbul edilməsi: Sosial standart kimi minimal istehlak büdcəsi, yaşayış minimumu, istehlak səbəti, minimum əməkhaqqı, minimum təqaüd götürülür. Qeyd olunan məqsədlərə nail olmaq üçün aşağıdakı zəruri şəraitin olması məqsədə uyğundur: 1) İnsanların əmək aktivliyinin yüksəldilməsi və istehsaln inkişafının stimullaşdınimasının əsas amilli kimi, əhalinin pul gəlirlərinin onun əmək fəaliyyətindən asılılığının təmin olunması; 2) Vergi qanunçuluğuna əsasən gəlirlərin ədalətli bölgüsünün həyata keçirilməsi; 3) İnvestisiya fəaliyyətinin sosial proqramların həyata keçirilməsinə istiqamətlənməsi. 4) Düşünülmüş məşğulluq siyasətinin aparılması bir tərəfdən işsizliyin azaldılması, digər tərəfdən isə artıq işçi qüvvəsinin yaranmasına maneçilik törədilməsi. 5) Aztəminatlılara istiqamətlənən vəsaitin ünvanlılığının güclənməsi. 6) Ailələr, qadınlar və gənclər üçün dəyərli həyat səviyyəsinin yaradılması. 7) Sosial sığortanın rolunun yüksəldilməsi. 8) Sosial infrastruktura sahələrinin stabil maliyyələşdirilməsi. Bu məsələlərin həllində ölkənin illik ümumi daxili məhsulun artımının rolu əhəmiyyətli dərəcədə böyükdür. Dövlətin sosial siyasətində bir sıra mühüm istiqamətlər nəzərdə tululur ki, onlarında əsasında cəmiyyətdə gedən sosial proseslərin tənzimlənməsi həyata keçirilir: Yüklə 447,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|