ŞAHİN ƏHMƏdov


Озонун сыхлыьынын щцндцрлцк бойунъа



Yüklə 6,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/107
tarix30.09.2023
ölçüsü6,54 Mb.
#151124
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   107
Mühəndis-ekologiyası

Озонун сыхлыьынын щцндцрлцк бойунъа
пайланмасы (

 - орта квадратик кянара чыхма)
Щцндцрлцк, км 
0 - 5 5 - 10 10-15 13-16 16-18 18-20 20-21 21-23 23-24 
О
3
мм/км 
10
2

мм/кг 
0,019 
0,2 
0,041 
0,5 
0,058 
0,3 
0,076 
0,6 
0,111 
0,5 
0,156 
0,7 
0,168 
0,6 
0,175 
0,6 
0,108 
0,7 
2
Vm
3
ρ



35 
гиймяти 21 вя 23 км щцндцрлцкдя мцшащидя олунур. 0-24 
километрлик тябягядя озонун цмуми мигдары бу юлчцляря 
ясасян 1,87 мм –дир. 
Озонун щцндцрлцйя эюря пайланмасынын дюрд типини 
эюстярмяк олар (А.Х. Хргиана эюря). 
1) тропик; озонун сыхлыьынын максимуму чох щцндцрдя 
йерляшир (З
м
=24 – 27 км), озонун эятирилмиш галынлыьы чох да 
бюйцк дейилдир (Х=2,16 мм); 
2) мцлайим; З
м
= 19 – 21 км, Х= 3,4 мм. 
3) гцтб; максимумун чох ашаьыда олмасы (З
м
=13 – 14 
км), эятирилмиш галынлыьын бюйцк олмасы (Х=4 мм вя даща 
чох); 
4) гарышыг; ики максимумун олмасы (З
м1
=19 – 21 км, 
З
м2
=11 – 14 км). Х=6,6 мм. 
Озонун йер кцрясиндя пайланмасы вя онун замана эюря 
дяйишмяси бюйцк мараг кясб едир. Сон ийирми беш илин 
тядгигатлары эюстярир ки, озонун эятирилмиш галынлыьы заман вя 
мякан дяйишмяляриня мяруз галыр. Озонун ен даиряляриня 
эюря пайланмасы вя иллик эедиши даща йахшы юйрянилмишдир. 
Йцксяк ен даиряляриндя озону йарадан эцняш радиасийасы аз 
олдуьу цчцн пайызда вя гышда озонун мигдары аз олур. 
Ашаьы вя йцксяк ен даиряляри арасында макромцбадиля 
(турбулент вя щава ахынлары) олдуьу цчцн гышда гцтб 
даиряляриндя озон тамамиля итмир. Йазда гцтб даиряляриня 
эцняш радиасийасы дцшдцйц цчцн температурун щяля ашаьы 
гиймятляриндя озонун мигдары артыр. Температурун сонракы 
артымы озонун мигдарыны азалдыр. 
Озонун йерцстц юлчцляря ясасян тапылан эятирилмиш галынлыьы 
щяр 5
0
–дян бир ъядвял 3.3.2 – дя верилмишдир. 
Ен даиряси артыгъа (щяр ики йарымкцрядя) озон тябягясинин 
эятирилмиш галынлыьы артыр. Х –ын ян кичик гиймяти (2,66 мм) 7 
– 23
0
ен даиряляриндя мцшащидя олунур. Бу сярщяддян шимала 
вя ъянуба доьру Х артараг 60
0
ш.е. даирясиндя 3,90 мм, 20
0
ъ.е. даирясиндя ися 3,66 мм олур. 35
0
ш.е. – 35
0
ъ.е.зонасында 
озонун эятирилмиш галынлыьы нисбятян аздыр. Бу зонадан 


36 
ъянуба доьру Х артмаьа башлайыр вя 50 – 60 ъ.е. юзцнцн 
максимум гиймятини алыр.
Ъядвял 
3.3.2 

Yüklə 6,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   107




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin