Sosial və humanitar elmlərin müasir problemləri. Elmi əcərlər toplusu. №13 2014
У. Фрит “Аутизм и "модель психического"
Yüklə 1,05 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜASIR TƏHSIL SISTEMINDƏ MONITORINQ VƏ QIYMƏTLƏNDIRMƏNIN XÜSUSIYYƏTLƏRI
- ПРОБЛЕМА СЕЛЕКТИВНЫХ АБОРТОВ В СОВРЕМЕННОМ АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ ОБЩЕСТВЕ
4. У. Фрит “Аутизм и "модель психического"5.Internet resursu:- http://www.helpautismnow.com Autism and family Issues
A child’s autism diagnosis affects every member of the family in different ways. Parents/caregivers must now place their primary focus on helping their child with ASD, which may put stress on their marriage, other children, work, finances, and personal relationships and responsibilities. Parents now have to shift much of their resources of time and money towards providing treatment and interventions for their child, to the exclusion of other priorities. The needs of a child with ASD complicates familial relationships, especially with siblings. However, parents can help their family by informing their other children about autism and the complications it introduces, understanding the challenges siblings face and helping them cope, and involving members of the extended family to create a network of help and understanding. Аутизм и семья Резюме Диагноз аутизм ребенка влияет на каждого члена семьи по-разному. Родители / опекуны должны теперь направить свое основное внимание на оказание помощи их ребенку с аутизмом, которые могут повлиять на их брак, других детей, работу, финансы и личные взаимоотношения и обязанности. Родители теперь должны перевести большую часть своих ресурсов времени и денег на обеспечение лечения и помощи для их ребенка, к исключению других приоритетов. Потребности ребенка с расстройствами аутистического спектра усложняет семейные отношения, особенно с братьями и сестрами. Тем не менее, родители могут помочь своей семье, информируя их других детей об аутизме и осложнениях, обеспечивая понимание проблем другими детьми. Помогают им справиться также и с участием членов расширенной семьи, чтобы создать сеть помощи и понимания. MÜASIR TƏHSIL SISTEMINDƏ MONITORINQ VƏ QIYMƏTLƏNDIRMƏNIN XÜSUSIYYƏTLƏRI Məmmədzadə Rövşanə Yaşar qızı, BDU-nun II kurs magistrantı Açar sözlər: müasir təhsil, təhsildə qiymətləndirmə və onun növləri, monitorinq Key words: modern education, assessment in education and its types, monitoring Ключевые слова: современное образование, оценивание в образовании и его формы, мониторинг Müasir təhsil sistemində biliyin yoxlanması və qiymətləndirilməsi əhəmiyyətli təlim proseslərindən biri hesab edilir. Bilik və bacarıqların qiymətləndirilməsi monitorinq anlayışı ilə sıx bağlıdır. Monitorinq – təlim, təhsil prosesinin mövcud vəziyyəti və səviyyəsinin öyrənilməsi, əldə olunan nəticələrin qarşıya qoyulmuş məqsədlər baxımından təhlil edilib qiymətləndirilməsi, keyfiyyəti yüksəltmək yollarının müəyyən edilməsi və bu məqsədlə zəruri işlərin aparılmasını özündə birləşdirən əhəmiyyətli anlayışdır. Ümumilikdə monitorinq bir anlayış kimi nəzarət, qiymətləndirmə, korreksiya və proqnozlaşdırma kimi elementlərin vəhdəti kimi çıxış edir. Monitorinq aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir:
Göstərilən funksiyalar monitorinq prosesinin səmərəliliyini təmin etmək baxımından əhəmiyyətə malikdirlər. Tədrisin gedişində monitorinq müxtəlif formalarda həyata keçirilir.
Ali təhsil sistemində mühazirə və məşğələlərin gedişinə nəzarət müxtəlif səviyyələrdə - kafedra, dekanlıq, rektorluq və nazirlik səviyyələrində həyata keçirilir. Təhsildə həyata keçirilən monitorinq müvəfəqiyyətin qiymətləndirilməsi ilə nəticələnir. Qiymətləndirmə monitorinq, nəzarət anlayışlarını tamamlayan pillədir. O, təhsil və təlimdə səmərə və keyfiyyətim yüksəltməyə, əks əlaqə yaratmağa, tələbələrin bilik və bacarıqlarındakım güclü və zəif cəhətləri aşkara çıxarmağa kömək edir. Qiymətləndirmə tələbələrin biliklərinin səviyyəsini, necə dər edilməsini öyrənməyə şərait yaradır. Ümumiyyətlə qiymət anlayışı incə bir pedoqoji hadisədir. O, tələbələri həvəsləndirə bilər və ruhdan sala da bilər. Neqativ halların baş verməməsi üçün isə təhsildə qiymətləndirmə zamanı müəyyən şərtləri gözləmək lazımdır:
Bilik və bacarıqların qiymətləndirilməsi üçün müxtəlif meyarlardan istifadə olunur. Tələbənin bilik və bacarıqlarının qiymətləndirilməsi üçün dünya təcrübəsində müxtəlif bal qiymətləri meyarlarından istifadə olunur. Bu tələbələrin təlim və təhsil prosesinə şüurlu yanaşmasında mühüm rol oynayır. Boloniya prosesinə daxil olan ölkələrdə vahid qiymət meyarı – 100 bal tətbiq olunur. Azərbaycanın müasir təhsil sistemində də ali məktəblərdə çoxballı qiymət sisteminə keçmişdir. Demək olar ki, müasi dövrdə bir çox inkişaf etmiş qabaqcıl olkelerin tehsil sistemində qiymətləndirmə və nəzarət Boloniya meyarları əsasənda aparılır. Qiymətləndirilmədə nəzərə alınan göstəricilər bunlardır.
Bilik qiymətləndirilərkən tələbənin imtahana gorə qiymət ballarının hesablanması aşağıdakı verilənlər əsasında aparılır [1, s. 65]. 10 bal – tələbə keçilmiş materialı dərindən başa düşür və fikirlərini əasaslandıra bilir. 9 bal – tələbənin cavabı qismən dəqiqdir və o mövzunu aça bilir. 8 bal – tələbə cavabında bəzi qüsurlara yol verir 7 bal – tələbə nəzəri cəhətdən biliyini əsaslandıra bilmir 6 bal – tələbənin cavabı əsasən düzgündür. 5 bal – tələbənən cavabın çatışmazlıqlar var. 4 bal – tələbə materialı izah edərkən bəzi qüsurlara yol verir. 3 bal – tələbənin mövzudan xəbəri var, lakin fikrini əsaslandıra bilmir. 1-2 bal – tələbənin mövzudan qismən xəbəri var 0 bal – suala cavab yoxdur [5, s. 126]. Müasir təhsil sistemimizdə qoşulduğumuz Boloniya sistemində yekun qiymət balları belədir: 91-100 bal - əla, 81-90 bal – çox yaxşı, 71-80 bal – yaxşı, 61-70 bal – orta, 51-60 bal – kafi, 50 baldan az – qeyri-kafi adlanır. Tələbənin smestr ərzində topladığı bal 17- dən az olduqda isə o imtahana buraxılmir. Boloniya sistemində qiymətləndirilmə aparılarkən mühazirə mətnlərinin tərtibinə görə də ballar hesablanır: 5 bal – tələbə keçirilən bütün mövzuları tam əhatə edir, verilmiş ədəbiyyatlar əsasında əlavələr edir. 4 bal – tələbə mühazirə mətnlərində keçirilmiş mövzuları əhatə edir. 3 bal – tələbə keçirilən mövzuları əsasən əhatə edir. 2 bal – tələbə mühazirə materiallarını qismən əhatə edir. 1 bal – tələbə mühazirə materiallarını müəyyən dərəcə əhatə edir. 0 bal – mühazirə mətnləri yoxdur . Təlimin digər formalarında isə nəticələrə görə balların hesablanması Əsasnamə tələblərinə uyğun şəkildə həyata keçirilir. Hər bir iş formasına görə müvafiq ballar yazılır. Müasir təhsil sistemində qiymətləndirmə bir neçə istiqamətdə həyata keçirilir. Bu istiqamət üç yerə ayrılır.
Məktəbdaxili qiymətləndirmə rəsmi qiymətləndirmədir və şagirdin, tələbənin bir təhsil pilləsindən digərinə keçirilməsinə xidmət edir. Milli və beynəlxalq qiymətləndirmələr isə təhsilin keyfiyyətinə nəzarət etmək və təhsildə perspektikləri müəyyənləşdirmək üçün xüsusi qurumlar tərəfindən həyata keçirilən qiymətləndirmə meyarlarıdır. Hər bir tələbənin bilik və bacarıq səviyyəsi fərqli olur. Tələbələr eyni müəllim tərəfindən tədris olunan fənni müxtəlif cür başa düşür. Mövzunu zəif qavrayan tələbənin getdikcə tədrisə marağı azala bilər. Qiymətləndirmə üzrə mütəxəssislər qeyd edirlər ki, əsas məsələ qiymətləndirmə aparılması prosesinə tələbə və şagirdlərdə maraq oyatmaqdır. Belə bir yanaşmanı qiymətləndirmə sistemində formativ qiymətləndirmə adlandırırlar. Bu qiymətləndirmə növü tələb edir ki, müəllim hər bir tələbənin fərdi xüsusiyyətlərinə bələd olsun və təlim prosesində də bu xususiyyəti qoruyub saxlaya bilsin. Bununla yanaşı müasir qiymətləndirmə sistemində formativ qiymətləndirmə il yanaşı summativ qiymətləndirmə də mövcuddur. summativ qiymətləndirmə yekun qiymətləndirmədir. [6, s. 320]. Ümumiyyətlə təhsil və təlim prosesində bilik və bacarıqların mənimsənilməsinin hesaba alinması, bu proseslərə nəzarət və qiymətləndrimək əhəmiyyətli məqamlardan biridir. Müəllim bu yol ilə tələbənin mənimsəmə səviyyəsi haqqında məlumat alir, uğrları qiymətləndirir, bilik və bacarıqların əldə olunması yolunda yaranan kəsrləri müəyyən edir və onlarin aradan qaldırılması istiqamıtində çalışır. Tələbələr də öz növbəsində bütün bu aparılan monitorinq və qiymətləndirmə prosesi ərəfəfində öz uğurları və kəsrıəri ilə tanış olur, öz üzərilərində işləmək imkanları da çoxalır. Təhsilə nəzarət edən dövlət orqanları da bu yol ilə mütəxəssis hazırlığının səviyyəsi və keyfiyyəti haqqında məlumat alır, zəruri tədbirlər həyata keçirir. Ədəbiyyat siyahısı:
Резюме
В этой статье исследуется мониторинг и оцениванивание в современной системе образования, ее значение и роль в системе образования и процесс учения. Анализируется виды мониторинга и оцеванивания, основные понятия и функции в процессе обучения. Важная роль оценивания и мониторинга в процессе обучения ВУЗах Азербайджана. Summary Monitoring in the sistem of modern education and importance of the processes of the valuing and their important roles in the process of modern education and training have been investigated in the this article. Kinds of the monitoring and valuing, functions that they implemented are one of basic conceptions of the education sistem. Monitoring and valuing has important role in the processes of education and training of Azerbaijan higher schools. ПРОБЛЕМА СЕЛЕКТИВНЫХ АБОРТОВ В СОВРЕМЕННОМ АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ ОБЩЕСТВЕ Халилова Фарах Рахман гызы, д.ф.по социологии кафедра социологии БГУ Ключевые слова: аборт, селективный аборт, гендер. Açar sözlər: abort, selektiv abort, gender. Key words: abortion, sex-selective abortion, gender. Селективные аборты являются одной из наиболее актуальных проблем современного азербайджанского общества. Последствия данного явления заставляют нас задуматься о тех угрозах, которые несёт данная проблема, а также разработать меры в направлении борьбы с этим явлением. Селективные аборты, предполагающие возможность выбора пола будущего ребёнка посредством современых технологий, получают всё большее распространение в современном обществе. Комиссар по правам человека Совета Европы Нилс Муйжниекс выразил обеспокоенность в связи с распространением селективных абортов в странах-членах СЕ - Албании, Армении, Азербайджане, Грузии, Черногории и т.д. Им приводятся следующие цифры, отражающие состояние проблемы в этих странах - в 2011 году в Азербайджане, Албании и Армении соотношение новорожденных мальчиков и девочек составило 112/100, в Грузии- 111/100. В 2013 году в Азербайджане это соотношение оказалось равным 116/100, в Армении 114-115/100, в Албании выше 110/100. Отметим, что нормальное соотношение численности новорожденных мальчиков и девочек составляет 102-106 мальчиков на 100 девочек. Данное явление широко распространено также в Индии, Китае (лидер по данному показателю- в 2011г-117/100, в 2005 -120/100), Вьетнаме, Пакистане и некоторых других странах. [1; 2] Итак, каковы последствия широкого распространения селективных абортов? Данная проблема несёт как непосредственно демографические, так и более широкие и глубокие социальные угрозы. Но здесь, в первую очередь, следует говорить о биологических последствиях. Ведь если пол ребёнка не соответствует ожиданиям родителей, то женщина в большинстве случаев идёт на аборт, что влечёт негативные последствия для её здоровья. А если учесть, что не все аборты осуществляются на должном уровне и имеет место быть неофициальная практика в данной сфере, то риски для здоровья чрезвычайно высоки. Что касается демографической стороны проблемы, то нарушение баланса между количеством рожденных мальчиков и девочек создаёт проблемы в будущем, когда часть мужчин просто не может жениться, создать семью ввиду отсутствия или недостатка отечественных женщин приемлемой возрастной категории. Всё это способствует в итоге появлению серьёзных проблем социального порядка, таких как рост напряженности и насилия в обществе, усиление конфликта между мужчинами за обладание женщиной, распад семей, выезд мужчин за рубеж, развитие секс-индустрии и т.д. Наличие данной пробемы в обществе и выбор в достаточно большом числе случаев пола мальчика говорит о наличии серьёзных проблем со статусом женщины и её положением в обществе. Как следствие, мы получаем, что женский пол менее востребован в обществе. Встаёт вопрос о причинах этого явления. Каковы факторы, ведущие к формированию негативной оценки статуса женщины? Попытаемся внести ясность в этот вопрос. В первую очередь, здесь следует говорить об объективных факторах, о наличии социально-зкономических проблем в обществе. Неадекватные материальные условия жизни, безработица приводят к появлению определенных проблем. Так, в нашем обществе наблюдается отток части мужчин в зарубежные страны в целях заработка. В результате нередко возникают конфликты в семьях, происходит их распад, появляется проблема одиноких женщин, недостатка мужчин. Женщины становятся вынуждены сами поднимать себя и семью, что представляет большие трудности. Далее, факт наличия проблемы селективных абортов означает, что в обществе существуют определенные противоречия, характеризующиеся тем, что условия жизнедеятельности женщин не адекватны их потребностям. Получается, что женщинам сложнее в большом числе случаев реализоваться в этой жизни, они чаще подвергаются дискриминации, их не устраивают современные условия жизни, где они испытывают дискомфорт, фрустрацию и часто впадают в дерессивное состояние. И дело здесь не только в так называемой проблеме гендерного равенства. В реальности эта ценность чаще демагогизируется и неадекватно применяется. Равенство полов - это не абсолютное равенство и стирание границы между полами. Принцип равества полов очень важен для нормального функционирования общества, но его следует правильно понимать и применять. Считаю, что в современном азербайджанском обществе (да и не только), где объявлена политика равенства полов, женщины больше подвергаются дискримиации, как бы парадоксально это не звучало. Нельзя говорить о равенстве, если женщина вынуждена работать целый день, не имея возможности уделять достаточно внимания семье, детям, себе самой. Экономическая ситуация заставляет немалое число женщин "батрачить" наравне с мужчинами. На первый взгляд, внешне -это равенство, но по сути-никакого равенства. В случае маскулинизации женщин нет равенства, а есть самое простое насилие. Женщина, не выдерживая сверхнагрузки, естественно не может не испытывать дискомфорт. Она оказывается маргиналом-пол и возможности требуют одного, реальность-другое. Возникает статусно-ролевой конфликт со всевозможными последствиями. Итак, сама реальность определяет и формирует сознание людей, не желающих нелегкой судьбы ребёнку женского пола, тем самым способствуя реализации соответствующего отношения к представителю женского пола в действительности. Конечно, говоря о причинах селективных абортов, следует упомянуть и такой фактор, как уровень образованности людей. В сознании немалой части людей присутствует стереотип, обусловленный неадекватным пониманием религиозных источников, сути религии, имеющий давнюю историю - искаженное представление об избранности мужчин, их господстве, доминирующем положении в обществе Очевиден факт, что обществу нужны представители обоего пола - тех же мужчин на свет производит женщина и если последних не будет в достаточном количестве, то депопуляция и другие проблемы неизбежны. Следовательно, для адекватного функционирования общества количество мужчин и женщин должно быть соответствующим. Таким образом, наличие проблемы селективных абортов говорит об имеющихся минусах в сознании людей, в уровне их образованности. Итак, логически встаёт вопрос – что делать? Борьба с проблемой селективных абортов, устранение причин, приводящих к появлению этой проблемы предполагает работу в следующих основных направлениях: 1. борьба с безработицей, бедностью, социальной несправедливостью и решение других проблем макроуровня; 2.создание адекватных условий и возможностей для реализации потенциала женщин; 3.просвещение населения по данному вопросу, проведение основательной просветительской работы по всем аспектам этой проблемы, что является центральным звеном борьбы с этим явлением; 4.разработка и внедрение соответствующего законодательства, запрещающего передачу родителям информации о поле будущего ребёнка, за исключением некоторых случаев, когда отсутствие соответствующей информации может привести к негативным последствиям в будущем при наличии угрозы передачи наследственной патологии. СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ: 1. Sex Imbalances at Birth. PDF UNFPA APRO publication 2012//www.unfpa.org Yüklə 1,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|